Śrī Camatkāra-candrikā
Un rayo de luna de completo asombro.
El encuentro en la caja
El Primer travieso pasatiempo juguetón.
mātāħ prātaħ kim iha kurușe nahyate pețikeyaḿ
yatnād asyāḿ kim iha nihitaḿ kiḿ tavānena sūno!
jṣātavyena praņāyi-sakhibhiħ khela gehād bahis tvaḿ
jijṣāsā me bhavati mahitī brūhi no cen na yāmi. (1)
Temprano una manana, Śrī Yaśodā, la reina de Vraja, estaba ocupada arreglando ropas y varios ornamentos en una caja. En eso momento, Śrī Kŗșņa Se acercó y le pregunto, "Madre, que está haciendo tan temprano por la maṣana?"
"Mi querido hijo," contestó Yaśodā, "estoy empacando una caja."
"¿Y que es lo que usted está poniendo tan cuidadosamente en esta caja?" Īl preguntó.
"No necesitas saber eso," ella le dijo. "ve afuera y juega con Tus amigos queridos."
"Pero madre," Śrī Kŗșņa insistió, "yo realmente deseo saber. Dime por favor. No saldrī hasta que usted lo haga." (1)
asyāḿ candana-candra-pańkaja-rajaħ-kasturikā-kuńkumādy
ańgānām anulepanārtham atha tan nepathya-hetos tathā
kāṣcī-kuņđala-kańkaņādy-anupamaḿ vaiduryya-muktāharid
ratnādy-ambara-jātam apy atimahān arghyaḿ kramād varttate (2)
"Mi hijo querido," explicó Yaśodā, "en esta caja estoy colocando madera de sándalo, alcanfor, -polen de loto, almizcle y kumkuma para aplicar a los miembros del cuerpo. Tambiīn estoy empacando cinturones adornados, pendientes, pulseras e inigualables ornamentos enjoyados de lazuli, de perlas, de esmeraldas y de otras gemas preciosas; y ropa fina, valiosa." (2)
atredaḿ nidadhāsi kiḿ mama kŗte rāmasya vā nandana!
brūmas tvām avadhehi yā tu bhavatoħ hetuħ kŗtā pețikā
sā ’nyā ’to ’pi bŗhaty anarghya-maņi-bhāg evaḿ balasyāparā
tat kasmiḿścana te janany urur iyān sneho yato yāsyati (3)
"Madre, todo esto de esta caja es para mí," preguntó Śrī Kŗșņa, "o es para mi hermano Balarāma?"
"Escucha, mi hijo, yo te lo dirī. Hay otra caja de aún más exquisitas ropas y preciosos para Ti. Esa caja es mucho más grande que esta, y he preparado una caja similar para Balarāma Tambiīn."
¿"Pero madre, si usted no está preparando esta caja para Mi hermano mayor o para Mí, para quiīn es? Quien es el objeto de su amor y afecto?" (3)
asmat-puņya-tapaħ phalena vidhinā datto ’si mahyaḿ yathā
mat-prāņāvana-hetave vraja-purālańkāra sūno tathā
kanyā kācid ihāsti man-nayanayoħ karpūra-varttiħ parā
tasyā ambara-maņđanādi-dhŗtaye seyaḿ kŗtā pețikā (4)
"O hijo, ornamento de Vraja," Śrī Yaśodā, dijo "Tu eres el protector de nuestras vidas. La providencia amablemente nos ha otorgado a Ti como resultado alguna cierta virtud nuestra, o algunas austeridades que hemos realizado. De la misma manera, aquí en Gokula vive una muchacha joven que es nuestra misma vida. Ella es como un ungϋento incomparable de alcanfor que calma nuestros ojos apenados y ardientes. Es para ella que estoy preparando esta caja llenándola de ropa y de ornamentos." (4)
kā ’sau kasya kutastarāḿ janani! vā tasyām atisnihyasi
kvā ’ste tad vada sarvam eva Śŗņu bho yā me sakhī kīrttidā
tasyāħ kukși-khaner anarghyam atulaḿ māņikyam etat svabhā
vīcībhir vŗșabhānum ujjvalayate mūrttaḿ tadīyaḿ tapaħ (5)
¿"Madre, quien es esta joven muchacha? ¿De quiīn es hija? ¿Dónde ella vive? ¿Por quī usted está regando tanto amor y afecto sobre ella? Por favor dígame todo."
"Escucha, mi hijo, tengo una amiga llamada Kīrtidā, y fue de su vientre que esta invaluable y sin igual joya de jóven muchacha se manifestó. El padre de esta joven es Vŗșabhānu Mahārāja, el rey de los vaqueros, y ella es verdaderamente la personificación del resultado de las austeridades que īl ha realizado. Su refulgencia ilumina incluso al sol (bhānu) en el más caliente verano el mes de Jeșțha (que según el calendario Vedico llega en el signo astrológico de tauro, o el toro, vŗșa). Esta muchacha manifiesta así la fama de su padre por todas partes. (5)
saundaryāņi suŚĪlatā guru-kule bhaktis trapā-Śālitā
sāralyaḿ vinayitvam ity adhidharaḿ ye brahma-sŗșțā guņāħ
te yatraiva mahatvam āpur atha me snehas tu naisargikaħ
sā rādhety atha gātram utpulakitaḿ kŗșņo ’ḿŚukenāpy ādhāt (6)
"Querido niṣo, el seṣor Brahmā ha creado numerosas cualidades femeninas elevadas en este mundo, incluyendo belleza extrema, dulzor natural, devoción a los mayores, la timidez, la simplicidad y la humildad. Generalmente, una persona se hace grande al lograr tales cualidades nobles; pero estas cualidades han alcanzado en sí mismas grandeza por haber tomado el refugio de esta joven muchacha. Esta es la verdad asombrosa, y esa es la razón de mi afecto natural por Ella. Su nombre es Rādhā."
Cuando Śrī Yaśodā glorificó las calidades de Śrī Rādhā y despuīs habló su nombre, el placer inmensurable de Śrī Kŗșņa hizo erizar el vello de Su cuerpo, pero Īl lo disimuló encubriendo estos síntomas de īxtasis con su ropa. (6)
sā patyuħ sadane ’sti samprati patiŚ cāsyā ihaivāgato
goșțhendreņa samaḿ svagaihika-kŗti-vyāsańga-hetor bahiħ
āste saḿsadi yarhi vīkșitum ayaḿ mām eșyati prītito
vakșyāMi enam imāḿ vahan nija-gŗhaḿ tāḿ prāpayan yāsyāti (7)
Śrī Yaśodā continuo: "Esta joven novia está casada con Abhimanyu. En este momento ella está en la casa de su marido, pero Abhimanyu ha venido aquí. Īl está afuera justo en el salón de asamblea, buscando un consejo sobre asuntos de la casa de Śrī Nandarāya, el rey de las tierras de pastoreo. Cuando Īl se incorpore a las habitaciones internas para saludarme, le dirī cariṣosamente, ‘Abhimanyu, toma esta y presīntala a Rādhā.’ "(7)
atrāntare nikațam āgatayā lavańga
vallyā drutaḿ nija-gade Śŗņu goșțha-rājṣi!
āhūta-pūrvam iha yat tad idaḿ suvarņa
kāra-dvayaḿ kalaya rańgaņa-țańgaņākhyam (8)
En ese momento, la sirviente Lavańgalatā entró y anunció apresuradamente a VrajeŚvarī Śrī Yaśodā: "O reina de las tierras de pastoreo, los dos orfebres que usted convocó, Rańgaņa y Țańgaņa, han llegado." (8)
Śrutvaitad ā ’tta mŗd uvāca tato vrajeŚā
kŗșņasya kuņđala-kirīța-padāńgadādi
nirmāpayanty acirato bahiremi yāvat
tvā pețikāḿ naya gŗhāntarito dhanișțhe (9)
Śrī VrajeŚvarī se alegraba de oír esto y le indicó a Dhanișțhā, "voy afuera para arreglar los pendientes, las coronas, las pulseras y otros ornamentos hechos para Kŗșņa. No tardarī. Tú debes mantener alejada de la vista esta caja hasta que vuelva." (9)
ity uktvāsyāḿ gatāyāḿ subala-mukha-suhŗt-svāgateșv ātta-modas
taiħ sākaḿ mantrayitvā kim api rahasi tāḿ pețikām udghațaya
nișkāŚyātaħ samastaḿ maņi-vasana-kulādy-arpayitvā dhanișțhā
pāņau tasyāḿ praviŚya svayam atha sakhibhir mudrayām āsa tāḿ saħ (10)
Despuīs de que VrajeŚvarī Śrī Yaśodā habló con los orfebres, Subala y alguno de los otros amigos más cercanos y más queridos de Śrī Kŗșņa llegaron. Śrī Kŗșņa estaba encantado de verlos. Despuīs de cierta discusión, Īl y sus amigos llevaron la caja un lugar solitario. Allí la abrieron, sacaron las joyas, las decoraciones y las ropas, y todo se lo dieron a Dhanișțhā. Despuīs Śrī Kŗșņa se adentró en la caja y, con la ayuda de sus amigos, cerró la tapa. (10)
dvi-tri-kșaņoparamataħ praņamantam etya
tatrābhimanyum abhivīkșya puro Yaśodā
pŗșțvā Śamāha Śŗņu bho bhavato gŗhiņyā
hetoħ kŗtādya maņi-maņđana pețikeyam (11)
Despuīs de poco tiempo, Śrī VrajeŚvarī volvió, y Abhimanyu entro y le ofreció respectos. Ella preguntó por su salud y bienestar, y despuīs le dijo, "Abhimanyu, yo he preparado esta caja, llena de ornamentos enjoyados, para tu esposa. (11)
asyām anarghya-maņi-kāṣcana-dāma-vāsaħ
kastūrikādy-atimanoharam asti vastu
nānyatra viŚvasimi tena vahaḿs tvam eva
gatvā gŗhaḿ nibhŗtam arpaya rādhikāyai(12)
"Esta caja está llena de muchos artículos encantadores, tales como joyas valiosas, collares de oro, ropas encantadoras y de almizcle. Tú debes llevarla a tu hogar, y personalmente dársela a Śrī Rādhikā en un lugar privado. No confío en cualquier persona para hacer esto excepto tú.”(12)
sandeșțavyam idaḿ mad-akși-sukhade Śrī-kīrttidā-kīrttide
rādhe preșita-pețikāntara-gatenātyujjvalaḿ jyotișā
tvad-gātrocita-maņđanena nitarāḿ tvad-vallabhena sphuțaḿ
tvaḿ Śŗńgāravatī sadā bhava ciraṣjīveti saubhāgyataħ (13)
"Tú debes Tambiīn darle este mensaje de mí parte: ¡` O Madakșisukhadā (quien da felicidad a mis ojos), O Kīrtidākīrtidā (tu que magnificas la fama de tu madre Kīrtidā)! O Rādhā, te estoy enviando esta caja resplandeciente, conteniendo ornamentación [ Śrī Śyāmasundara ] que es muy querida a Ti. Esta ornamentación corresponde a Tu cuerpo. Que Tu siempre estīs así adornada[1] [ es decir sumergido en ujjvala-rasa ]. Que tengas gran fortuna y vida por siempre.' " (13)
Śrutvaitat tvaritaḿ vrajeŚvarī! yathaivājṣā taveti bruvan
dhŗtvā mūrdhaņi pețikāḿ sva-bhavanaḿ prītyā ’bhimanyur yadā
gantuḿ prakramate sma tarhy abhisaran kŗșņas tam āruhya tad-
bhāryāḿ hanta! nija-priyāḿ smitam adhāt svaḿ kautukābdhau kiran (14)
“O Reina de Vraja, realizarī su orden indiscutiblemente," Abhimanyu contestó. Īl levantó inmediatamente la caja sobre su cabeza, y lleno de dicha, partió a su hogar.
Montado sobre la cabeza de Abhimanyu, Śrī Kŗșņa se ahogó en un ocīano de traviesa alegría. Īl sonrió suave y dulcemente al ser llevado para encontrarse con Su amada Śrī Radica-la esposa de Abhimanyu.” (14)
gopaħ so ’pi mudā hŗdāha tad ahaḿ dhanyaħ kŗtārtho ’smi yan
maṣjūșāntar ihāsti kāṣcana-maņi-rāŚīr mahādurlabhaħ
bhārād eva mayānumīyata itaħ krīņāmi koțir gavāḿ
yad govardhana-mallavan mama gŗhe lakșmīr bhavitrī parā (15)
El pensamiento del gopa Abhimanyu, "hoy soy bendecido y exitoso. Por el peso de esta caja, puedo decir que debe estar llena de joyas extremadamente raras. Las utilizarī para comprar millares de vacas, y entonces me volverī tan rico como Govardhana Malla. Nuestro hogar se convertirá en la misma residencia de Lakșmī, la suprema diosa de la fortuna." (15)
goșțhādhīŚa-purād vrajan sva-nīlayābhyāsāvadhi-sthānam
apy ārohat pulakollasat-tanur atiprīti-plutākși-dvayaħ
tādŗg bhāra-Śirā api kșaņam api glāniḿ sa naivānvabhūt
pūrņānanda-ghanaḿ vahan katham aho jānātu vartma-Śramam (16)
Pensando de esta manera, Abhimanyu comenzó su viaje de Nandagrāma, la morada de Śrī Nanda Mahārāja, el rey de las tierras de pastoreo. Īl caminó a casa en īxtasis. Su cuerpo entero fue llenado con felicidad, y lágrimas fluyeron de sus ojos debido a la dicha intensa.
Aunque Īl llevaba una carga tan pesada sobre su cabeza, Īl no sentía más fatiga que la equivalente a un instante. Quien por un momento sentiría la carga de llevar un objeto estando en tal placer entero? (16)
gatvā puraḿ sva-jananīḿ jațilām uvāca
mātaħ! Śubha-kșaņata eva gŗhād agaccham
paŚyādya kāṣcana-maņī-vasanādi-pūrņā
labdhā ’tibhāgya-bharataħ kila pețikeyam (17)
Tan pronto como llegara Abhimanyu a su casa, Īl le dijo a su madre, Jațilā, "Madre, hoy debí salir del hogar en un momento propicio. Tan solo ve! Por una cierta buena fortuna he recibido esta caja de oro, joyas y otros objetos de valor. (17)
datvā svayaḿ vrajapayaiva tava snușāyai
Śŗńgāra-hetava ihāpratima-prasādam
kurvāņayā sapadi tāḿ pratipādyam ekaḿ
proce ca tat kalaya sāpi Śŗņotv adūre (18)
"De su amabilidad incomparable, Śrī VrajeŚvarī ha enviado personalmente este regalo, para adornar solamente a tu nuera. Ella Tambiīn compuso un verso y me indicó, “Por favor escucha este verso, y entonces recítalo a Śrī Rādhā. (18)
sandeșțavyam idaḿ mad-akși-sukhade Śrī-kīrttidā-kīrttide
rādhe preșita-pețikāntara-gatenātyujjvala-jyotișā
tvad-gātrocita-maņđanena nitarāḿ tvad-vallabhena sphuțaḿ
tvaḿ Śŗńgāravatī sadā bhava ciraṣjīveti saubhāgyataħ (19)
¡" O Tú que das placer a mis ojos! ¡O Tú que aumentas la fama de tu madre Kīrtidā! O Rādhā, Te he enviado esta caja con estos ornamentos muy radiantes. Tú le tendrás mucho cariṣo a este ornamento, que idealmente es el más adecuado para Tú cuerpo. Que siempre Te decore. Que obtengas gran fortuna y vivas por siempre.' "(19)
hŗdāha tușțā jațilātibhadram
abhūd idaḿ sāmpratam eva dișțyā
vadhūr bhavișyaty ati-suprasannā
putre ’tra me labdhā nijopakārā (20)
Oyendo estas bendiciones, Jațilā se volvió muy contenta y pensó, "Por buena fortuna, hemos alcanzado gran auspiciosidad hoy. Mi Nuera estará excesivamente encantada con Abhimanyu cuando Ella reciba este regalo." (20)
smitvā ’tha sā spașțam uvāca sūno!
snușā tathāhaḿ bhavataħ svasā vā
na pārayișyaty atibhāram etad
itaħ samutthāpayituḿ kadāpi (21)
Jațilā sonrió algo, y dijo en voz alta, "O hijo, ni tu esposa, ni tu hermana, ni yo puedo levantar esta caja pesada.(21)
maṣjușikāḿ tattvam ito gŗhītvā
Śayyā-gŗhāntar-vŗșabhānu-putryāħ
vedyāḿ nidhāyaihi yathodghațaya
semāḿ priyaḿ maņđanam āŚu paŚyet (22)
"Tú mismo tendrás que llevarla al dormitorio de Vŗșabhānukumārī. Ella puede entonces abrirlo inmediatamente y contemplar estos muy queridos ornamentos y decoraciones." (22)
atrāntare sahacarīșv atiharșiņīșu
rādhā rahasya-mala-dhīr lalitām uvāca
adyāli! vāma-kuca-dor-nayanoru-cāru
kiḿ spandate mama vadety atha sā jagāda (23)
manye manoharam ihāsti maņīndra-bhūșā
jātaḿ svayaḿ vraja-payā hy ata eva dattam
tat-prāpti-rūpa-Śubha-sūcaka eva rādhe!
spando ’tisaubhaga-bharāvadhi-hetur eșaħ (24)
Abhimanyu entregó la caja en el dormitorio de Śrī Rādhā y entonces salió. Las amigas de Śrī Rādhā comenzaron a sentir una alegría incomparable. Śrī Rādhā, la encarnación de la pureza y de la inteligencia, preguntó en confidencia a Lalitā, "Mi amiga, ¿porquī es que hoy mi pecho izquierdo, brazo izquierdo, el ojo izquierdo y el muslo izquierdo están todos temblando con placer? En vista del tiempo y lugar, tales signos auspiciosos parecen inverosímiles. Por favor explícame esto." Lalitā contestó, "Śrī Rādhā, me parece que un ornamento hecho de las joyas más preciosas [es decir Śrī Kŗșņa, que viste con ornamentos hechos de joyas][2] está en esta caja, que despuīs de todo, fue enviada por Śrī VrajeŚvarī misma. Mi querida amiga, tu lado izquierdo y todos sus miembros tiemblan como un signo auspicioso de que Tu obtendrás ese ornamento, el último límite de toda la buena fortuna." (23 –24)
dŗșțvaiva man-manasi kaṣcana bhāvam eșā
maṣjūșikaiva lalite! vitanoti bāđham
udghāțayāmi tad imām adhunaiva vīkșe
saubhāgya-daḿ kim iha bhūșaņa-ratnam asti (25)
Śrī Rādhā contestó, "Oh, Lalitā, simplemente por ver esta caja, una alegría indescriptiblemente traviesa está emanando y desbordando dentro de mí. Ábrela rápidamente, y dījanos ver ese tesoro de ornamentos enjoyados que hay dentro." (25)
itthaḿ sakhīșu sakalāsu tadotsukāsu
tāḿ pețikām abhita eva samāsitāsu
drașțuḿ gatāsu nibiđatvam atha svayaḿ sā
dāmāny udasya rabhasād udaghāțayat tām (26)
Impaciente por ver el contenido secreto de la caja, las sakhīs de Śrī Rādhā se reunieron alrededor. Śrī Rādhā se quitó todos sus ornamentos, y despuīs abrió rápidamente la caja.(26)
yāvat kim etad iti tā ahaheti hocur
yāvad bhŗŚaḿ jahasur eva sva-hasta-tālam
yāvat trapā sahacarī pratibodham āpa
yāvat pramoda-laharī-Śatam ullalāsa (27)
yāvan nirāvaraņam ańgam anańga-nakro
jagrāsa yāvad atisambhramam āpa pușțim
tat-pūrvam eva sahasā tataħ utthitaħ sa
sarvāħ kalā-nidhir aho yugapac cucumba (28)
Tan pronto como Śrī Rādhā abriera la tapa, Sus amigas explotaron en risas y aplaudieron con sus manos. ¡"Aaah! ¿Que es esto?" gritaron. En ese mismo momento, la compaṣera de Śrī Rādhikā conocida como timidez se despertó y los centenares de ondas de dicha ondularon sobre sus miembros. Cupido como cocodrilo agarró el cuerpo sin ornamentos de Rādhikā, y Ella de vergūenza quedo perpleja. Asombrosamente, Kalānidhi Śrī Kŗșņa, la morada de todas las artes, en un momento saltó del interior de la caja besando simultáneamente la cara de cada una de las jóvenes muchachas. (27 –28)
dhanyaḿ bhūșaņa-vastu te gŗha-patir dhanyo yadānītavān
dhanyā goșțha-maheŚvarī sakhi! yayā snehād idaḿ preșitam
tvaḿ Śŗńgāravati bhaveti ca puna dhanyaiva sandeŚa-vāg
dhanyaḿ geham idaḿ yad etya nibhŗtaḿ maṣjūșikā khelati (29)
Lalitā dijo a Śrī Rādhā, "Sakhī, esta decoración y ropa ' son muy gloriosos. Tu marido, que la entregó, es glorioso. La casa de la cual esta caja ha venido a realizar pasatiempos es gloriosa.
GoșțhamaheŚvarī Śrī Yaśodā, que la envió con tanto amor y afecto, es gloriosa. Y su mensaje “ O Rādhā, que tú siempre seas adornada con esta decoración que te envío”, es Tambiīn glorioso." (29)
goșțheŚā nidideŚa te bahutara-snehāt tatas te patiħ
ŚvaŚrūr āli tad anvatīva rabhasād datvaiva maṣjūșikām
tvaḿ Śŗńgāravatī bhavet ayi guru-trayyā vacaħ-pālanaḿ
gāndharvve! kuru sarvatheti lalitā-vāņyātha sā tatrape (30)
Lalitā continuó, "O sakhī, GoșțheŚvarī Śrī Yaśodā le dijo cariṣosamente, que Seas maravillosamente adornada con este regalo. Por otra parte, Tu marido y suegra Tambiīn lo han aprobado. Gāndharvikā, Tu debes por lo tanto actuar con obediencia completa a la orden de estos tres superiores." Cuando Śrī Rādhā oyó las palabras de Lalitā, la timidez la abrumó. (30)
maṣjūșikāntar iha me bahu-ratna-bhūșā
āsan svayaḿ vraja-payā sakhi! yā vitīrņāħ
saḿrakșya tāħ kvacana dhūrtta iha pravișțaŚ
caurā ’yam asti tad idaḿ vada bho mad-āryām (31)
Śrī Rādhā contesto, "mi amiga, Śrī VrajeŚvarī debe haber puesto ciertamente una colección de ornamentos enjoyados para Mí en esta caja. Pero un ladrón astuto los ha robado y los ha ocultado en alguna parte, y entonces Īl se ha arrastrado a la caja misma. Ve rápidamente a decirle a mi suegra lo que ha sucedido." (31)
rādhābhisārinn abhimanyu-vāhana!
kșitiḿ satī-Śūnyatamāḿ cikīrșo!
prayaccha ratnābharaņāni Śīghraḿ
no ced ihāryām aham ānayāmi (32)
Lalitā le habló a Śrī Kŗșņa, "O Tu quien deseas un encuentro con Śrī Rādhā. O Tú quien utilizó a Abhimanyu como su portador. Montando la cabeza de Abhimanyu con el deseo de un encuentro con su propia esposa, Rādhā, Has revelado tu impaciencia para librar la tierra de todas las mujeres castas. Regresa todos los ornamentos enjoyados rápidamente, si no llamarī a la noble Jațilā." (32)
dhūrttā sakhī te lalite! svakŗtye
dakșāvahitthām adhunā lalambe
mām ānayat preșya patiḿ balād yā
maṣjūșikāntaħ kutukād vasantam (33)
"Escucha, Lalitā," respondió Śrī Kŗșņa, "esta amiga tuya, Śrī Rādhā, es astuta y experta en conseguir su propia manera. Entre en esta caja simplemente por curiosidad, y entonces ella envió a su marido para traerme aquí por la fuerza. Ahora ella está encubriendo esta verdad de ustedes." (33)
maṣjūșāyāħ saurabhaḿ vīkșa tasyā
vastūdasya prāpayaḿs tāḿ dhanișțhām
tatra prītyā prāviŚaḿ svaḿ sugandhī
karttuḿ daivād ānayan māḿ patis te (34)
Śrī Kŗșņa entonces viró a Śrī Rādhikā y Le dijo, "O Rādhā, quitī todo de la caja y se lo di a Dhanișțhā de modo que ella pudiera enviártelo cariṣosamente. Entonces subí en la caja solamente para saborear su fragancia y aromatizar Mi propio cuerpo. Justo entonces, Su marido vino inesperadamente y trajo la caja aquí conmigo adentro!" (34)
nyāyaḿ sakhyo nau kurudhvaḿ yad asyā
doșaħ syāc ced astu daņđyā mameyam
no ced yușmad-dor-bhujāńgogra-pāŚair
baddhaħ sthāsyāMi atratāmāḿs tri-rātram (35)
Entonces Kŗșņa se dirigió a las jóvenes muchachas, "Sakhīs, juzguen por favor este caso y den su veredicto. Si Śrī Rādhikā es culpable, la castigarī. Como siempre, si Soy culpable, entonces pasarī tres noches aquí, atado por la feroz soga de sus brazos que son como serpientes." (35)
yasyaivaḿ vibhavena tan-nava-yuva-dvandvaḿ sphurad yauvanaḿ
sakhyāly-akși-cakorikāħ Śara-tatiḿ kāmorasāħ svādanām
dhyānaḿ bhakta-tatiħ sadā kavi-kulaḿ svīyā vicitrā giraħ
kīrttiḿ kșmā bhuvaneșu sādhu saphalī-cakre numas tat-param (36)
Ofrecemos nuestras reverencias a esa eternamente jovial pareja de Vraja, Śrī Śrī RādhāKŗșņa, que se absorben constantemente en pasatiempos juguetones. Con su influencia majestuosa, los sakhīs han satisfecho totalmente el deseo de sus ojos como el pájaro cakora; Cupido ha hecho sus flechas completamente acertadas; los devotos han hecho su meditación totalmente fructuosa; la rasa ha hecho el disfrute completo; los poetas han hecho sus asombrosos versos acertados; y la fama y la gloria de este Vŗndāvana terrenal se ha difundido a travīs de los catorce mundos. (36)
El encuentro de Śrī Kŗșņa disfrazado de Abhimanyu.
El Segundo travieso pasatiempo juguetón.
prātaħ patańga-tanayā manayā padavyā
snānāya yāti kim iyaḿ vŗșabhānu-putrī
ity ākulaiva kuțilā vraja-rāja-veŚma
kŗșņaḿ vilokitum agān mișato ’timandā
(1)
Una vez, Śrī Rādhā, la joven hija de Vŗșabhānu Mahārāja, tomó un voto para baṣarse regularmente en el río de Yamunā temprano por la maṣana. Esto llenó a la poco inteligente Kuțilā de sospecha porque era el mes de Māgha, que es la parte más fría del invierno.
Una maṣana, cuando Śrī Rādhā se había ido para el río, Kuțilā se llenó de curiosidad por saber lo que ella realmente hacía. Kuțilā se excusó de ir a la casa de Nanda Mahārāja, el rey de Vraja, como ella está impaciente d descubrir si Śrī Rādhā realmente había tomado el camino que lleva al Yamunā, y para saber si Śrī Kŗșņa estaba en su hogar o no. Ella estaba Tambiīn impaciente de corazón por ver a Kŗșņa. Así Kuțilā salió para la residencia del rey de Vraja. (1)
snātuḿ sa cāpi nijamātur anujṣayaiva
tad yāmunaḿ tațam agāditi samvidānā
gantuḿ tadīya pada-lakșmadiŚ aicchad eșā
tatraiva yatra sa tayā suvilālasāti (2)
Kuțilā supo de algunos criados que la madre de Śrī Kŗșņa, Yaśodā, lo había enviado para baṣarse en el río. Su suspicacia redobló y ella se puso en camino, siguiendo sus únicas huellas a la orilla. Kuțilā deseó ir al lugar en donde Śrī Kŗșņa disfrutaba de pasatiempos hermosos con Śrī Rādhā. (2)
atrāntare sahacarī tulasī praviŚya
kuṣjaḿ vilokya lalitādi-sakhī-sametām
rādhāḿ priyeņa saha hāsa-vilās-līlā
lāvaņya-majjita-hŗdaḿ mumude ’vadac ca (3)
Tulasī, una de las queridas sirvientas de Śrī Rādhā, aviso a Kuțilā acercándose al kuṣja. Tulasī entró al kuṣja para encontrar a Śrī Rādhā rodeada por Lalitā y las otras sakhīs. Todas estaban sumergidas profundamente en encantadoras risas y juego con su querido. Rebosando con felicidad ilimitada, Tulasī dijo: (3)
bho bhoħ prasūna-dhanușo janușo ’tibhāgya
vikhyāpanāya yad imaḿ mahamātanudhve!
tat sāmprataḿ Śŗņuta sāmpratam enam eva
drașțuḿ vrajāllaghutaraḿ kuțilā sameti(4)
“O gopīs, escuchen por favor. Su celebración aquí de este encantador festival ha hecho hoy el nacimiento de Kāmadeva, el dios del amor, ilimitadamente exitoso. No obstante, hay algo que ustedes necesitan saber. Kuțilā viene de Vraja, solo para echar una ojeada de su festival maravilloso. Ella está casi aquí." (4)
sā kva kva hanta! kathayeti saŚańka-netraḿ
pratyāŚam ālibhir iyaḿ nijagāda pŗșțā
sațțīkarāțavim asau samayā vyaloki
tarhy eva samprati tu vo ’ntikam apy upāgāt (5)
¡Cuando las sakhīs oyeron esto, miraban aquí y allí con los ojos llenos de miedo, y gritaron, "Oh, no! ¿Dónde está ella, Tulasī? Dinos!". "Acabo de verla delante del bosque de Chațțīkarā (Śakațīkarā)," Tulasī contestó. "ella debe estar casi aquí." (5)
proce hariħ kșaņam udarkam ihaiva kuṣje
sthitvālayaħ kalayatāham ito jihānaħ
tāḿ vaṣcayan pratibhayā racitā ’bhimanyu
veŚaħ kutūhalam ito ’py adhikaḿ vidhāsye (6)
"Sakhīs," dijo Śrī Kŗșņa, "Tan solo quīdense aquí en el kuṣja. Irī a disfrazarme Yo mismo como Abhimanyu. Con mi brillante inteligencia Engaṣarī Kuțilā, y así aumentara más nuestro travieso diversión. Ustedes verán el final de este asunto, tan seguramente como ven el levantamiento del sol." (6)
ity uktvā rahasi praviŚya vipinādhīŚātta tat tat pŗthań
nepathyaħ pihita-sva-lakșma-nicayaħ kaņțha-svaraḿ taḿ Śrayan
nișkraMiāņusasāra tāḿ sŗtimayaḿ sā ’yāti dūrād yayā
nārthe hanta! vicakșaņaħ kva nu bhaven nana-kalā-kovidaħ (7)
Śrī Kŗșņa entró al otro kuṣja, adonde Vŗndādevī, la diosa del bosque, le dio las ropas y los ornamentos que se asemejaron exactamente a los de Abhimanyu. Īl se vistió con ellos, y cuidadosamente cubrió todas sus características que Lo distinguen. Adoptando la voz de Abhimanyu, Īl fijó la trayectoria en la cual Kuțilā se acercaba. ¡Ah! Puede una persona que es completamente perita en todas las variedades de artes fracasar siempre en lograr su meta deseada? Ciertamente no. (7)
kasmāt tvaḿ kuțile! vrajād bhramasi kiḿ vadhvā ihānveșaņā
yāyātā kva nu sārkajāpasu makara-snānaḿ mișaḿ kurvatī
atraivāsti gatā kvacit kva ramaņī-cauraħ sa cāpy āgataħ
snātuḿ bhrātar ato ’nvayāsmi gamitā kurve kim ājṣāpaya (8)
A poca distancia a lo largo del camino, Śrī Kŗșņa, disfrazado como Abhimanyu, se encontró con Kuțilā. Con la voz de Abhimanyu Īl preguntó, "O Kuțilā, ¿por quī está deambulando alrededor de esta parte de Vraja a esta hora?"
"Para buscar a tu esposa," contestó Kuțilā.
"¿Por quī ella vendría aquí?" Īl preguntó.
"Para baṣarse en el río Yamunā – o eso fue lo Ella dijo," Kuțilā contestó. "Pero eso solamente es un pretexto. Ella está en alguna parte cerca."
"¿Y dónde está ese ladrón de mujeres?" preguntó Śrī Kŗșņa disfrazado como Abhimanyu.
"Īl Tambiīn vino aquí baṣarse, y Īl está en alguna parte cerca Tambiīn. Cuando nuestra madre oyó hablar de ello me envió aquí para investigar. Dime, hermano, ¿quī debo hacer?" (8)
yady apy adya paricyuto mama vŗșo navyo hale yojanād
anveșțuḿ tam ihāgato ’smi tad api svalpaiva sā hŗd-vyathā
mad-dāreșv api lampațatvam iti yat sođhyuḿ kim etat kșame
gatvā kaḿsam itaħ phalaḿ tad-ucitaḿ dāsyāmi tasmai svasaħ ( 9)
"Hermana," contestó Śrī Kŗșņa, "vine aquí buscar a mi toro nuevo. Īl rompió y corrió lejos cuando lo unía al arado en el campo. Se ha preocupado mi corazón porque probablemente lo han robado, pero ese dolor no se compara a la angustia que estoy experimentando a causa de ese libertino robando a mi esposa. Eso, ningún hombre puede tolerar. Irī directo con el rey Kaḿsa en Mathurā. Īl castigará a ese ladrón de una manera que Īl se merezca. (9)
yuktiḿ kām api me Śŗņu prathamato nihnutya tișțhāMi ahaḿ
kuṣje ’smin paritas tvayā ’tra rabhasād anvișyatāḿ rādhikā
sā kŗșņena vināsti ced iha mișeņānīyatāḿ so ’pi ced
āste ’lakșitam eva tatra naya māḿ vīkșyaiva taḿ dūrataħ (10)
"Por favor escucha mi plan. Me Ocultarī en este kuṣja mientras que tu buscas rápidamente a Rādhikā. Si la encuentras sola, tráela aquí con algún pretexto, pero si la encuentras con Kŗșņa, observarLos desde una distancia y despuīs llīvame allí secretamente." (10)
bhrāmaḿ bhrāmaḿ phaņi-hrada-tațād vīkșya vīkșyaiva kuṣjā
nantaħ prodyat-kuțilā-madhurā keŚi-tīrthopakaņțhe
pușpodyāne ’mala-parimalāḿ kīrttidā-kīrttivallīḿ
prāpālīnāḿ tatibhir abhitaħ sevyamānāḿ Śanaiħ sā (11)
Cuando Kuțilā, cuya naturaleza es excesivamente torcida (kuțila), oyó estas instrucciones, ella comenzó a buscar en todos los kuṣjas de Kāliyāhrada a KeŚīghāța. Cerca de KeŚīghāța, en un jardín de flores ella encontró a Śrī Rādhā, quien está dotada con fragancia pura, y quien es la vid de la flor de la fama de su madre Kīrtidā. Ella estaba rodeada de Sus sakhīs, quienes Le servían atentamente. (11)
kiḿ snātum eși kuțile! na hi tat kim arthaḿ
yușmac-caritram avagantum ihānvagaccham
jṣātaḿ tad āŚu lalite! vada tad bravīmi
kinvā ’tra vakti nikhilaḿ hari-gandha eva (12)
Lalitā vio a Kuțilā venir, y preguntó,
"Ah, Kuțilā, ¿has venido a tomar un baṣo?"
"No," contestó Kuțilā.
"Entonces ¿por quī has venido?" Lalitā preguntó.
"He venido a aprender sobre su carácter moral," contestó
Kuțilā.
"Muy bien," dijo Lalitā. "entonces tú debes aprender."
"Ya he entendido todo, Lalitā."
¿"Entendido? ¿Quī has entendido? Por favor dímelo."
"La fragancia de Hari dice todo. ¿Quī más puedo decir?" (12)
siḿhasya gandham api vetsi sa ced ihāsti
nihnutya kutracana, tad bibhimo ’ti mugdhāħ
tūrņaḿ palāya tad ito gŗham eva yāmaħ
snehaḿ vyadhās tvam amalaḿ yad ihaivam āgāħ (13)
Lalitā consideró la palabra hari con el significado "león" y contestó, "Kuțilā, si tú puedes oler a león aquí, se debe ocultar en alguna parte. Somos simples muchachas jóvenes, blandas, y por lo tanto estamos asustadas. ¡Regresaremos a casa! Nos has mostrado tal afecto puro viniendo aquí a advertirnos." (13)
yāsyanti gehamayi dharma-ratā bhavatyaħ
kīrttiḿ vaneșu viracaya kula-dvayasya
kintv agrato ya iha rājati nīpa-kuṣjas
tad-dvāram udghațayatāsmi didŗkșur etam (14)
¡Llena de cólera, Kuțilā exclamó sarcásticamente, "O castas muchachas! ¿Y ustedes proclaman el buen nombre de sus familias de bosque en bosque mientras van? Abran la puerta de ese kadamba-kuṣja y dījenme mirar adentro!" (14)
etat kayā ’pi vana-devatayā sva-veŚma
ruddhā gataḿ Śara-Śalāka-kavāțikābhyām
kā nāma sāhasavatī parakīya geha
dvāraḿ vinudya bata doșam aŚeșam icchet (15)
Lalitā dijo, "Un dios del bosque ha cerrado la entrada de su casa con una puerta de carrizos. Īl ha ido a otra parte, y no es apropiado abrir la puerta en su arboleda de kadamba. ¿Quī mujer se atrevería a cometer el pecado de intentar abrir la puerta de la casa de otra persona? "(15)
satyaḿ bravīși lalite! kulajā ’si mugdhā
naivāviŚaħ para-gŗhaḿ janușo ’pi madhye
kintu praveŚayasi bhoħ sva-gŗhaḿ paraḿ yat
tac-chāstra-pāțhana-kŗte tvam ihāvatīrņā (16)
ity uktvāruņitekșaņā drutam iyaḿ gatvā kuțirāntikaḿ
bhitvā pușpa-kavāțikām atijavād antaħ praviŚya sphuțam
dŗșțvā kausuma-talpam atra ca harer mālyaḿ tathā rādhikā
hāraṣ ca truțitaḿ para-gŗhya rabhasād agārād bahiħ (17)
Kuțilā dijo a Lalitā, "Lo que tú dices es verdad. Es un hecho que eres una muchacha simple y pura, y nunca has entrado en la casa de alguien más en tu vida. Sin embargo, tú sabes muy bien invitar a otros a tu casa. Existe una escritura que da directrices que debe seguir una joven e inocente muchacha para invitar a otra similar muchacha a su propio hogar. Y tú has venido a este mundo como el acarya y maestro de esa escritura.
Entonces, con los ojos enrojecidos de cólera, Kuțilā tempestuosamente se dirigió a la puerta de flores del kuṣja, que había sido bloqueada con los carrizos, y pateándola la abrió. Allí en una cama de flores vio a la izquierda una guirnalda de flores de Śrī Hari, y una gargantilla de perlas rota que pertenece a Śrī Rādhā. Levantándolos de forma arrebatada, ella volvió afuera. (16 –17)
māgha-snānam idaḿ yathā vidhi-kŗtaḿ puņyaḿ tathopārjitaḿ
putaḿ yena kula-dvayaḿ ravi-sutā-tīre raviŚ cārcitaħ
tad yūyaḿ lalite! yiyāsatha gŗhaḿ kiḿvātra rātrin-divaḿ
dharmaḿ karttum abhīpsatheti vada me Śrotraḿ samutkaņțhate (18)
Sosteniīndolos levantados ante Lalitā, Kuțilā dijo, "Sus votos de baṣarse en el sagrado río Yamunā durante el frío invierno resultará en muchos mīritos religiosos. Tales austeridades les permitirán purificar las familias de sus padres y de sus suegros. Veo que en la orilla del río Tambiīn están adorando al semidiós del Sol correctamente. Dime, ¿Desean volver a sus hogares, o permanecer aquí día y noche ganando mīritos piadosos? Mis oídos están muy impacientes por oír su respuesta." (18)
kiḿ kupyasīha kuțile! na mamaișa hāro
bhrātus tavaiva Śapathaḿ karavai prasīda
ity uktavaty amala-candramukhī sakampa
Śīrașaḿ sa-huḿkŗti kațu-bhrutayā tatarje (19)
Cuando la inmaculada, de rostro como de luna Śrī Rādhā escucho las burlas de Kuțilā, dijo, "Kuțilā, ¿porque te has enojado innecesariamente? Juro por tu hermano que este collar no es mío. Por favor cálmate."
Entonces Śrī Rādhā frunció el ceṣo airadamente, sacudió su cabeza, y regaṣó en voz alta a Kuțilā". (19)
netaħ prayāsyata gŗhaḿ yadi na prayāta
rājyaḿ kurudhvam iha tāvad ahaḿ tu yāmi
tāḿ mātaraḿ bhagavatīm api hāra-mālye
sandarŚya yușmad uciteșța-vidhau yatișye (20)
"Si Tu no deseas ir a casa, entonces no," dijo Kuțilā. "Permanece en este bosque, y gobierna Tu reino. Pero regresarī a casa para mostrarle a mi madre y a Bhagavatī Paurņamāsī esta gargantilla y la guirnalda. Verī que Seas castigada apropiadamente." (20)
kāmaḿ prayāhi kuțile! kațu kiḿ bravīși
hāraḿ pradarŚaya gŗhaḿ gŗham eva sarvāħ
nāsmākam eșa yad ato na bibhemi kiṣcan
mithyā-pravādam api no na kadā dadāsi (21)
"Eres libre de irte, Kuțilā," dijo Śrī Rādhā, "¿Pero quī beneficio tienen tus palabras ásperas? Puedes ir de casa en casa mostrando a todos esta gargantilla. No estoy en lo más mínimo posible asustada porque no es Mía. No hagas acusaciones falsas en contra mía." (21)
sā kruddhā drutam eva goșțha-gamanaḿ svasya pradarŚyaiva tā
yatrāste harir ājagāma Śanakais tatraiva nihnutya sā
bhrātar mālyam agha-dvișaħ kalaya bho vadhvāŚ ca hāraḿ mayā
prāptaḿ saurata-talpa-gaḿ rahasi tā dŗșțāħ sa nālokitaħ (22)
Kuțilā fingió conmoción de regresar a su hogar, pero ella se apresuró realmente a donde Śrī Hari, disfrazado como Abhimanyu, esperaba. ¡"Mi hermano querido," ella susurró, "Mira lo quī he encontrado! Esta guirnalda pertenece a Śrī Kŗșņa, el enemigo de Agha, y esta gargantilla de perlas rota pertenece a tu esposa. Los encontrī en su cama. Rādhikā y las demás estaban allí en aquel lugar secreto, pero no vi a ese ladrón de mujeres por ningún lugar." (22)
bhadraḿ bhadraḿ babhūva mathurāḿ gacchāmi tūrņaḿ bhaginy
etāvād dvayam eva lambanam abhūd vijṣāpane rājani
kintu svīya-gŗhasya vaktum ucito na syāt kalańko mahāḿs
tasmin vŗșņi-sadasy ataŚ caturimāmnātavya eko mayā (23)
Śrī Kŗșņa dijo, "hermana querida, has hecho muy bien. Ahora date prisa en ir a Mathurā. Darme la guirnalda y el collar roto. Yo se los mostrarī al rey y le solicitarī. Īl ciertamente Me creerá. Tendrī que utilizar una cierta astucia de modo que nuestra infamia no sea divulgada ante la reunión de Yadus. (23)
govarddhanaḿ priya-sakhaḿ prativācyam etac
candrāvalīm api bhavad-gŗhiņīḿ nikuṣje
ānīya dūșayati nanda-sutas tad etad
vastu-dvayaḿ kalaya tan-mithunasya labdham (24)
"Realmente, no me acercarī al rey mismo. En su lugar, le solicitarī a mi amigo querido Govardhana Malla ir. Dirī, ` mi querido amigo, el hijo de Nanda llamó a su esposa, Candrāvalī, para tocarla y la contaminó. Mira, īste es su collar quebrado y su guirnalda de flores. (24)
itthaḿ lampațatāḿ vraje pratigŗhaḿ dŗșțveva tasyādhikāḿ
tvām ājṣāpayam adya tattvam adhunā vijṣāpya rājṣi drutam
pattīnāḿ Śatam aŚvavāra daŚakaḿ preșyaiva nandīŚvarān
nandaḿ sātmajam ānayan madhu-purīḿ taḿ tat phalaḿ prāpaya (25)
"Escucha, mi amigo, Kŗșņa ha realizado este acto licencioso con su esposa hoy, y Īl lo realizará maṣana con todos nuestras esposas! Le impulso a ir con el rey Kaḿsa para pedirle que envíe un ciento de soldados a Nandagrāma para arrestar a Nanda y su hijo, y los lleve a Mathurā para su castigo.” (25)
ity uktvaiva mayā punaħ sva-bhavanaḿ pūrvāhna evaișyate
madhyāhne khalu rājakīya-purușā yāsyanti te tu vrajam
tvaḿ gatvā gŗha eva mātŗ-sahitā tișțheriti procivān
kŗșņo dakșiņā-diń-mukho ’vrajad atho sā tāŚ ca veŚmāyayuħ (26)
"Eso es lo que le dirī a Govardhana Malla. Entonces volverī al hogar antes del mediodía, porque las fuerzas reales deben llegar a Vraja alrededor de mediodía. Ahora, tu ve a casa y permanece con tu madre." Śrī Kŗșņa, disfrazado como Abhimanyu, partió al camino del sur hacia Mathurā, mientras que Kuțilā se fue a su casa. Los gopīs Tambiīn regresaron a su respectivas residencias. (26)
kŗșņo vilambya ghațikā-trayato ’tha tādŗg
veŚaħ svayaḿ sa jațilā-gŗham āsasāda
bhoħ kvāsi māta rayi bho kuțile! sametya
jānīhi vŗttam iti te prati kiṣcid ūce (27)
Śrī Kŗșņa partió hace una hora o más. ¡Entonces, aún en su disfraz, Īl fue a la casa de Jațilā y le dijo en voz alta, "madre! ¡Kuțilā! ¿Dónde está usted?
Vega por favor a oír lo que tengo que decir." (27)
vijṣāpitaħ sa nŗpatiħ prajighāya yad yad
drag aŚvavāra-daŚakaḿ tad ihaiti dūre
kintv atra lampața-varo dhŗta-mat-svarūpo
mad-geham eti tad-alakșita āgato ’smi (28)
Cuando se acercaron Jațilā y Kuțilā, Śrī Kŗșņa dijo, "El rey Kaḿsa ha contado todo, y diez soldados de caballería están en camino. Pero ese licencioso engaṣador se ha disfrazado como yo, y ahora de esta manera Īl se dirige a mi misma casa. Me ocultarī adentro. (28)
bahir-dvāraḿ ruddhā bhagini! saha mātrā drutam itaħ
samāruhyaivāțțaḿ kalaya taruņī-lampața-patham
tam eșyantaḿ tarjanty atikațu-girā tișțha suciraḿ
vadhūḿ rundhan vartte tala-sadana evāham adhunā (29)
"Mi hermana querida, debes trabar la puerta exterior, y entonces rápidamente ir hasta el balcón con mi madre. Mantīn un puesto de observación para ese joven libertino. Cuando Īl venga, hay que atacarLo con penetrantes y cortantes palabras. Mientras tanto, esperarī con tu cuṣada en el sótano de la casa." (29)
athāyāntaḿ dŗșțvā tvaritam abhimanyuḿ kațu-rațanty
are dharma-dhvaḿsin vraja-kula-bhuvāḿ kiḿ nu yatase
praveșțuḿ mad bhrātūr bhavana-mayi loșțrālibhir itaħ
Śiro bhindantī te bata capala dāsye pratiphalam (30)
Śrī Kŗșņa fue al sótano en compaṣía de Śrī Rādhikā. Más tarde, Abhimanyu llegó a la casa. Tan pronto como Kuțilā lo vio comenzó a gritar, "¡O Tú que destruyes la piedad de las muchachas castas de Vraja! ¡Cuánto atrevimiento Tienes al intentar entrar en la casa de mi hermano! Escucha, O voluble, si ¡Entras aquí, yo romperá Tu cabeza con esta piedra! Esta será una recompensa justa para Ti. (30)
tavānyāyāḿ Śrutvā kupita-manasaħ kaḿsa-nŗpater
bhațā āyānty addhā sa-pitŗkam api tvāḿ sukhayitum
yadā kārāgāre nŗpati-nagare sthāsyasi ciraḿ
niruddhas tarhi tvac-capalataratā yāsyati Śamam (31)
"El rey Kaḿsa se enfureció al oír hablar de Tu comportamiento travieso, y Īl ha enviado a sus protectores reales para hacerTe y a tu padre “felices”. Llegarán en cualquier momento. Van a llevarTe a La ciudad de Mathurā y Te lanzarán a la cárcel para el resto de Tu vida. Eso contendrá lo voluble que Eres." (31)
iti Śrutvā jalpaḿ vikalam abhimanyuħ katham aho
svasāraḿ me preto ’lagad ahaha kacit kațuraħ
tadānetuḿ yāmi tvaritam iha tan-māntrika-janān
iti grāmopāntaḿ vitata-bahu-cintaħ sa gatavān (32)
Cuando Abhimanyu oyó todas estas palabras confusas de su hermana, Īl se perturbó absolutamente, y el pensó, "Oh, mi hermana esta poseída por un fantasma temible. Es mejor a un exorcista." Īl por lo tanto fue a buscar al doctor experto en el canto de mantras el cantar que vive en las cercanías de la aldea. (32)
evaḿ hari sa jațilā gŗha eva tasyā
vadhvā sahāramata citra-caritra-ratnaħ
yatnaħ ka eva phalavattvam agān na tasya
kimvā phalaḿ para-vadhū-ramaņād ŗte ’sya (33)
De esta manera, esa joya asombrosa y maravillosa conocida como Śrī Hari se ocupa en todas las clases de pasatiempos con la nuera de Jațilā en la casa de Jațilā. Īl no tiene ninguna otra ocupación que divertirse continuamente con las esposas de otros. Sus esfuerzos siempre dan frutos. (33)
El encuentro de Śrī Kŗșņa Disfrazado como una Doctora.El tercer pasatiempo juguetón travieso.
athaikadā sā jațilā vivikte
cintāturā kiṣcid uvāca putrīḿ
na rakșituḿ hā prabhavāmi kŗșņād
vadhūḿ tataħ kiḿ karavāņy upāyam (1)
El amor profundo de Śrī Rādhā por Śrī Kŗșņa era evidente por sus numerosos síntomas. Cuando Jațilā se enteró de eso, ella se volvió cada vez más ansiosa. Un día ella llamó a su hija Kuțilā y le habló en privado. "Escucha, mi hija querida, yo no puede proteger a Rādhā contra īse Kŗșņa. ¿Quī haremos? (1)
tvaḿ putri! tasmād gŗha eva rundhi
vadhūḿ bahir yāti kadāpi neyam
yathā yathāyāti harir na gehaḿ
tathā tathā hā bhava sāvadhānā (2)
O Kuțilā, tengo una solución. De alguna manera, debemos evitar que Rādhā salga de la casa por alguna razón, y al mismo tiempo, por cualesquier medio, debemos evitar que ese Kŗșņa entre en nuestro hogar. Tu debes estar completamente alerta." (2)
mātar bhavatyā na vadhūr niroddhuḿ
Śakyā yataħ pratyaham eva yatnāt
vrajeŚvarī bhojayituḿ sva-putraḿ
pākārtham etāḿ nayati sva-geham (3)
Al escuchar las palabras de su madre, Kuțilā respondió, "madre, no es posible vigilar los movimientos de su nuera. Cómo podemos evitar que salga de la casa, cuando cada día sin falta, VrajeŚvarī Śrī Yaśodā la invita para cocinarLe a su hijo?" (3)
putri! tvam adya vraja tāḿ vadaitan
nātaħ paraḿ kvāpi vadhūħ sva-gehāt
prayāty atas tvaḿ suta-bhojanārthaḿ
pāke niyuktāḿ kuru rohiņīḿ tām (4)
"Hija," Jațilā contestó, "ve con VrajeŚvarī, y dile que a partir de hoy, mi nuera no saldrá de nuestra casa para ir a dondequiera. Dile a VrajeŚvarī que ella pueda ocupar a Rohiņī para que le cocine a Su hijo." (4)
mātas tayā vakșyata eva tasyai
durvāsasā ko ’pi varo vitīrņaħ
tvad-dhasta-pakkaudana-bhoktur āyuħ
nirvighnam astv ity adhikā prasiddhiħ (5)
Kuțilā replicó, "pero madre, VrajeŚvarī seguramente dirá, `A Śrī Rādhā le ha sido concedido un favor tan extraordinario por Durvāsā Muni que no puede ser descrito en palabras. Cualquiera en Vraja-maņđala sabe que debido a este favor, los que comen de lo que cocina Śrī Rādhā tienen una larga vida y todos sus obstáculos son destruidos.' (5)
ekaħ suto me bahu-dușța-dānavādy-
arișțavattve ’pi kuŚaly-abhūd yataħ
tatas tvayā sādhita-modanādikaḿ
nityaḿ sutaḿ bhojayituḿ prayatsyate (6)
"VrajeŚvarī entonces dirá, ` Kŗșņa es mi ħnico hijo. Comer el alimento cocinado por Rādhā le permite permanecer fuerte y libre de los obstáculos creados por los demonios traviesos. Esa es la razón por la que intento asegurarme de que diario Èl coma el alimento cocinado por su mano."¿Cuando ella lo diga, cómo debo contestarle?" (6)
putri! tvayā vācyam idaḿ para-Śvaħ
Śvo vā sa āgatya muniħ pradadyāt
rādhā spŗŚed yaḿ sa cirāyur astv
ity evaḿ varaḿ ced ayi tarhi kiḿ syāt (7)
"Oh hija," dijo Jațilā, "tu debes decirle a VrajeŚvarī, ` y que pasa si los mejores sabios vienen maṣana, o al día siguiente, y bendicen a Rādhā a tener el don de aquien ella toque tenga vida larga? Entonces ¿que sucedería? ¡Dimelo! (7)
kiḿ sparŚayantī nija-putram etām
ākārayișyasy ayi nīti-vijṣe!
kulāńganā yat para-veŚma gatvā
nityaḿ paced ity api kiḿ nu nītiħ (8)
"`O VrajeŚvarī, quien es erudito en ītica, entonces ¿llamaría a Rādhā para que fuese a su hogar y tendría que tocar a su hijo? Y otro cosa: que clase de código moral indica que puede cualquier muchacha bien educada ¿diariamente ir a la casa de otro hombre a cocinarLe?(8)
vadhvāħ kalańkaħ pratideŚam eșa
bhūyān abhūd yat kim u sahyam etat
sneho yathā te nija-putra evaḿ
sneho mamāpy asti nija snūșāyām (9)
“La mala reputación de mi nuera se ha extendido a travīs de Vraja. ¿Cómo puedo tolerar eso? No tengo tanto afecto para mi nuera como usted tiene para su hijo?“(9)
tathāpi te prauđhir iyaḿ bhavec ced
dhanișțhayā preșitayaiva nityam
vadhu-kŗtaḿ modaka-lađđukādi
tri-sandhyam evānaya putra-hetoħ (10)
"Tu debes entonces decir, ` ahora que usted ha oído mis razones no debe enviar a mi nuera a su casa. Si usted continua resuelta en alimentar a su hijo con el alimento que Rādhā ha cocinado, entonces envíe a Dhanișțhā a mi casa tres veces al día para traer el modaka, lađđu y otros dulces que ella ha hecho para Īl.' (10)
ity evam ukte ’pi yadi vrajeŚā
kupyet tadā tan-nagarīḿ vihāya
kŗtvaiva deŚāntara eva vāsaḿ
vadhum avișyāmi tadīya-putrāt (11)
evaḿ nirodhe sati tau vișaņņau
parasparādarŚana-dāva-tāpitau
babhūvatur hanta! yathā tathā svayaḿ
sarasvatī varņayituḿ kșameta kim (12)
“Explicale todo a VrajeŚvarī. Si ella se enfurece, nosotros saldremos de su ciudad y nos mudaremos a otra parte. Hare cualquier cosa para salvar a mi nuera de ese hijo licencioso suyo.”
Despues de esta discusión, Jațilā y Kuțilā confinaron a Śrī Rādhā en su casa para frustrar cualquier ocasión de reunión con Śrī Kŗșņa. Ay!, ni Sarasvatī, la diosa del discurso y de la erudición, podría describir el dolor de la joven pareja, que se consumía por el fuego del bosque de no poderse ver. (11-12)
saroja-patrair vidhu-gandha-sāra-
pańka-praliptai racitāpi Śayyā
rādhāńga-saḿsparŚanataħ kșaņena
hā hanta hā murmuratāḿ prapede (13)
Para extinguir el fuego ardiente de Śrī Rādhā por la separación de Śrī Kŗșņa, las sakhīs Les hicieron una cama refrescada por pītalos de loto untados con una pasta de alcanfor y sándalo. Sin embargo, cuando Śrī Rādhā tocó esa cama, los pītalos se marchitaron y se secaron inmediatamente con el calor de su cuerpo febril. (13)
ninded vidhiḿ pakșma-kŗtaḿ bhŗŚaḿ yā
vāṣched apakșmottama-mīna-janma
nandātmajālokamŗte kathaḿ sā
yāmāșțakaḿ yāpayituḿ kșameta (14)
nāvekșate nāpi Śŗņoti kiṣcid
acetanā sīdati pușpa-talpe
dhanișțhayāthaitya tathāvidhā sā
vrajeŚvarī-preșitayā vyaloki (15)
¿Cómo Śrī Rādhā podría pasar las veinticuatro horas sin ver a Śrī Nanda-nandana-nandana? Ella no puede tolerar incluso los momentos cuando sus párpados centellean y su visión de Īl se obstruye. Ella condena a Brahmā, el creador, por crear los párpados, y ruega para nacer como un pescado que tiene ojos que nunca se cierran. Śrī Rādhā calló inconsciente en la cama de flores, incapaz de ver u oír cualquier cosa. Cuando, por la orden de VrajeŚvarī, Dhanișțhā llegó allí, ella vio la condición quemante de Śrī Rādhā por la separación de Śrī Kŗșņa. (14-15)
adya prabhāte lalite papāca
Śrī-rohiņī kŗșņa-kŗte yad annam
tat prāŚya so ’gāda vipinaḿ vrajeŚā
māḿ prāhiņod atra vișaņņa-cetāħ (16)
“O Lalitā,” Dhanișțhā dijo, “Esta maṣana Śrī Rādhā no vino a cocinar a Śrī
Kŗșņa, Así que Śrī Rohiņī Le cocinó a Īl en su lugar. Despues de desayunar, Īl llevó a pastar a las vacas. VrajeŚvarī pudo ver que Kŗșņa no comió con el mismo gusto que Īl generalmente lo hace, de tal manera que su corazón extremadamente se entristeció y me envió aquí. (16)
sāyaḿ rajanyām api yat tathā Śvaħ
sa bhokșyate tasya kŗte ’ham āgām
iyan tu saḿjṣā-rahitaiva paktuḿ
kathaḿ kșametādya karomi hā kim (17)
"He venido a conseguir modaka y otras preparaciones para que Śrī Kŗșņa coma esta noche y tambien maṣana por la maṣana antes de que Īl lleve a las vacas a pastar. Pero, oh!, ¿Cómo puede Śrī Rādhā hacer los dulces en esta condición inconsciente? Oh querida, que hare ahora?" (17)
kŗșņaħ puras te kalayeti tad-vāk
tāḿ bhagna-mūrcchām akarod yadaiva
tadā dhanișțhā sahasā vrajeŚā-
sandișțam āha sma saroruhākșīm (18)
kațāha mātrānaya rūpa-maṣjari!
pralipya cullīm iha vahnim arpaya
yathā vrajeŚādiŚad evam eva tat
kŗșņasya bhakșyaḿ kila sādhayāMi aham (19)
Incapaz de ver otra solución, Dhanișțhā se acerco a Śrī Rādhā y con voz alta hablo en Su oído: “O Rādhā tan solo mira; Śrī Kŗșņa está parado ante Ti”. Tan pronto como estas palabras entraron en Sus oídos, la de ojos de loto, Śrī Rādhā, recupero su conciencia. Dhanișțhā le menciono que VrajeŚvarī le había enviado para preparar modaka y otros dulces para Kŗșņa.
Aunque Śrī Rādhā estaba ardiendo en el fuego de la separación de Kŗșņa, tan pronto como Ella escucho la petición de VrajeŚvarī de labios de Dhanișțhā, una abundante energía de pronto entro en Su cuerpo. “Rūpa Maṣjarī,” Dijo, “rápidamente prepara la estufa y enciende el fuego. Trae el pequeṣo pan, y Hare todas las preparaciones que VrajeŚvarī desea para Śrī Kŗșņa. (18–19)
karomi yāvat sakhi! nityam etac
catur-guņaḿ kurva iti bruvāņā
cullī-tațe divya-catușkikāyāḿ
rādhopaveŚaḿ sahasā cakāra (20)
“Sakhī, hoy Hare cuatro veces la cantidad de modaka y otras delicias que usualmente hago. No te preocupes en lo mas mínimo por Mi salud”. Con estas palabras, Śrī Rādhā se sentó apropiadamente frente a la estufa. (20)
yat-sparŚanāt pańkaja-patra-Śayyā
yayau kșaņān murmuratāḿ tadeva
pakvānna-karmaņy analārcișaiva
rādhā-vapuħ Śītalatāḿ prapede (21)
Que asombroso! Un momento antes la cama de petalos de Śrī Rādhā se marchito y seco con Su toque ardiente, pero ahora, cuando Ella hace dulces para su amado, las flamas de la estufa enfrían su cuerpo. (21)
premottamo ’tarkya-vicitra-dhāmā
yato janaḿ tāpayate ŚaŚāńkaħ
vahniħ punaħ Śītalayaty atas taḿ
tad-āŚrayaḿ vā kim u ko ’pi vetti (22)
La más elevada morada de prema posee un asombrosa e inconcebible poder, en la cual la refrescante luna puede radiar un calor abrasador y el fuego pude refrescar. Como pude alguien que ha tomado el refugio de tal prema siempre ser entendido?
jagāda kiṣcil lalitā dhanișțhe!
vidyud-ghanāvagraha eșa bhūyān
samaḿ kim eșyaty adhunā sakhīnām
ānanda-Śasyāni vināŚam īyuħ (23)
Śrī Lalitā entonce dijo: “O Dhanișțhā, una lluvia abundante no caeria de las nubes llenas de relampagos? La fresca nube de lluvia [Śrī Kŗșņa] incrustada con la enredadera de relámpagos [Śrī Rādhā], no saldria mas? Si esta nube de lluvia no aparece, no habría muestra de rasa, y la coseha de bienaventuranza estatica de las sakhīs se marchitaría y totalmente seria destruida.” (23)
bravīși satyaḿ lalite vayasyaiħ
saha svayaḿ sīdati so ’pi kŗșņaħ
vŗndāvana-sthāħ Śuka-keki-bhŗńga
mŗgādayo’py ākulatām avāpuħ (24)
“Lo que dice es verdad,” Dhanișțhā contesto. “Śrī Kŗșņa and Sus sakhās
Estan sufriendo el mismo dolor que las sakhīs of Śrī Rādhā. Que mas puedo decir? Aun el venado, los pavoreales, los pericos, los abejorres y las otras criaturas de Vŗndāvana estan afligidas por esta gran congoja.” (24)
tataŚ ca rādhā lalitādi karņe
kāṣcit kathāḿ procya yayau gŗhaḿ sā
sāyaḿ viŚākhā jațilām upetyā-
līkaḿ rurodādhidharaḿ luņțhantī (25)
hā kiḿ viŚākhe! kim u rodiși tvaḿ
rādhāḿ dadaḿŚāhir alakșya-rūpaħ
kathaḿ kva vā koli-tale tadīya-
ratne gŗhīte nija-ratna-buddhayā (26)
Cuando Śrī Rādhā termino de hacer los dulces, Se los dio a Dhanișțhā. Dhanișțhā susurro algo a lo oídos de Śrī Rādhā, Lalitā y las otras sakhīs, y entonces regreso a la casa de Nanda Mahārāja. Esa tarde ViŚākhā fue con Jațilā y en su presencia, hizo una muestra de lamento por dolor y rodando por el suelo. Viīndola en tal estado, Jațilā preguntó, “ViŚākhā, porque estas llorando?”
“Śrī Rādhā ha sido mordida por una serpiente negra. Ella no la vio,”
ViŚākhā contestó con lágrimas. Notablemente perturbada, Jațilā respondió,
“Donde sucedió? Como la mordió?”
“La serpiente estaba oculta bajo un árbol badrī,” sollozando ViŚākhā.
“Śrī Rādhā malentendió la joya sobre su cabeza como la suya propia. Cuando Ella alcanzo la joya, la serpiente mordió su mano.” (25–26)
hā mūrdhni ko ’yaḿ mama vajra-pāta
iti bruvāņā tvarayā yayau sā
vilokya rādhāḿ bhuvi vepamānāḿ
tatāđa soccaiħ svam uraħ karābhyām (27)
“Oh, no! Estoy condenada!” Jațilā se lamento. “A rayo a golpeado mi cabeza.” Sollozando, corrio hacia la recamara de Śrī Rādhā donde Rādhā yace temblando en el suelo. Cuando Jațilā vio a su nuera en ese estado, ella lamantandose en voz alta y golpeando su pecho con ambas manos en angustia. (27)
gavāḿ gŗhād ānaya putri! tāvat
sva-bhrātaraḿ Śīghram itaħ prayātu
sa māntrikān ānayatu prakŗșțāḿs
te me vadhuḿ nirvișayan tu mantraiħ (28)
Jațilā llamo a Kuțilā, “Rapidamente, mi hija, corre al establo. Dile a tu hermano que traiga a una persona que conozca del arte de remover el veneno de serpiente a travīs de mantras. El puede remover el veneno de mi nuera.” (28)
ity evam uktvā jaratī jagāda
snușe tanuħ samprati kīdŗŚī te
sandahyamānāḿ vișa-vahninenam
avaimi vaktuḿ prabhavāmi nārye (29)
mantraiħ karābhyāḿ mama māntrikāŚ
ced ekāḿ padasyāńgulikām apīha
spŗŚet tadāsūn sahasā tyajāmi
kulāńganāyā niyamo mamaișaħ (30)
Jațilā entonces pregunto a Śrī Rādhā, “Nuera, que estas sintiendo ahora?”
“O Suegra,” Śrī Rādhā contesto, “todolo que se es que Mi cuerpo esta ardiendo con el veneno. No se mas que eso y no puedo decir nada mas. Pero, cualquier hombre erudito que sepa mantras toca uno de Mis dedos, inmediatamente dejare este cuerpo. Soy una casta esposa y Mi voto de castidad es firme.” (29–30)
snușe! kim evaḿ vadasīha bhakșayed
abhakșyam aspŗŚyam api spŗŚen naraħ
mantraușadhādau na hi dūșaņam bhaved
āpad-gatasyeti vidāḿ Śruti-smŗtī (31)
“Mi querida nuera, no hables asi. En una emergencia, una persona virtuosa podría comer algo que ordinariamente esta prohibido o tocar algo que el normalmente no tocaria. Cuando el peligro amenaza, no hay falta en usar mantras u otros remedios. Esta es la prescripción de aquellos eruditos en las escrituras.” (31)
ājṣāḿ tavemāḿ na hi pālayāmi
praņān pura-sthe kalaya tyajāmi
Śrutveti vadhvā vacanaḿ sa-cintāḿ
jagāda kācit prativāsinī tām (32)
yaħ kāliyāghādi-bhujańga-marddī
dŗșțyaiva tāħ pīta-vișodakā gāħ
ajīvayat taḿ harim ānayārye!
sa te vadhūḿ nirvișayed vilokya (33)
Śrī Rādhā contesto, “Por favor Escuchame. Yo abandonare Mi vida ahora, ante tus ojos. Soy incapaz de obedecer sus ordenes en cualcuel circunstancia.” Cuando Jațilā escucho esto de su nuera, se lleno de excesiva ansiedad. En ese momento un vecino llego y le advirtió, “Estimada noble dama, usted deberia llamar a Śrī Hari. El fue quien subyugo a las ponderosas serpientes Kāliya and Agha. Y con la mirada regreso a la vida a las vacas que habían muerto por beber el agua envenenada de Kāliya-hrada. El puede remover el veneno solo con mirar a su nuera.” (32–33)
rādhābravīd yat parivāda-pīđāḿ
vișānalād apy adhikām avaimi
tam eva yā darŚayituḿ yatante
tā vairīņīr eva cireņa vedmi (34)
Oyendo esto por casualidad, Śrī Rādhā dijo, “El dolor causado por las falsas acusaciones que yo he sufrido respecto a ese Kŗșņa is mas doloroso que este ardiente veneno. Quienquiera que trate de traerlo cerca de Mi es mi enemigo de por vida.” (34)
tarhi snușe ’haḿ sa-sutā prayāmi
tāḿ paurņamāsīḿ drutam ānayāmi
tan-mantra-tantrāgama-Śāstra-vijṣā
sā susthayișyaty alam anya-yuktyā (35)
“Escucha,” Jațilā dijo a Śrī Rādhā, “junto con Kuțilā iremos a ver rapidamente a Paurņamāsī. Ella esta bien versada en las escrituras tantrica y āgama, y conoce excelentes mantras para curar modidas de serpientes. Ella vendrá y Te curara. Ahora, Tu no debes objetar esto.” (35)
proce viŚākhā tad alaḿ vilambair
vișaḿ mayāruddham avaihi sūtraiħ
yamārddha-paryantam ataħ parantu
Śiro ‘dhirūđhaḿ tad asādhyam eva (36)
ViŚākhā dijo, “Noble dama, esta es una excelente idea. Por favor no te demores! Rapidamente ve. Atare una cuerda alrededor de la cintura de Rādhā’s para evitar que se propague el veneno a travīs de Su cuerpo, pero este solo es efectivo por una hora y media. Una vez que el veneno alcance Su cabeza nada la salvara.” (36)
sā paurņamāsyāħ sthalam abhyupetya
natvā ’khilaḿ vŗttam avedayat tām
papraccha gārgīm atha paurņamāșī
tvaḿ sarpa-mantrān pitur adhyagīșțhāħ (37)
kiḿ putri! sākhyan na hi vedmi kiṣca
kanīyasī me bhaginī tu vetti
kva sā kim ākhyā kila kin nivāsā
kāŚī-purāt sā ŚvaŚurasya gehāt (38)
pitur gŗhaḿ vŗșņi-pūre gatā ’bhūt
tato ’pi mām atra didŗkșamānā
pūrvve dyur evāgamad asti nāmnā
vidyāvalir mad-gŗha-madhya eva (39)
Jațilā inmediatamente fue con Paurņamāsī, ofrecio sus respetos, y le dijo a ella lo que había sucedido. Paurņamāsī voltio hacia la hija de Gargācārya, Gārgī, y le pregunto, “O Mi hija, tu haz aprendido el arte de recitar serpiente-mantras de tu padre?”
“No, no lo hecho,” Gārgī contesto, “pero Mi hermana menor lo ha hecho.”
“Cual es el nombre de tu hermana menor?” pregunto Paurņamāsī. “Donde vive ella, y donde esta ella ahora?”
“Su nombre es Vidyāvali,” contesto Gārgī. “Ella vive con la familia de su esposo en KāŚīpura. Por el momento ella esta visitando la casa de sus padres en Mathurā, y me visito ayer. Justamente esta en mi casa ahora.” (37–39)
jaraty athoce bahu-viklavāŚru-
siktānanā gārgi! natā’sMi ahaḿ tvām
tām ānayāsmad bhavanaḿ sa-putrāḿ
kŗīņīhi māḿ svīya-kŗpāmŗtena (40)
Cuando la vieja Jațilā escucho esto, volvio su rostro con lagrimas hacia Gārgī y ansiosamente le dijo, “O Gārgī, caigo a tus pies. Por favor ven a nuestra casa con tu hermana, y comprame a mi y a mi hijo con la caridad de tu nectárea misericordia.” (40)
gārgi! tvam ādau sva-gŗhaḿ prayāhi
tataħ sa-kanyā jațilā prayātu
prasādya tām ānayatāḿ tataħ sā
rādhāḿ dhruvaḿ nirvișayișyate drāk (41)
“Gārgī,” le dijo a Paurņamāsī, “Primero, ve a tucasa, y Jațilā y Kuțilā iran despuīs. Si son capaces de complacer a Vidyāvali y llevarLa a su casa, Rādhikā inmediatamente sera liberada del efecto del veneno.” (41)
pūrvvaḿ dhanișțhā-vacasaiva gārgī
strī-veŚinaḿ kŗșņam agāra-madhye
asthāpayat tarhi tu sā jaratyā
sahaiva tat-pārŚva-gatā jagāda (42)
Por la manana de ese dia, Dhanișțhā hablo con Gārgī para que vista a Śrī Kŗșņa bellamente como una mujer. Gārgī habiendolo hecho y llevadoLo a El a su casa, no vio la necesidad de ir ante Jațilā. En común acuerdo, ellas fueron a su casa, donde Gārgī vistió a Śrī Kŗșņa, quien estaba disfrazado de una bella mujer. (42)
vidyāvale! bho bhagini! vraje ’smin
yā nitya-rājad-guņa-rūpa-kīrttiħ
tvayā Śrutā Śrī-vŗșabhānu-putrī
tasyā vipattim arhatī batādya (43)
kenāpi dașțā maņi-dhāriņā sā
sarpeņa hālāhala-pūritā ’bhūt
ŚvaŚrur amușyāħ sa-sutā prapannā
tvāḿ tat tvam etad bhavanaḿ jihīthāħ (44)
“Hermana Vidyāvali, Tu haz eschuchado del nombre de Śrī Vŗșabhānu-nandinī. Ella es famosa a travīs de Vraja y Ella esta dotada con todas las buenas cualidades. Hoy una gran calamidad ha caído sobre Ella. Fue mordida por una serpiente enjoyada y ahora Su cuerpo esta lleno con su veneno. Es por lo que Su suegra y cunada, Kuțilā, han venido a verte. Tu debes ir con ellas a su casa de una vez.” (43–44)
vidyāvaliħ prāha bhaginy ayi tvaḿ
vijṣāpya vijṣeva giraḿ tanoși
kulāńganā vipra-vadhūr ahaḿ kiḿ
bhavan-mate jāńgalikī bhavāmi (45)
“Oh! hermana,” contesto Vidyāvali, “Tu eres erudita, y mas aun hablas como una persona ignorante. Ay!, ay!, Soy una castay pura mujer, y tambien la esposa de un brāhmaņa, pero de acuerdo contigo, Soy entendida en el incivilizado arte de encantar serpientes. (45)
pituħ kulaḿ vŗșņi-pūre ’sti patyuħ
kulan tu kāŚyāḿ prathitaḿ nŗ-loke
kalańka-pańkena nimajjayantī
māḿ tvaḿ kathaḿ snihyasi tan na budhye (46)
“Por favor escuchaMe/ La familia de mi padre es renombrada en Mathurā, y la familia ilustrosa de mi esposo es preeminente en KāŚī. Quien en este mundo no ha escuchado de esas dos familias? No puedo entender como tu puedes lanzar a tal nobles linajes al lodo de la infamia. Es como tu muestras tu afecto?” (46)
jaraty avocet tava pāda-padme
natā ’smi saṣjīvya vadhūḿ madīyām
māḿ tvaḿ sa-putrāḿ nija-pāda-dhūli-
krītāḿ vidhehīty atha kiḿ bravīmi (47)
La vieja Jațilā entonces se dirigio a Vidyāvali, diciendo, “Ofrezco mis respetos a Tus pies. Si restauras la salud de mi nuera Tu me compraras y a mi hijo con el polvo de tus pies de loto. Que mas puedo decir? ” (47)
vidyāvaliħ prākhyad ayi vraja-sthe
jānāsi na brahma-kulasya rītim
gŗhaḿ gŗhaḿ gopya iva bhramanti
na vipra-vadhvaħ su-mahābhijātyāt (48)
provāca gārgī Śŗņu bho Śruti-smŗti-
proktaḿ nișiddhaḿ vihitaṣ ca yad bhavet
jṣātvāpi tat sarvam idaḿ bravīși
na te ’sti dŗșțiħ kila pāramarthikī (49)
“Anciana de Vraja,” contesto Vidyāvali, “no estas conciente de la tradicion de nuestra familia brāhmaņa. Las esposas de los brāhmaņas no van de casa en casa como las vaqueras, debido a la nobleza de su exaltado linaje familiar.”
Mientras tanto Gārgī le hablo a Vidyāvali, “Hermana, Estas bien versada en los estandares y prohibiciones dadas en los Śrutis y Smŗtis, mas aun Tú antepones opiniones acerca de la castidad y la familia. Esto muestra que Tú no tienes una visión trascendental. (48–49)
vraje sthitāħ kīrtti-dayānvitā yā
gopyas tathā ye vŗșabhānu-tulyāħ
gopā na teșāḿ tvam avaiși tattvaḿ
nāpy ābhijātyaḿ na ca vișņu-bhaktim (50)
“Y escúchame, las gopīs de Vraja están dotadas con cualidades altamente respetables, tal como la fama y compasión, y los gopas son iguales a Vŗșabhānu Mahārāja. Tú no entiendes algo de su verdadera naturaleza, Su linaje familiar y su devoción por el Señor Vișņu. (50)
kāśyāṃ sthitā viṣṇu-bahirmukhā ye
viprā bhavatyāḥ śvaśurādayas tān
jānāmi no vācaya māṃ taveyaṃ
kāśyāṃ sthiter buddhir abhūt kaṭhorā (51)
“Conozco todo acerca de aquellos brāhmaṇas de Kāśī, especialmente Tu familia por parte de tu esposo. Todos están contra el Senor Viṣṇu. No me digan mas de ellos. Desde que te fuiste a Kāśīpura, tu enfoque se volvio tan duro como los de ellos.” (51)
mā kupya śāntiṃ bhaja tāvad ārye
bhaginy ahaṃ te hanta tavāśritā ’smi
yathā bravīṣy evam ahaṃ karomi
kintv atra śańkā mama kācid asti (52)
“Buena hermana, por favor no te enojes conmigo,” declaro Vidyāvali. “Tranquilizate. Completamente depend de ti. Yo deberia de hacer todo lo que tú me pidas, pero a este respect tengo una gran aprension. (52)
pure śrutā kācana kiṃ vadantī
nandasya putro ’jani ko ’pi vīraḥ
sa svaira-caryyo bata lampaṭatvān
na brahma-jāter api bhītim eti (53)
“En Mathurā he escuchado un rumor de que Nanda Mahārāja tiene un poderoso hijo, quien es obstinado y licensioso, y quien no respeta aun a los brāhmaṇas. (53)
atretya nārīṣv iva mayy api drāk
sa lobha-dṛṣṭi yadi vartmani syāt
sadyas tadāsūn visṛjāmi naiva
kula-dvayaṃ hanta! kalańkayāmi (54)
“Si, Cuando iba por el camino, El de pronto me miro con la misma mirada lujuriosa que El lanza sobre todas las mujeres de Vraja, Yo inmediatamente abandone mi vida. Ay, yo no puedo dejar que caiga en desgracia a mis dos aristocraticas familias.” (54)
na tatra śańkā tava kāpi yasmād
ahaṃ svayaṃ tvat-sahitā prayāmi
ity eva gārgyā vacanāc calantī
vidyāvalir vartmani kiñcid ūce (55)
“Mi querida herman,” dijo Gārgī, “no hay necesidad de preocuparse, viajare yo misma Contigo.” Vidyāvali entonce accedio, y Ella y Gārgī se pusieron en camino para la casa de Jaṭilā junto con las demás. En el camino Vidyāvali hablo con Jaṭilā: (55)
mantrauṣadhābhyāṃ garalasya nāśas
tatrāsti mantro mama kaṇṭha eva
yac cauṣadhaṃ tat tv ahi-valliparṇaṃ
mantraṃ japantyā rada-piṣṭam eva (56)
tat te vadhūḥ sā mama bhakṣayet kiṃ
na vetti pṛṣṭā jaṭilā jagāda
sā me snuṣā brāhmaṇa-jāti-bhaktā
tad bhakṣayed eva kim atra citram (57)
provāca gārgī na kilauṣadhādāv
abhakṣya-bhakṣyasya bhaved vicāraḥ
tatrāpi bhūdeva-kulasya śeṣaṃ
rājā ’pi bhuńkte kim utānya-jātiḥ (58)
“Por favor excuchame. El veneno de la serpiente sera removido por mantras y medicamentos. Los mantras están en mi garganta y el medicamento esta la tāmbūla que yo masticare, la cual estara santificada por mantras en mi garganta. Buena mujer, tu nuera accedera a tomar el medicamento?”
“Mi nuera es muy obediente a los brāhmaṇas,” contesto
Jaṭilā. “Por supuesto que Ella comera tu tāmbūla masticada. No hay duda de ello.”
“Cuando se trata de medicina,” menciono Gārgī, “No hay consideración al respecto de que es comestible y que no lo es. Aun un gran emperador que gobierna a otros reyes toma los remanentes de los brāhmaṇas, que decir de aquellos de las demas castas.” (56–58)
praviṣṭavatyāḥ sva-gṛhaṃ tataḥ sā
vidyāvaleḥ pāda-yugaṃ sa-putrā
adhāvayat tat-salilaṃ sva-vadhvāś
cikṣepa mūrddhākṣi-mukhorasi drāk (59)
Vidyāvali pronto llego a la casa de Jaṭilā. Cuando Ella entro, Jaṭilā y Abhimanyu banaron Sus pies. Entonces Jaṭilā fue con Śrī Rādhā y espacio el agua del bano sobre Su cabeza, ojos, boca y pecho. (59)
proce snuṣe! kāpi mahānubhāvā
gargasya putryāgamad atra bhāgyāt
sā susthayiṣyaty acireṇa vijñā
mantrais tvad-ańgāni muhuḥ spṛśantī (60)
kiñcāhi-vallī-dala-vīṭikāñ ca
sañcarvavya dantaiḥ paṭhitaiḥ sva-mantraiḥ
nidhāsyate tan-mukha eva tatra
ghṛṇā na kāryā śapatho mamātra (61)
Jaṭilā le dijo a Śrī Rādhā, “O nuera, por alguna gran fortuna, Esta noble alma, la hija de Gargācārya justamente ha llegado. Es experta en la ciencia de remover veneno. Tocara todos Tus miembros mientras canta mantras, y muy pronto Te volveras saludable. Una cosa mas, sera preparada por Ella para colocar en Tu boca tāmbūla masticada que ha sido santificada por mantras. Por favor no Objetes al respecto.” (60–61)
vidyāvalis tan-nilayaṃ praviṣṭā
vilokya rādhāṃ vasanāvṛtāńgīm
vadhvāḥ padān mastakataś ca vastram
udañcayādau jaratīty avocat (62)
bhujańga-mantrair abhimantrya pāṇiṃ
sañcālayāMi ańghrita urddhva-gātre
yad yāvad ańgaṃ viṣam āruroha
jñātvaiva tan nirviṣayāmi mantraiḥ (63)
Cuando Vidyāvali entro en el cuarto de Śrī Rādhā, Ella vio que el cuerpo de Rādhā estaba cubierto con ropa desde cabeza a los pies. Ella le dijo a Jaṭilā, “Vieja mujer, remueve la ropa que cubre el cuerpo de tu nuera. Necesito mover Mis manos sobre Su cuerpo, comenzando desde Sus pies, mientras canta un mantra para curar la mordedura de serpiente. Mis manos detectaran que partes de Su cuerpo a alcanzado el veneno, y cuandoMis manos lleguen a esos lugares, Repetire mantras que removeran el veneno.” (62–63)
tataś calan pāṇir agād amuṣyā
vakṣaḥ-sthalaṃ norddham ataḥ paraṃ yat
tad ghaṭṭayām āsa muhuḥ karābhyām
asyā uro gāruđa-mantra-pāṭhaiḥ (64)
Jaṭilā removio la ropa, y Vidyāvali comenzo a mover Sus manos sobre Śrī Rādhā. Comenzo con Sus pies, gradualmente se movio hacia arriba de Su cuerpo.Cuando alcanzo los pechos de Śrī Rādhā, Ella no avanzo mas, pero mantuvo ambas manos sobre ellos cuando Ella canto la invocacion a Gāruđa una y otra vez. (64)
vidyāvaliḥ prākhyad aho kim etad
viṣaṃ na śāMiet karavai kim atra
vṛddhā ’bravīt svāsyata auṣadhaṃ tadāsye
snuṣāyāḥ kṣipa bhojayāmum (65)
Vidyāvali viro hacia a Jaṭilā y dijo, “Vieja mujer, algo esta mal! El veneno no esta saliendo. Que debería hacer ahora?” Jaṭilā contesto, “Amablemente toma algo de la medicina masticada de suboca y ponla en la Tuya, y ve lo que pasa.” (65)
muhur muhuḥ prākṣipam auṣadhaṃ tadāsye
amuṣyāḥ kṛta-mantra-pāṭhā
tathāpi vaivarṇavatī vadhus te
prakampate niḥśvasiti pragāđham (66)
sarvā bahir yāta-gṛhaṃ kavāṭenāvṛtya
sarpasya japāmi mantram
muhūrtta-mātreṇa tam eva sarpam
āhūya tenāpi sahālapāmi (67)
cintā na kāryā tila-mātry api drāk
sañjīvayiṣyāmi vadhūṃ tvadīyām
ekāgra-cittā ghaṭikā-trayānte
mantraṃ prajapyākhilam īkṣayāmi (68)
“Pondre esa medicina purificada en Su boca,” Vidyāvali dijo, “pero Ella continua temblando y respirando profundamente. Ella esta aun amarilla con el veneno. Deberia de cambiar el tratamiento. Todos ustedes salgan del cuarto. Pondre el seguro a la puerta y recitare un mantra citar a la serpiente que mordió a su nuera. La serpiente llegere en un momento y hablara conmigo. No se preocupen en lo mas minimo; Yo revivire muy pronto a su nuera. Despues estare recitando este mantra con la mente enfocada por tres horas Les mostrare los resultados.” (66–68)
gārgī-girā tā yayur anya-gehaṃ
muhūrttataś cāyayur apy athātra
vidyāvaler vācam aheś ca gopyo
gṛhāntare bhoḥ śṛṇutety athocuḥ (69)
Por la advertencia de Gārgī todos fueron al otro cuerto, y despues ellas regresaron al patio externo del cuerto de Śrī Rādhā. Las gopīs, quienes teniean conociemiento de la verdadera identidad de Vidyāvali, hablaron dentro del alcance del oído Jaṭilā and Kuṭilā, “Acerquense,” ellas dijeron, “escuchemos la conversacion entre Vidyāvali y la serpiente.” (69)
svara-dvayenaiva jagāda kṛṣṇo
yat tat tu sakhyaḥ sahasā ’vajagmuḥ
yāḥ kautukānanda-samudrayor drāg
āvartta-magnāḥ su-bhṛśaṃ virejuḥ (70)
bho sarpa-rājātra kutas tvam āgāḥ
kailāsataḥ kasya nideśa-kṛt tvam?
candrārddha-mauleḥ sa ca kīdṛśo ’bhūd
bhuńkṣvābhimanyuṃ jaṭilā-sutaṃ drāk (71)
Śrī Kṛṣṇa fingio dos diferentes voces: la de Vidyāvali y la de la serpiente. Las sakhīs, quienes entendieron todo, estaban inmersas en alegria, atrapadas en un remolino en el océano de festiva bienaventuranza y reluciente en estasis. Con la voz de Vidyāvali, Śrī Kṛṣṇa pregunto, “O rey de las serpientes, de donde haz venido. ?”
Con la voz de la serpiente, El contesto, “Desde Kailāśa.”
“Cual es la razon por la que haz venido?”
“Candrārdhamauli[3] Śiva me ordeno venir aqui.”
“Cual fue su instruccion?”
“Morder al hijo de Jaṭilā, Abhimanyu.” (70–71)
aghaḥ kim etasya, na kiñca kintu
tan-mātur evāsty aparādha-yugmam
sā kiṃ na daṣṭā, garalānalād apy
apatya-śokāgnir atīva-tīvraḥ (72)
tayā ’nubhūto bhavatu pragāđham
ity etad arthaṃ na hi daśyate sā
tyaktvā ’bhimanyuṃ katham asya jāyā
daṣṭā ’tra sādhavya-vara-pradānāt (73)
durvāsasāsau prathamaṃ na tasmād
daṣṭaḥ sa daṣṭavya iha prabhāte
putrasya vadhvāś ca yathā ’tiśoke
jājjvalyate sā nikhilaṃ svam āyuḥ (74)
“Cual es el crimen de Abhimanyu?” Vidyāvali pregunto.
“El no ha cometido alguna ofensa,” contesto la serpiente. “Pero su madre ha cometido dos.”
“Entonces porque no muerdes a la madre de Abhimanyu?”
“Por que Jaṭilā experimentaria un gran ardor cuando ella llore por su hijo que ella experimentaría el fuego de Mi veneno,”
contesto la serpiente. “Esa es la razon por la que no la mordi.”
“Entonces por que tu mordiste a la esposa de Abhimanyu en lugar de el?”
inquirio Vidyāvali.
La serpiente explico: “Durvāsā, el major de los sabios, ha dado la bendicion de saubhāgyavatī a Śrī Rādhā, la joya cúspide de las castas damas. Por que el le ha dado a Ella esa bendicion – ser una mujer cuyo esposo esta vivo–Abhimanyu no puede morir mientras que Ella permanezca viva. la bendición de Durvāsā yla castidad de Śrī Rādhā son extremedadamente muy poderosas. Eso es por lo que no puedo matar a Abhimanyu sin primero mmorder a
Śrī Rādhā y matarla. Hoy mordia Śrī Rādhā, y manana Mordere a Abhimanyu. El resto de la vida de Jaṭilā estaria llena de temor sufriendo cuando ella se lamente por su hijo y su nuera.” (72–74)
kiṃ hanta tasyāḥ aparādha-yugmaṃ
durvāsasi śrīla-hara-svarūpe
kaṭākṣa eko’sty aparan tu śambhor
ya iṣṭadevo harir asya cāṃśe (75)
nandātmaje ’līka mahāpravādas
tad-bhojane bādha-karaḥ sva-vadhvāḥ
nirodhatas tan-nija-kanyayā sā
sārddhaṃ vraje roditu sarva-kālam (76)
Vidyāvali entonces pidio, “Por favor diMe, cuales son los dos crimenes de la vieja Jaṭilā?”
La serpiente contesto, “La primera ofensa de Jaṭilā fue difamar al sabio Durvāsā, quien es una manifestacion del Senor Śiva mismo. La segunada ofensa fue acusar falsamente al hijo de Nanda Mahārāja, quien es la fuente de
Śrī Hari, la deidad adorable dell Senor Śiva. Por confinar en su cuarto a Su nuera, Jaṭilā ha creado un obstaculo para que Nanda-nandana Śrī Kṛṣṇa obtenga Sus alimentos. Debido a estas dos ofensas, Jaṭilā and su hija Kuṭilā lloraran en lamentacion por Śrī Rādhā and Abhimanyu por el resto de sus vidas aqui en Vrajamaṇđala.”
(75–76)
hā putra! hā prāṇa-same snuṣe kiṃ
śṛṇomi hā hanta! cirāyuṣaus tam
vidyāvale! tvac-caraṇau prapannā
prasādayāmuṃ bhujagādhirājam (77)
vadhūṃ na rotsyāmi kadāpi seyaṃ
prayātu nandasya puraṃ yatheṣṭam
sambhojayitvaiva hariṃ prakāmaṃ
paktā punar mad-gṛham etu nityam (78)
Cuando la vieja Jaṭilā escucho esto, ella mendigo con llanto profundo. Lloro con dolor, “Ay, ay, O Mi hijo, O nuera, quienes son mi aire vital! Yo nunca escucharía a ti recibir la bendición, ‘Podrias tu vivir por mucho tiempo?” Ella entonces imploro a Vidyāvali: “O Vidyāvali, yo me rindo a Tus pies. Por favor de algun modo satisface a este rey de las serpientes. De ahora en adelante, yo nunca evitare que mi nuera diariamente vaya a casa de Nanda Mahārāja para cocinarle a Śrī Kṛṣṇa. Ella es libre de ir de acuerdo con Su deseo. Ella regresara a casa cuando termine de completar todos Sus deberes ahí. (77–78)
durvāsasaṃ taṃ śataśo namāmi
mune ’parādhaṃ mama hā kṣamasva
jarāturāyā atimanda-buddher
ājanma-bātulatayā sthitāyāḥ (79)
“O Durvāsā, el major de los sabios! Te ofrezco mis reverencias a tus pies cientos y cientos de veces. Yo te oro que por favor olvides mi ofensa. Yo estoy vieja, débil de mente y loca desde nacimiento. (79)
kanyā mameyaṃ tu sadā kubuddhir
vadhūḥ suśīlāṃ prasabhaṃ dunoti
śrutveti mātur vacanaṃ dharaṇyāṃ
nipatya soce kuṭilā ’pi natvā (80)
kṣamasva sarpendra-kṛpāṃ kuruṣva
mad-bhrātaraṃ mā daśa naiva rotsye
vadhūṃ na cāpi pravadāmi jātu
tatrālibhir yatra bhavet tad-icchā (81)
“La mente de mi hija Kuṭilā ha sido siempre malevola y retorsida. El carácter de Śrī Rādhā y su disposicion son virtuosos, pero Mi hija le ha causado tanto sufrimiento sin razón.” Escuchando las palabras de su madre, Kuṭilā cayó al suelo para ofrecer respetos a la serpiente. “O rey de las serpientes, por favor perdóname. Por favor se amable y no muerdas a mi hermano. Yo jamas hare alguna acusacion en contra de Rādhā, y jamas evitare que Ella salga de la casa. Desde ahora Ella puede ir a cualquier lugar que Desee con sus sakhīs.” (80–81)
sarpo ’vadad bhoḥ śṛṇutāśu gopyaḥ
sādhvy eva rādhā śapatho ’tra śambhoḥ
tvañ cāpi kṛtvā śapathaṃ sva-sūnor
mūrddhṇo vadātrāstu mama pratītiḥ (82)
El rey de las serpientes dijo, " O gopīs, escuchen cuidadosamente mis palabras. Yo juro por el Señor Śambhu que Śrī Rādhā es una esposa virtuosa y casta. O Jaṭilā, confiaré en ti solamente si acepta esto como un hecho y juras
sobre la cabeza de tu hijo." (82)
tvad-ukta itthaṃ śapathaḥ kṛto ’yaṃ
vadhūṃ na rotsyāmi kadāpy ahīndra!
snuṣā ca putraś ca cirāya jīvatv
imaṃ varaṃ me kṛpayā prayaccha (83)
Al oír esto, Jaṭilā puso su mano en la cabeza de su hijo e hizo el juramento. Ella entonces dijo, "rey de las serpientes, tengo fe completa en sus palabras. Yo nunca confinaré de nuevo a mi nuera dentro de la casa. Concedeme por favor tu misericordia sobre mí bendiciendo a mi hijo y nuera con una larga vida." (83)
bāđhaṃ prasanno ’smi jaraty ayi tvaṃ
durvāsasaṃ pūjaya bhojayasva
rādhāńgataḥ svaṃ garalaṃ gṛhītvā
vrajāmi kailāsam ito ’dhunaiva (84)
kṛṣṇa-pravādaṃ yadi te snuṣāyai
dadāsi dehy atra na me ’sti kopaḥ
ruṇatsi tāṃ cet sahasāgatas te
vadhūñ ca putrañ ca ruṣā daśāmi (85)
La serpiente entonces dijo, "que asi sea. Estoy satisfecho totalmente con usted, vieja señora. Usted debe también adorar al sabio Durvāsā y ofrecerlo buen alimento. Ahora retiraré el veneno del cuerpo de Śrī Rādhā y regresare a Kailāśa. si usted lo desea, puede acusar falsamente su nuera de tener cierta relación con Śrī Kṛṣṇa; No estaré enojado con usted por eso. Pero a partir de este día adelante, si usted Le prohibe de ir aquí y alla, Me enfureceré e inmediatamente morderé a su hijo y a su nuera, quienes moriran." (84 –85)
provāca vidyāvalir ātta-modā
bho gopikā dhatta-mudaṃ mahiṣṭhām
viṣaṃ gṛhītvānta radhād ahīndro
nirāmayābhūd vṛṣabhānu-putrī (86)
Después de eso, la voz de Vidyāvali exclamó alegremente, " O gopīs, ahora ustedes pueden ser supremamente dichosas. La serpiente ha quitado el veneno y ha desaparecido, y Vṛṣabhānu-nandinī esta totalmente Aliviada."(86)
udghāṭayām āsa yadā kavāṭaṃ
tadaiva sarvā viviśur gṛhāntaḥ
papracchur etām ayi! kīdṛśī tvaṃ
susthā ’smi tāpo mama nāsti ko ’pi (87)
Abrieron la puerta y entraron en el cuarto. " Rādhā," preguntaron, "cómo te sientes ahora?"
"Me siento bien," ella contesto. "no siento más ninguna sensación ardiente." (87)
vidyāvaler ańghri-yugaṃ praṇemur
dhanyaiva vidyā tava dhanya-kīrtte
sañjīvya rādhām ayi puṇya-vīthīṃ
dhanyām avindas tava dhanyam āyuḥ (88)
Cada una se inclino respetuosamente a los pies de Vidyāvali y hablo, "O
¡Vidyāvali, todas las glorias a usted! Usted ha ganado créditos piadosos ilimitados al restaurar la vida de Śrī Rādhā, y Su vida se ha convertido totalmente auspiciosa." (88)
lalāga karṇe kuṭilā jaratyaḥ
sā prāha kanye kim idaṃ bravīṣi
ekena hāreṇa kim adya sarvālańkāram
asyā adhunaiva dāsye (89)
Kuṭilā susurró al oído de Jaṭilā', "madre, dale la gargantilla de Śrī Rādhā a Vidyāvali como recompensa."
"Que dices, Kuṭilā?" Jaṭilā respondió. ¿"Por qué solamente la gargantilla?
Le daré toda joyería de Śrī Rādhā." (89)
snuṣe! prasīda sva-kareṇa sarvālańkāram
etāṃ paridhāpaya tvam
vrajeśvarī tvaj-jananī ca śīghraṃ
dāsyaty anekābharaṇāni tubhyam (90)
"Nuera," Jaṭilā dijo, "con el corazón feliz adorna a Vidyāvali con todos Tus ornamentos. Tu madre Vrajeśvarī Śrī Yaśodā muy pronto Te dara muchos nuevos." (90)
vidyāvale! mac-chapatho na neti
mā brūhyato maunavatī tava tvam
tatas tu rādhā paridhāpayantī
bhūṣāmbarādi-svagataṃ jagāda (91)
"Vidyāvali, mi nuera le adornará personalmente con estas decoraciones. Aceptarlas por favor para mi beneficio; no dejas que no Puedes aceptar estos regalos." Śrī Rādhā procedió a utilizar Sus ropas, ornamentos, etc. para adornar a Śrī Kṛṣṇa, que estaba disfrazado como Vidyāvali. Cuando Ella lo hizo, comentó: (91)
yo māṃ sakhīnāṃ purato ’pi naiva
śaśāka sambhoktum ayaṃ priyo me
śvaśrvā nanānduś ca samakṣam eva
māṃ nirvivādaṃ sama-bhuńkta bāđham (92)
“Mi querido y Yo no podemos disfrutar delante de Mis sakhīs, aunque sean cercanas a Mí como Mi propia alma; mas aun Hoy El lo ha hecho libremente para contento de Su corazón, delante de Mi suegra y cuñada! (92)
vāmiañ ca karttum mama nāvakāśo
‘bhūvaṃ paraṃ kevala-dakṣiṇaiva
kintv adya vāñchā januṣo ’py apūri
tac-carvitaṃ bhuktam aho muhur yat (93)
"Hoy no tuve ninguna oportunidad de exhibir Mi naturaleza contraria (vāmia-bhāva); Solo podria permanecer en un humor sumiso (dakṣiṇabhāva). Pero que asi sea. Hoy, el deseo que he llevado nacimiento tras nacimiento se ha cumplido, porque hoy, he degustado en varias ocasiones la tāmbūla masticada por Mi querido. (93)
pāde nipatyaiva madīya-kāntam
ānīya sākṣāt samabhojayan mām
vadhūṃ tad asyāś caraṇe nanānduḥ
śvaśrvāś ca me bhaktir avicyutā ’stu (94)
"Por un tiempo prolongado He considerado a mi suegra y cuñada ser mis enemigos, pero hoy ellas han traído al amado de mi vida a nuestra misma casa. Se han agachado y han adorado Sus pies, y se han vuelto la causa de Su reunión y el goce abiertamente conMigo. Debido a esto, ruego para tener firme devoción a sus pies. (94)
sambhoga-paścād api tan-nideśāc
chṛńgāvayāmi priyam agrato ’pi
asyā aye dhanya vidhe numas tvāṃ
vṛttaṃ tavaitat kva nu varṇayāmi (95)
"Hoy Nos hemos encontrado el uno con el otro, y ahora estoy adornando a Mi amado Prāṇa-vallabha directamente delante de Mi suegra; ¡y por su orden también! ¡Oh Providencia, eres bendita! Le ofrezco mi homenaje y canto sus glorias. Donde y a quién podría yo narrar posiblemente este incidente que fue orquestrado por Usted?" (95)
vidyāvalīḥ prāha bhaginy ataḥ kim
ārye! tvad-ājñāṃ karavai vadaitat
yā vo gṛhaṃ śīghram ataḥ paran tu
rātrir niśīthād api hy adhikā ’bhūt (96)
"Noble Jaṭilā," dijo Vidyāvali, "ya es mas de media noche. Por favor dinos lo que quieras que hagamos. Si Tu no tienes más instrucciones, mi hermna y yo regresaremos rápidamente a casa." (96)
jaraty avādīd ayi gārgi! vidyāvalis
tathā tvañ ca haṭhād iyatyām
rātrau kathaṃ yāsy atha āḥ sukhena
mamaiva gehe svapitaṃ kathaṃ na? (97)
La vieja Jaṭilā dijo, "Gārgī y Vidyāvali, ¿cómo pueden volver a su hogar en mitad de la noche? Porqué no felizmente descanzan en nuestra casa esta noche?" (97)
jagāda gārgī jaṭile! tvad-uktam
avaśyam etat karavāva bāđham
na yāti cittād viṣa-śeṣa-gandhasambhāvanā
me khala-sarpa-jāteḥ (98)
Gārgī contesto, "Obedeceré ciertamente tus palabras, porque un rastro de ese engañoso veneno de serpiente todavía permanece en nuestros corazones y no no ha sido disipado totalmente. Cuando alguien ha sido mordido por esta serpiente negra, su fiebre puede parecer que ha bajado al principio, pero hay posibilidad que pueda elevarse otra vez. Es necesario que el paciente permanezca cerca de quién es erudito en mantras. " (98)
provāca bāđhaṃ jaṭilā sa-kanyā
tad adya vadhvā saha puṣpa-talpe
ekatra vidyāvalir iddha-mantrā
sukhaṃ balabhyāṃ svapitu prakāmam (99)
Kuṭilā y Jaṭilā dijeron, "Que asi sea. Dejen que Vidyāvali, quien Es la erudita en mantras, descanse felizmente junto con Śrī Rādhā en la cama de flores adentro
del cuarto en la azotea." (99)
iddaṃ vilāsa-rasikau rata-sindhū cāru
hillola-khelana-kalāḥ kila tena tuṣṭau
premābdhi-kautuka-mahiṣṭha-tarańga-rańge
sakhyaḥ sukhena nanṛtur na virāmam āpuḥ (100)
Śrī Rādhā y Śrī Kṛṣṇa son muy expertos en realizar pasatiempos divinos. Las actividades juguetonas, ingeniosas, artísticas que Ellos manifiestan son olas magníficas en el océano del amoroso amor puro, espiritual. Las sakhīs también bailan incesantemente en esta arena en las ondas del dichoso océano del prema. (100)
La reunión de Śrī Kṛṣṇa Disfrazado como un
Cantante Femenino.
El cuarto pasatiempo travieso juguetón.
rādhā kadācid atimānavatī babhūva
tāṃ na prasādayitum aiṣṭa hariḥ praṣahya
sāmādibhir bahu-vidhair vitatair upāyaiḥ
kaundyā sahātha kim api pratatāna mantram (1)
Un día, Śrī Rādhā estaba en nmersa profunda māna (humor esquivo). Aunque Śrī Kṛṣṇa Le trajo regalos, la elogió e intentó pacificarla en cada manera posible, nada de lo que él hizo tenía algun efecto. Finalmente El fue a ver a Kundalatā, para consultarle en privado sobre qué hacer. (1)
bhūṣāmbarādi paridhāya vidhāya nārīveśaṃ
vikasvara pika-svara-mañju-kaṇṭhaḥ
sārddhaṃ tayā mṛdu-raṇan-maṇi-nūpurābhyāṃ
padbhyāṃ jagāma jaṭilā-nilayaṃ nilīya (2)
Después de discutir la situación con Kundalatā, El se disfrazó asimismo como una joven hermosa. Él se puso la ropa y joyería de una muchacha joven, y asumio una voz tan dulce y encantadora que dejo al canto melodioso del cuco en vergüenza. De esta manera, Acompanado de Kundalatā se dirigio a la casa Jaṭilā, sus enjoyadas campanitas tobilleras tintineaban suavemente al caminar. (2)
ārād vilokya sahasā sahasā sahāliḥ
saundarya-vismita-manā avadan mṛgākṣī
ehy ehi kundalatike! vada vṛttam āśu
kiṃ hetukaṃ gamanam etad abhūd akasmāt (3)
Śrī Rādhā estaba en la compañía de sus sakhīs. Por un momento Śrī Rādhā fijó su Mirada como de sierva sobre esta extraordinario atractiva mujer joven que se acerca en la distancia con Kundalatā, su mente se encantó totalmente. Sonriendo, Ella se dirigió a Kundalatā: "ven, ven, Kundalatā. Dinos ahora porqué nos retribuyes con la sorpresa de tu visita. (3)
keyaṃ kutaḥ kim abhidhānavatīti pṛṣṭā
śrī-rādhayāvadad imāṃ prati kundavallī
nāmnā kalāvalir iyaṃ mathurā-pradeśād
atrāgatā śruta-bhavad-guṇa-nāma-kīrttiḥ (4)
gānair girāṃ gurum api prabhaved vijetuṃ
kim vācyam etad avagacchata gāpayitvā
kasmād aśikṣad iyatīm ayi! gāna-vidyāṃ
sākṣāt purandara-guroḥ kva nu tat-prasańgaḥ (5)
¿"y quién es esta hermosa joven mujer que la acompana? De donde Ella viene, y cuál es Su nombre?"
“Rādhā,” contesto Kundalatā, "Su nombre es Kalāvali. Oyo de su nombre, fama y cualidades, ella ha venido de Mathurā para encontrarse contigo. Su maestría en el canto sobrepasa el del guru de Indra, Bṛhaspati. ¿Qué más puedo decir? Usted lo entenderá si la oye cantar."
"Mi amiga Kundalatā," Śrī Rādhā entonces pidió, "de quién aprendió Kalāvali tal habilidad?"
"de Bṛhaspati mismo," contesto Kundalatā.
"y cómo ella consiguió la ocasión de encontrarse con el?" (4 –5)
satraṃ yad āńgirasam atra varāńgi! vṛṣṇipuryāṃ
vyatanyata nu māthura vipra-varyaiḥ
tarhy eva so ’mara-purāt sahasaitya māsaṃ
vāsaṃ vidhāya paramādṛta ānananda (6)
"Rādhā la de bellos miembros," contesto Kundalatā, "una vez, cuando los brāhmaṇas de Mathurā estaban desarrollando un gran sacrificio, Bṛhaspati llego de la morada de los semidioses y permanecío en Mathurā por un mes. Él recibió un gran honor en ese lugar, y esto lo satisfizo inmensamente. (6)
madhye satāṃ sa hi kadācid agāyad evaṃ
gītaṃ yad etad adadhād iyam āli! sadyaḥ
medhāvatī tad aparedyu raho jagau tat
tena svareṇa bata tair api tāla-tānaiḥ (7)
"Sakhī Rādhā, un día al respecto de la reunion, Bṛhaspati realizó un recital de una canción celestial. Esta canción es extremadamente difícil de cantar, pero Kalāvali es tan astuta que, asombrosamente, Ella inmediatamente la memorizo, y al día siguiente La cantó precisamente con el mismo ritmo complejo y sutil melodía que él había utilizado. (7)
śrutvā bṛhaspatir aho mama gītam ārāt
kā gāyatīti bahu-vismayavān avādīt
martyo ’py aśikṣad ayi mat-sakṛd-uktito yad
durgaṃ dyu-gānam api vipra! tad-ānayaitām (8)
"Cuando Bṛhaspati la oyó cantar, perdido en el asombro le pregunto a uno de los brāhmaṇas de Mathurā, ¿Quién es esta joven mujer que está cantando esta intrincada canción celestial? ¡Estoy asombrado! Ella es una residente de este mundo mortal, sin embargo ella ha aprendido esta canción después de haberla escuchado solamente una vez. Traermela por favor.' (8)
viprādeśam avāpya gīṣpati-puro yātām imāṃ so ’bravīt
tvām dyāpayitā ’smi dhīmati! parāṃ gāndharva-vidyām aham
medhā te ’nupamā pikāli-vijayī kaṇṭho yadā dṛśyate
naivādṛń manu-jeṣu labdha-januṣāṃ no kinnarīṇām api (9)
"Por la orden de Bṛhaspati, el brāhmaṇa condujo a Kalāvali ante él. ` La más inteligente de las muchachas jóvenes, ' dijo Bṛhaspati, ` su genio es inigualable y Su voz derrota al canto de los cucos. Que ¡maravilloso! Por lo tanto le intruiré en el conocimiento mas elevado de los Gandharvas. Esa inteligencia tan fina y voz dulce no pueden ser encontrados en el reino de los seres humanos o aún de los Kinnaras.” (9)
adhāpya māsam iha varṣam api svayaṃ svarnītām
apāṭhayad imam iyam āśvinānte
prāpyāvanīṃ madhu-purīm agamad vraje hyaḥ
sāyaṃ tathādya tu tavāgrataḥ āgatā ’bhūt (10)
“Bṛhaspati ensenó a esta muchacha durante su mes de estancia en Mathurā. Despues él la llevó consigo cuando regresó a los planetas celestiales y le enseño allí por otro año. Ella volvió al planeta tierra al final del mes de Āśvina, y vino a Mathurā tan solo ayer. Hoy en la oscuridad, ella ha venido ante usted aquí en Vraja." (10)
tad gīyatāṃ kim api bhāvini kaṃ nu rāgaṃ
gāyāni mālava-hima-praṇaya-pradoṣe
kaṃ vā svaraṃ su-mukhi! ṣađ-jam atha śrutiṃ vā
kāṃ tasya vacmi catasṛṣv iti cādiśa tvam (11)
Al oír la historia de Kundalatā, Śrī Rādhā dijo: "Oh Bhāvini (hermosa
Señora), por favor, canta algo para mí. "
"Vṛndāvaneśvarī," le contesto a Kalāvali, "que rāga te gustaría
oirMe cantar?
Śrī Rādhā contesto, "Es el crepúsculo, así que puedes cantar una mālava rāga."
"Sumukhi (bella cara), ¿en qué melodía debo cantar?"
"Por favor, canta en ṣađaja" contesto Śrī Rādhā.
Kalāvali entonces preguntó, "Rādhā, en cuál de los cuatro diferentes śrutis de
Esa melodía cantaré? "(11)
kaṇṭhe śrutir na tava vāta-kaphādidoṣā
śuddhā bhaviṣyati kadāpi vinaiva vīṇām
tad-rāga-tāla-gamaka-svara-jāti-tānagrāma-
śriyā madhuram ātanu gītam ekam (12)
"O hermosa sin igual," contesto Śrī Rādhā, "si alguien tiene un desorden corporal en el cuál kapha o vāta en la garganta esta fuera de balance, es imposible cantar puramente. De la misma manera, no es posible cantar notas puras sin el trasfondo de una vīṇā. No obstante, quisiera oírle cantar una canción dulce llena de las varias cualidades de la música por ejemplo la escala (rāga), ciclos rítmicos (tāla), notas musicales (svara), ornamentos (gamaka), la clase particular rāga (jāti), variaciones improvisadas (tāna) y el sistema Vedico de la melodía (grāma)." (12)
rādhe! vinaiva bhavatīm iha gāna-vidyāṃ
jānanti kāḥ kalayatā ’militāḥ śrutīs tāḥ
procyettham ātanuta keky-ali-vṛnda-ninditānā-
nanā-tanana-rīti surīti-gānam (13)
"Rādhā," dijo Kalāvali, "quién en este universo es un experto en música ¿y canta como usted? Puedo cantar solamente melodías simples. Escuche por favor."
Diciendo esto, Kalāvali comenzó a cantar, " Tā nā na nā ta na na ṛ ," con esa hermosa voz ella puso en vergüenza a los pavoreales y abejorros. (13)
ādau priyāli-vitater nayanāśru-nadyaḥ
sasrus tataḥ sthagitatāṃ yayur eva madhye
antya-kṣaṇe tu kara-kopalatām avāpya
petuṣ ṭhanaṭ-ṭhanad iti kṣiti-pṛṣṭha eva (14)
Cuando las queridas sakhīs de Śrī Rādhā del oyeron el dulce canto, ríos de lagrimas fluyerón de sus ojos. Coforme pogresó la canción, su éxtasis y el encanto se volvieron sus lagrimas incluso pararon de fluir. Entonces, al terminar la canción, esas lagrimas repiquetearon a la tierra como una ducha de pequeñas piedras. (14)
tasyāḥ kaṭhoratara-mānajuṣas tu cittahīropalaṃ
dravam avāpa yadaiva sadyaḥ
sāścaryam ākhad ayi hanta! kalāvale tvadgānaṃ
sudhāṃ sura-purasya tiraskaroti (15)
El corazón de Śrī Rādhā se había vuelto tan duro como un diamante debido a Su māna, pero ahora se ha derretido, y ésto la sorprendio. "Devī, Kalāvali," Ella dijo," su canción es tan dulce que sobrepasa el dulzor del néctar de los semidioses. (15)
tvādṛg jano yadi mamāstika eva tiṣṭhed
bhāgyāj janus tad akhilaṃ saphalī-karomi
nandātmajo yadi punaḥ śṛṇuyād guṇan te
kaṇṭhād bahir na hi karoti tadā kadāpi (16)
"Si solamente alguien con sus habilidades permanecería siempre conmigo. Oh,
entonces sería tan afortunada. Entonces unicamente mi vida entera se volveria exitosa. Pero escucha, Devī, si el hijo de Nanda Mahārāja Te oye cantar, ciertamente Te usará siempre como Su ornamento alrededor de Su cuello." (16)
abruta kundalatikā na vadaitad etāṃ
sādhvīṃ tvam eva nija-kaṇṭha-taṭīṃ nayainām
naivānyathā kuru tatas tu parārddha-niṣkaṃ
ditsuḥ sukhena parirabdhūm iyeṣa rādhā (17)
karṇe lalāga lalitā ’tha vimṛśya subhrū
rūce bravīṣi vara-varṇini satyam etat
sammānanaṃ samucitaṃ na hi niṣka-dānāt
syāt tena sarva-vasanābharaṇāni dāsye (18)
“Rādhā,” Kundalatā dijo, "entre las mujeres, Kalāvali es el gran epitome de la virtud, así que ni hablale como esto. Usted debe abrazarla simplemente; no hacer algo mas." Śrī Rādhā entonces se adelanto para abrazar a Kalāvali y para presentarse con un precioso collar, pero Lalitā susurró al oído de Śrī Rādhā, “Rādhā, ¿quien es ésta persona que Estás a punto de abrazar? No es ningún Otro que ése travieso y amante engañoso tuyo en el disfraz de una mujer encantadora."
"Mi querida amiga Lalitā," Śrī Rādhā contesto en voz alta, Tu me haz dado una advertencia supremamente valiosa. De hecho, después de una consideración cuidadosa tú estás hablando la verdad. Iba a expresar Mi aprecio por presentarle un collar, pero eso no le demostraría el respecto apropiado. Por lo tanto le presentaré toda clase clases de ornamentos enjoyados y ropa fina." (17 –18)
tad rūpa-mañjari! mad-agrata eva yūyaṃ
citrāmbarāṇi paridhāpayata prayatnaiḥ
udghātya samprati-purātana-kañcukaṃ drāń
navyaṃ samarpayata tuńga-kuca-dvaye ’syāḥ (19)
Śrī Rādhā entonces viro hacia Rūpa Mañjarī y le dijo, " O Rūpa Mañjarī, cuidadosamente viste a Kalāvali ante Mí con un equipo nuevo y brillante y de
muchos colores. QuitaLe su vieja blusa, y cúbrele rápidamente con una nueva." (19)
kaundy abravīt sumukhi! nodghaṭayāńgam asyāḥ
sańkocam āpsyati paraṃ bhavad agra eṣā
tad dehi yad yad ayi ditsasi sarvam eta
gatvā sva-dhāma paridhāsyati na tv ihaiva (20)
Kundalatā habló puntualmente. "Rādhā la de hermoso rostro," ella dijo, "Por favor no te lleves las ropas de esta hermosa joven muchacha, Ella se sentirá tímida y desconcertada delante de Ti. Tan solo presentaLe lo que Tu deseas darle, y deja que se lo lleve a su hogar para que se lo pruebe allí." (20)
na strī-sadasy api bhiyaṃ kurute hriyañ ca
strīti prasiddhir adhikā sakhi! sarvadeśe
ānanda-vartmani kathaṃ na yiyāsasi tvaṃ
sańkoca-kaṇṭakam ihārpayasi svayaṃ kim (21)
“Sakhī Kalāvali,” respondio Śrī Rādhā, "cada uno sabe que las mujeres nunca se sienten tímidas o temerosas cuando hay solamente otras mujeres alrededor. Dime, si no es que estas creando de la timidez un obstáculo espinoso, en esta ocasión muy feliz?" (21)
rādhe! na mālya-vasanābharaṇādi kiñcid
ańgī-karomi kim u gāyaka kanyakāham?
tvañ cet prasīdasi sakṛt parirambham ekaṃ
dehy ehi māṃ na dhana-gṛdhnu mavehi mugdhe (22)
“Oh, Rādhā,” Kalāvali anadio, "no aceptaré ninguna de las guirnaldas, ropas u ornamentos. Muchacha ingenua, no soy la hija de un cantante. Si Usted está complacida conmigo, entonces solamente dame la riqueza de tu abraso. No penses que estoy codiciando algún otro tesoro." (22)
vāMiaṃ kim atra kuruṣe paridhehi sādhu
no ced balād api vayaṃ paridhāpayāmaḥ
ekā tvam atra śataśo vayam ity atas te
svātantryam astu katham ity avadhehi mugdhe (23)
“Oh, sakhī,” Śrī Rādhikā entonces contesto, ¿"por qué eres tan contraria? ¿Por qué rechazas Mi oferta? Por favor ponte esta ropa fina y ornamentos enjoyados. Si Tu no estas dispuesta voluntariamente, Te vestiré Yo misma por la fuerza. Mira, Tu estás sola, y Yo tengo centenares de sakhīs conmigo. Muchacha tonta, Te advierto a que no actúes tan independientemente ante Mí.
Te estoy diciendo que, debes tener cuidado!" (23)
dve skandhayor dadhatur añcalam agrato ’syāḥ
pṛṣṭhe vyamocayata kañcuka-bandham ekā
vakṣaḥ-sthalād apatatāṃ subṛhat-kadambapuṣpe
tadā sapadi karttita-kiñcid aṃśo (24)
Habiendo dicho esto, Śrī Rādhā ordenó a las sakhīs vestir a Kalāvali con la blusa nueva. Dos sakhīs delante de Kalāvali agarró firmemente el velo sobre Sus hombros, mientras que otra sakhī fue detrás de ella para desatar Su blusa. Cuando la blusa se aflojó, dos muy grandes flores kadamba, cada una algo aplanadas en un lado, escurrieron cayendo a la tierra. (24)
kiṃ hanta kiṃ patitam etad ayīti pṛṣṭā
dāsyo ’khilā jahasur eva sa-hasta-tālam
labdhāvaguṇṭhana-paṭī yadi jihrati sma
pṛṣṭhī-cakāra tam atho vṛṣabhānuputrī (25)
"Aja!" grito Śrī Rādhā. "qué ha caído de su blusa?!" Rūpa Mañjarī y el resto de sirvientas aplaudieron sus manos con alegria, y entonces con timidez cubrieron sus sonrientes rostros como de luna con sus velos. Vṛṣabhānu-nandinī Śrī Rādhā le dio la espalda a Śrī Kṛṣṇa y se sento. (25)
ālī-kulasya sudurāvara eva vaktre
vastrāvṛto ’py ajani sa-svana eva hāsaḥ
rādhāpy adhān nibhṛtam asvanam eva hāsyaṃ
kṛṣṇaś ca kundalatikā ca jahāsa paścāt (26)
Cuando las sakhīs vieron lo qué Śrī Kṛṣṇa había hecho, ellas intentaron suprimir su regocijo sosteniendo sus velos sobre sus bocas. Incapaz de controlarse, sin embargo, estallaron en ruidosas carcajadas de risa. Sin pronunciar una palabra, Śrī Rādhā también se les unio, y finalmente, también Śrī Kṛṣṇa y Kundalatā. (26)
mūrtto hāsya-raso muhūrttam abhavat svādyas tataḥ procire
sakhyo hanta! bṛhat-kadamba-kusume dhanye yuvāṃ bhū-tale
dhūrtte prāpita-kaitave api punar niṣkaitave antato
bhūtvā hāsya-rasāmṛtābdhim anu ye sarvā nidhattaḥ sma naḥ (27)
Entonces, la forma personificada de la transcendental melosidad de la risa (hāsya-rasa) se manifestó por un momento entre ellas, para el disfrute supremo de todos. Las sakhīs comenzaron a dirigirse a las dos flores kadamba, diciendo, "Oh muy grandes flores kadamba, de cada uno de las caras de esta tierra, son ustedes verdaderamente bendecidas. Ustedes generalmente no se comportan con duplicidad, pero ahora ustedes se ha vuelto asi por su asociación con esta persona astuta. Como flores de un árbol, ustedes carecen de astucia. Pero ahora que ustedes están en las manos de este enganador, ustedes estan demostrando tal descaro que han asumido la forma de los pechos de una joven muchacha. Estamos todas ahogandonos en un océano de néctar de risa debido a ustedes." (27)
bho bhoḥ kundalate! kva te sahacarī lajjā na sā dṛśyate
pātālasya tale mamajja salile sā kundavallyā saha
tucchāyaiva bhavāmi hanta vigata-cchāyātra vaḥ kiṃ bruve
tad yuṣmad-vadaneṣu nṛtyatu girāṃ devī yatheṣṭaṃ muhuḥ (28)
Las sakhīs preguntaron a Kundalatā, " Oh Kundalatā, a donde se ha ido tu timida compañera?”
"Ambas, ella y Kundalatā se han ahogado en las profundidades del agua de Pātāla-loka," dijo Kundalatā. "Tu no puedes ahora verla."
"si Kundalatā y su timida sakhī se han ahogado y se han alejado, entonces quién eres tu?" preguntaron.
"Oh, soy solamente su sombra."
"pero si ha partido Kundalatā, cómo podemos ver su sombra?"
Las sakhīs insistierón.
"No tengo nada que decir," dijo Kundalatā. "Que la diosa de la oratoria dance sobre su lengua." (28)
premā gīṣpati-śiṣyayā saha sadā sat-sańga ājanmato
mithyā-vāṇ na hi jihvayā paricitā sādhvīḥ sva-dharmaṃ muhuḥ
adhyāpyātanu karma kārayasi te khyātir vraje bhūyasī
nādyā ’bhūt tava vāñchitaṃ yadiyatī kāpi vyathā sahyatām (29)
Lalitā entonces hablo. "Kundalatā, tu amor para el discipulo de Bṛhaspati y tu buena asociación con Ella ha estado aumentando constantemente desde tu niñez. No hay rastro de una declaración falsa sobre su idioma. Tus glorias se oyen repetidas veces a través de Vraja, y se proclama que Instruyes a las muchachas castas en sus propias actividades honestas. Así Realizas grandes hechos en representación de Kāmadeva. Desafortunadamente, tu deseo no fue satisfecho hoy, y por lo tanto tú tienes que tolerar un gran dolor. (29)
ānītā vividha-prayatna-racitā vidyā ’tidūrād guror
vikretuṃ sudhiyā tvayā ’dya rabhasād ālī-sadasyāpaṇe
vikrītā na hi sābhavat punar aho hāsyāspadī-bhūtatāṃ
prāptā drag aśu bhakṣaṇaḥ sa hi yadāyātaṃ bhavadbhyām iha (30)
“Sakhī Kundalatā, cuan supremamente inteligente eres. Hoy te has vuelto orgullosa al venir a nuestra asamblea de tan lejos y con grande esfuerzo intentaste vender este conocimiento que haz recibidó de Tu gurú.
Pero ay!, tu no has podido hacerlo, y en su lugar te has vuelto rápidamente en un reservorio de risa. Quizás Tu viniste en un tiempo desfavorable." (30)
atrāpaṇe drutam imāṃ lalite ’dya vidyāṃ
vikrīya vāñchitam ahaṃ yadi sādhayiṣye
tat kañcukīṃ vitarasīha na ced dadāmi
tubhyaṃ sva-kañcukam ahaṃ kriyatāṃ paṇo ’yam (31)
Śrī Kṛṣṇa respondió, " Lalitā, yo puedo vender fácilmente este conocimiento en
el mercado de las sakhīs y satisfacer Mis deseos. Ahora darme esa blusa, o yo la vestire con ella." (31)
śuṣkaṃ prasūn a mayi korakatāṃ na gacchet
prāṇe gate na khalu ceṣṭata eva dehaḥ
dambhī kathaṃ vidita-tattva upaiti pūjāṃ
svāmin! mṛṣā pratibhayā na malaṃ prayāhi (32)
Cuando Lalitā oyó esto, ella dijo, "¡O rey de picaruelos! Puede la flor volverse un brote fresco? Puede un cuerpo funcionar después que sus aires vitales lo han dejado? Quién continuará adorando a una orgullosa y engañosa persona una vez que se haya revelado su engano? O Svāmī, no tome parte en este acontecimiento vergonzoso ejercitando Sus talentos en la mentira." (32)
kṛṣṇaḥ sva-vakṣasi puna kusuma-dvayaṃ tad
dhṛtvā jagāma jaṭilā-gṛham eva sadyaḥ
soccaiḥ svaraṃ bhuvi nipatya tathā ruroda
yenākulaiva jaṭilā muhur āpa khedam (33)
Śrī Kṛṣṇa tomó las dos flores kadamba. Poniendolas sobre su pecho simulando pechos falsos, él fue a los cuartos de Jaṭilā'. Allí Él se cayó a la tierra, lamentándose en voz alta. Esto apenó a Jaṭilā y ella en varias ocasiones expreso su preocupación. (33)
kā tvaṃ, rodiṣi kiṃ kuto ’si, kim abhūt te vipriyaṃ putri tat
sarvaṃ brūhi vimṛjya locana-jala-klinnaṃ mukhāmbhoruham
hā hā hanta bhavāmi bhāgya-rahitā dhiń me janur dhik tanuṃ
dhiń māṃ dhig dhig iti pravṛddha-davathuḥ prace ’rddham arddhaṃ vacaḥ (34)
¿"Quién eres Tu, Mi hija? ¿De dónde Has venido? Porqué Estás llorando? ¿Alguien Te ha dañado? Limpia las lagrimas de Tu rostro de loto y dimme todo."
Temblando, Kalāvali contó su triste historia con una voz titubeante. "O noble señora. ¡Ay, ay, cuan desafortunada soy! Que verguenza sobre Mi cuerpo. Que verguenza sobre mi nacimiento. Cientos de cientos de maldiciones han caído sobre mi cabeza. (34)
vāso me vṛṣabhānu-bhūpa-nagare śrī-kīrttidāyāḥ svasuḥ
kanyāhaṃ saha rādhayā sama sadā saṃprītir ābālyataḥ
āyātā ’smi cirād ahaṃ nija-gṛhāt tāṃ draṣṭum utkaṇṭhayā
sā māṃ naiva vilokate na vadati premnā na cālińgati (35)
"Yo resido en la ciudad del rey Vṛṣabhānu, y soy la hija de la hermana de Kīrtidā'. He tenido una relación cercana, cariñosa con Rādhā desde Mi ninez. Vine desde Mi Hogar, con impaciencia mirando hacia delante para encontrarLa otra vez después de un tiempo largo. Ay de mi, Rādhā desde hace cuanto que no me mira qué hablar de abrazarme con amor y afecto. (35)
māṃ dṛṣṭvā smayate na naiva kuśala-praśnaṃ karoty ādarāt
tat prāṇair mama kiṃ prayojanam imāṃs tyakṣyāMi ahaṃ tvat-puraḥ
ārye! tvaṃ vimṛśāvadhāraya kadā ko me ’parādho ’bhavat
tāṃ tvaṃ pṛccha muhuḥ pradāya śapathaṃ sā me kathaṃ kupyati (36)
"Cuando ella me vio, ella no me sonreiría dulcemente, ni una vez. Ni sera atenta de inquirir sobre mi bienestar.
¿Cuál es el uso de permanecer viva? Abandonaré mi vida ahora ante Ti. Noble señora, intenta por favor recordar si usted sabe alguna ofensa que haya cometido encontra de Śrī Rādhā. Y por favor preguntarle repetidas veces porqué ella está enojada conmigo." (36)
vatse! samāśvasihi ko ’pi na te ’parādho
gacchāmi sarvam adhunaiva samādadhāmi
taṃ snehayāmi bhavatīṃ parirambhayāmi
saṃlāpayāmi rajanīṃ saha śāyayāmi (37)
Sobre el discurso lamentable de Kalāvali, Jaṭilā dijo, "O hija, calma y no te asustes. No has cometido alguna ofensa. Voy a resolver esto ahora. Arreglaré que muy pronto Rādhā Te de todo su amor y afecto. Veré que Ella Te abrace y hable. Y sin mas, esta misma noche descansaran juntos en la misma cama." (37)
ity uktvā sahasā snuṣālayam agād dṛṣṭvālipālīḥ puraḥ
prāvocal lalite! kim īdṛg abhavad vadhvāḥ sva-bhāvo ’dhunā
tasyās tāta-purād iyaṃ sva-bhaginīṃ tāṃ draṣṭum utkaṇṭhayaiv
āgāt sā katham atra sa-praṇayam āśvenāṃ na sambhāṣate (38)
Con estas palabras, Jaṭilā estalló en los cuartos de su nuera. Viendo a las sakhīs ahi, ella dio vuelta a Lalitā y dijo, " Lalitā, ¿porqué mi nuera esta en un humor contrario hoy? Su propia cunada ha venido de la ciudad de su padre, impaciente por verla, pero ella se ha mostrado descuidada. Porqué ella no le hablará amablemente?" (38)
paśyaiṣā nayanāśru-sikta-sicayā khinnā ’smad antarmahā
kāruṇyaṃ janayaty ataḥ su-carite! sād-guṇya-pūrṇe snuṣe
enāṃ sādhu pariṣvajasva kuśalaṃ pṛccha priyaṃ kiñcana
bruhyasyā hṛdaya-vyathāpasaratu prīṇīhi māṃ prīṇaya (39)
Jaṭilā entonces se dirigió ā Śrī Rādhā, " O muchacha de buena conducta (Sucaritā), O mi Hija, Estas llena de buenas calidades. MI querida nuera, tan solo ve. Las ropas de esta muchacha infeliz son mojadas de sus lagrimas. Mi corazón se llena de profunda compasión por ella. Remueve el dolor de Su corazón: abrazala apropiadamente, preguntale acerca de su bienestar, y hablale cariñosamente. Hazla feliz como ella lo era antes, y entonces también estaré satisfecha." (39)
ārye! yāhi gṛhaṃ yathā ’’diśasi tat kurve sukhenādhunā
śeṣvai tāvati bālikā-jana-vṛthā-vāde svayaṃ māpata
bālālyaḥ sadṛśo ’lpa-buddhi-vayaso ’bhīkṣa-prasākrudhas
tāsu tvādṛg apāra-buddhir atulā pramāṇikī kiṃ patet (40)
"Suegra," contestó Śrī Rādhā, " ciertamente seguiré tus instrucciones, asi que regresa a tus cuartos y descanza felizmente. No te beneficia estar implicada en pequeñas peleas de jóvenes muchachas. Todas las jóvenes sakhīs son iguales; su edad es corta y así lo es su inteligencia. Ellas de balancean entre la pelea y el afecto mutuo de un momento al siguiente. Su inteligencia, por otra parte, es sin igual, y tu ees altamente autoritaria. Es apropiado para ti llegar a estar implicada en estas peleas infantiles?" (40)
uttiṣṭha mā vada paraṃ mama mūrdhna eva
datto mayā śapatha śmāśru-gale gṛhāṇa
ātma-svasāram anayā saha bhuńkṣva śeṣva
mā bhindhi me guru-janasya nideśam etat (41)
“O nuera, No digas nada más," Jaṭilā dijo. "Levantate y abraza a tu hermana inmediatamente. Junto y coman juntas y después tomen un descanso juntas. Soy su anciana venerable, así que no desobedezcan mi orden." (41)
ārye! sa-prauđhi mām ādiśāsi yadi tato vacmi satyaṃ yad eṣā
prāvocat kundavallīṃ kaṭutaram adhikaṃ duḥsahaṃ tena kopāt
nāsyāḥ vaktraṃ viloke yadi punar adhunā seyam asyāṃ prasīdet
tarhy evāhaṃ prasannā diśasi yad akhilaṃ tat karoMi eva bāđham (42)
“O suegra,” contestó Śrī Rādhā, "usted me ha instruido firmemente y solemnemente; pero antes de que obedezca su orden, por favor escuche una cosa. Esta muchacha le ha hablado ásperamente a Kundalatā, y es por eso qué Yo me siento tan indignada que incluso no deseo mirarla. Si ella hace las paces con Kundalatā, entonces también estaré satisfecha; y ciertamente hare pues lo que usted me ha dicho." (42)
ārye! vakti mṛṣā snuṣā tava na mām eṣā kaṭu-vyāharan
nāpy asyai kupitā ’smi tāṃ prati tataḥ provāca rādhā sphuṭam
kiṃ mithyā vadasīha kupyasi na ced asyai prasīdasy alaṃ
kaṇṭha-grāham iyaṃ tvayādya rabhasād ālińgyatām agrataḥ (43)
“O noble señora," Kundalatā dijo, "su nuera está mintiendo. Kalāvali no me ha hablado ásperamente, y no me siento enojada con ella."
Śrī Rādhā dijo audazmente a Kundalatā, delante de "¿Cómo puedes mentir frente a Mi Suegra? Si No estás enojada con Kalāvali, y si estas realmente feliz con ella, entonces ahora abrazala para que todos nosotros lo veamos." (43)
tūṣṇīṃ sthitāṃ sapadi kundalatāṃ vilokya
prāha sma sapratibham eva tadā mṛgākṣī
ārye! parāmṛśa ciraṃ katarābravīn nau
mithyeti tāṃ paribhavasya vidhehi pātrīm (44)
Al escuchar las palabras de Śrī Rādhā, Kundalatā guardó silencio. Cuando la de ojos de gama Śrī Rādhā vio esto, Ella inmediatamente habló de manera experta con las siguientes palabras: "Suegra, por favor usted decida cuál de nosotras está mintiendo, y entonces reprochelé. (44)
etāṃ yad atra na pariṣvajate sa-harṣaṃ
tat kopa-lińgam iha kaḥ khalu saṃśayaḥ syāt
vṛddhā ’vadan mama vadhūr iha vakti satyam
antaḥ prasīdati na kundalatā yad asyām! (45)
"Seguramente algo debe haber inoportunamente si Kundalatā no se encanta al abrazar a esta joven y bonita muchacha. Debe estar enojada con ella. Quién podía dudar eso?"
“Mi nuera está hablando con la verdad," la vieja mujer mencionó. “Kundalatā, ¿porqué no perdonas a Kalāvali y Te complaces con Ella? (45)
yena prasīdasi tad eva karomi kaundi
mānyā ’smi te ’dya racitā ’ñjali rasmi tubhyam
vīkṣyaiva man-mukham imāṃ parirabdhum esi
nātaḥ paraṃ vada ha hā śapatho mamātra (46)
“O Kundalatā, haré cualquier cosa para hacerle feliz con Kalāvali. Ahora escuchame. Soy tu adorable superior, pero te estoy pitiendo con las manos juntas que abraces a esta muchacha ante mis ojos. No hay mas que hablar. ¡Ah! Con este fin tomo un juramento." (46)
āryā dadāti śapathaṃ na vibheṣyato ’pi
kā dhīr iyaṃ tava tad ehi pariṣvajasva
ity ālayaś ca jaṭilā-kuṭile ca dhṛtvaiv
ālińgayan bata mitho hari-kundavalyau (47)
Cuando Kundalatā no hizo ningún movimiento por abrazar a Kalāvali, las sakhīs hablaron en voz alta, “O Kundalatā, ¿Tu no estas preocupada por el juramento de esta buena mujer? ¡Apenas ve! ¿Qué clase de inteligencia tienes? Solo abraza a Kalāvali ahora." Diciendo esto, Jaṭilā, Kuṭilā y todos las sakhīs sostuvieron a Kundalatā y la forzaron para abrazar a Śrī Hari en su disfraz como Kalāvali. (47)
vṛddhā tadā kila na bheda-bhaviṣyad ārād
ālī-tater hasa-raso na virāmam aiṣyat
tāś cela-ruddha-vadanās tad api prahāsaṃ
niḥśabdam eva vidadhuś ca dadhuś ca modam (48)
Si la vieja Jaṭilā no hubiera estado presente, las sakhīs no habrían sido capaces de detenerse de zambullirse en hāsya-rasa. Tal como fue, cubrieron sus rostros con sus velos y ahogadas en silenciosa risa bienaventurada. (48)
vṛddhā vadhūm atha jagāda nija-svasāraṃ
brūhi priyaṃ parirabhasva ca nirvivādam
ity ātmāpāṇi-vidhṛtau drutam eva rādhākṛṣnau
mitho ’tiparirambham avāpayat tau (49)
Después de eso, la anciana dijo a Śrī Rādhā, "Nuera, ahora tu debes hablar cariñosamente con tu hermana y abrazala con gusto." Jaṭilā repentinamente tomó a Śrī Kṛṣṇa de la mano y a Śrī Rādhā con la otra, y las condujo a la trampa de un apretado abrazo. (49)
harṣāśru-bindu-nikaraṃ nudataṃ pratisvacelena
bhoḥ sukhayatañ ca mitho bhaginyau
sambhujya kiñcana sukhena kṛtaika-talpasvāpe
dṛđha-praṇayato nayataṃ tri-yāmām (50)
"O hermanas," ella dijo Rādhā y Kṛṣṇa "Veo que Tu estás llorando de la dicha de su abrazo. Ahora comparte esta felicidad mutua usando sus ropas para limpiar las lagrimas cada uno del otro. Después, vayan y gocen felices la comida juntas, y después pasen muy cariñosamente la noche juntas." (50)
vṛddhā jagāma śayituṃ nija-geham ārāt
kṛṣṇaḥ pragalbhataratāṃ dadhad ākhyad ālīḥ
vidyāṃ vigītata-matāṃ gamitām api drāg
vikrīya vāñchitam avindam ato jitāḥ stha (51)
Habiendo dicho esto, la anciana partió hacia sus habitaciones para descansar. Śrī Kṛṣṇa entonces le habló a las sakhīs más audaz y arrogantemente que antes: "miren sakhīs, pienso que este conocimiento mío es despreciable, pero lo he vendido rápidamente y he logrado así el resultado que deseé: victoria sobre todo." (51)
bhrātar vadhūr yad iha bhoḥ samabhoji tasmād
adyaiva vāñchitam alambhi jayaś ca bhūyān
setur yadi truṭita eva tad-ārddha-bhuktā
naivāstv iyaṃ bhavatu pūrṇa-manorathaiva (52)
"O rey de todos los galanes," Lalitā dijo, "Tu has alcanzado de hecho tu resultado deseado gozando de Kundalatā, quien es tu propia cunada, y de esta manera has conseguido así la más grande victoria. Ahora que las reglas de conducta social se han quebrantado, ¿por qué tienes a Kundalatā a medio-driafrute solamente?
Porqué no satisfaces todos sus deseos internos?" (52)
bhrātrāpi śuddha-manasā bhaginī sutāpi
pitrā ’tra kiṃ na parirabhyata eva loke
yuṣmākam ānakha-śikhaṃ smara-bhāva eva
tīvras tad-ātma-samam eva jagac ca vettha (53)
Kundalatā dijo, "Lalitā, ¿no puede un hermano abrazar a su hermana con un
corazón puro, o un padre a su hija? Su cuerpo entero está ardiendo de la cabeza alos pies con un intenso deseo amoroso, así que tu piensas que cualquiera en el mundo se quema con ése mismo deseo." (53)
ity uktavaty atiruṣeva nivedya kundavallī
bahir-bhavanam eva yadādhyatiṣṭhat
tasyāḥ prasādana-kṛte niraguś ca sakhyas
tatraika eva kusumesur apād yuvānau (54)
Diciendo esto, Kundalatā salió del cuarto, llena de cólera. Todas las sakhīs la siguieron para intentar pacificarla. El único que se quedo en el interior fue cupido el arquero de flores, quien se ocupó en proteger a la joven pareja, ā del Śrī Śrī Rādhā-Kṛṣṇa. (54)
subhrū-vibhańga-kuṭilāsya-saroja-sīdhumādyan
madhu-vrata-vilāsa-susaurabhāni
samprāpya jāla-vivareṣu jughūrnur eva
preṣṭhālayaḥ pratipadaṃ pramadormi-puñjaiḥ (55)
iti śrila-viśvanātha-cakravarti-pāda-viracitaḥ
śrī-śrī-camatkāra-candrikāḥ sampūrṇaḥ
De afuera, las queridas sakhīs Śrī Rādhā miraron adentro a través de las enrejadas ventanas e inhalaron la hermosa fragancia de los pasatiempos amorosos de Madhusūdana Śrī Kṛṣṇa. Él mismo esta intoxicado por beber la miel del ceño de loto de Śrī Rādhā, el cuál estaba decorado con las cejas arqueadas. Las sakhīs ellas mismas caen profundo y más profundo en las olas de un océano de dicha. (55)
Así termina el bhāvānuvāda del Śrī Camatkāra-candrikā de Śrīla Viśvanātha Cakravartī ṭhākura por Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Gosvāmī Mahārāja.
[1] La palabra usada aquí es Śŗńgāravatī, que puede significar tanto "ser adornado" como "ocupado en amor amoroso". Las palabras en corchetes en este verso (13) son insertadas por Śrī Śrīmad Bhaktivedānta Nārāyaņa Gosvāmī Mahārāja
[2] El texto dentro de los corchetes es insertado por Śrī Śrīmad Bhaktivedānta
Nārāyaņa Gosvāmī Mahārāja.
[3] “Aquel que porta una media luna sobre su cabeza.”
Un rayo de luna de completo asombro.
El encuentro en la caja
El Primer travieso pasatiempo juguetón.
mātāħ prātaħ kim iha kurușe nahyate pețikeyaḿ
yatnād asyāḿ kim iha nihitaḿ kiḿ tavānena sūno!
jṣātavyena praņāyi-sakhibhiħ khela gehād bahis tvaḿ
jijṣāsā me bhavati mahitī brūhi no cen na yāmi. (1)
Temprano una manana, Śrī Yaśodā, la reina de Vraja, estaba ocupada arreglando ropas y varios ornamentos en una caja. En eso momento, Śrī Kŗșņa Se acercó y le pregunto, "Madre, que está haciendo tan temprano por la maṣana?"
"Mi querido hijo," contestó Yaśodā, "estoy empacando una caja."
"¿Y que es lo que usted está poniendo tan cuidadosamente en esta caja?" Īl preguntó.
"No necesitas saber eso," ella le dijo. "ve afuera y juega con Tus amigos queridos."
"Pero madre," Śrī Kŗșņa insistió, "yo realmente deseo saber. Dime por favor. No saldrī hasta que usted lo haga." (1)
asyāḿ candana-candra-pańkaja-rajaħ-kasturikā-kuńkumādy
ańgānām anulepanārtham atha tan nepathya-hetos tathā
kāṣcī-kuņđala-kańkaņādy-anupamaḿ vaiduryya-muktāharid
ratnādy-ambara-jātam apy atimahān arghyaḿ kramād varttate (2)
"Mi hijo querido," explicó Yaśodā, "en esta caja estoy colocando madera de sándalo, alcanfor, -polen de loto, almizcle y kumkuma para aplicar a los miembros del cuerpo. Tambiīn estoy empacando cinturones adornados, pendientes, pulseras e inigualables ornamentos enjoyados de lazuli, de perlas, de esmeraldas y de otras gemas preciosas; y ropa fina, valiosa." (2)
atredaḿ nidadhāsi kiḿ mama kŗte rāmasya vā nandana!
brūmas tvām avadhehi yā tu bhavatoħ hetuħ kŗtā pețikā
sā ’nyā ’to ’pi bŗhaty anarghya-maņi-bhāg evaḿ balasyāparā
tat kasmiḿścana te janany urur iyān sneho yato yāsyati (3)
"Madre, todo esto de esta caja es para mí," preguntó Śrī Kŗșņa, "o es para mi hermano Balarāma?"
"Escucha, mi hijo, yo te lo dirī. Hay otra caja de aún más exquisitas ropas y preciosos para Ti. Esa caja es mucho más grande que esta, y he preparado una caja similar para Balarāma Tambiīn."
¿"Pero madre, si usted no está preparando esta caja para Mi hermano mayor o para Mí, para quiīn es? Quien es el objeto de su amor y afecto?" (3)
asmat-puņya-tapaħ phalena vidhinā datto ’si mahyaḿ yathā
mat-prāņāvana-hetave vraja-purālańkāra sūno tathā
kanyā kācid ihāsti man-nayanayoħ karpūra-varttiħ parā
tasyā ambara-maņđanādi-dhŗtaye seyaḿ kŗtā pețikā (4)
"O hijo, ornamento de Vraja," Śrī Yaśodā, dijo "Tu eres el protector de nuestras vidas. La providencia amablemente nos ha otorgado a Ti como resultado alguna cierta virtud nuestra, o algunas austeridades que hemos realizado. De la misma manera, aquí en Gokula vive una muchacha joven que es nuestra misma vida. Ella es como un ungϋento incomparable de alcanfor que calma nuestros ojos apenados y ardientes. Es para ella que estoy preparando esta caja llenándola de ropa y de ornamentos." (4)
kā ’sau kasya kutastarāḿ janani! vā tasyām atisnihyasi
kvā ’ste tad vada sarvam eva Śŗņu bho yā me sakhī kīrttidā
tasyāħ kukși-khaner anarghyam atulaḿ māņikyam etat svabhā
vīcībhir vŗșabhānum ujjvalayate mūrttaḿ tadīyaḿ tapaħ (5)
¿"Madre, quien es esta joven muchacha? ¿De quiīn es hija? ¿Dónde ella vive? ¿Por quī usted está regando tanto amor y afecto sobre ella? Por favor dígame todo."
"Escucha, mi hijo, tengo una amiga llamada Kīrtidā, y fue de su vientre que esta invaluable y sin igual joya de jóven muchacha se manifestó. El padre de esta joven es Vŗșabhānu Mahārāja, el rey de los vaqueros, y ella es verdaderamente la personificación del resultado de las austeridades que īl ha realizado. Su refulgencia ilumina incluso al sol (bhānu) en el más caliente verano el mes de Jeșțha (que según el calendario Vedico llega en el signo astrológico de tauro, o el toro, vŗșa). Esta muchacha manifiesta así la fama de su padre por todas partes. (5)
saundaryāņi suŚĪlatā guru-kule bhaktis trapā-Śālitā
sāralyaḿ vinayitvam ity adhidharaḿ ye brahma-sŗșțā guņāħ
te yatraiva mahatvam āpur atha me snehas tu naisargikaħ
sā rādhety atha gātram utpulakitaḿ kŗșņo ’ḿŚukenāpy ādhāt (6)
"Querido niṣo, el seṣor Brahmā ha creado numerosas cualidades femeninas elevadas en este mundo, incluyendo belleza extrema, dulzor natural, devoción a los mayores, la timidez, la simplicidad y la humildad. Generalmente, una persona se hace grande al lograr tales cualidades nobles; pero estas cualidades han alcanzado en sí mismas grandeza por haber tomado el refugio de esta joven muchacha. Esta es la verdad asombrosa, y esa es la razón de mi afecto natural por Ella. Su nombre es Rādhā."
Cuando Śrī Yaśodā glorificó las calidades de Śrī Rādhā y despuīs habló su nombre, el placer inmensurable de Śrī Kŗșņa hizo erizar el vello de Su cuerpo, pero Īl lo disimuló encubriendo estos síntomas de īxtasis con su ropa. (6)
sā patyuħ sadane ’sti samprati patiŚ cāsyā ihaivāgato
goșțhendreņa samaḿ svagaihika-kŗti-vyāsańga-hetor bahiħ
āste saḿsadi yarhi vīkșitum ayaḿ mām eșyati prītito
vakșyāMi enam imāḿ vahan nija-gŗhaḿ tāḿ prāpayan yāsyāti (7)
Śrī Yaśodā continuo: "Esta joven novia está casada con Abhimanyu. En este momento ella está en la casa de su marido, pero Abhimanyu ha venido aquí. Īl está afuera justo en el salón de asamblea, buscando un consejo sobre asuntos de la casa de Śrī Nandarāya, el rey de las tierras de pastoreo. Cuando Īl se incorpore a las habitaciones internas para saludarme, le dirī cariṣosamente, ‘Abhimanyu, toma esta y presīntala a Rādhā.’ "(7)
atrāntare nikațam āgatayā lavańga
vallyā drutaḿ nija-gade Śŗņu goșțha-rājṣi!
āhūta-pūrvam iha yat tad idaḿ suvarņa
kāra-dvayaḿ kalaya rańgaņa-țańgaņākhyam (8)
En ese momento, la sirviente Lavańgalatā entró y anunció apresuradamente a VrajeŚvarī Śrī Yaśodā: "O reina de las tierras de pastoreo, los dos orfebres que usted convocó, Rańgaņa y Țańgaņa, han llegado." (8)
Śrutvaitad ā ’tta mŗd uvāca tato vrajeŚā
kŗșņasya kuņđala-kirīța-padāńgadādi
nirmāpayanty acirato bahiremi yāvat
tvā pețikāḿ naya gŗhāntarito dhanișțhe (9)
Śrī VrajeŚvarī se alegraba de oír esto y le indicó a Dhanișțhā, "voy afuera para arreglar los pendientes, las coronas, las pulseras y otros ornamentos hechos para Kŗșņa. No tardarī. Tú debes mantener alejada de la vista esta caja hasta que vuelva." (9)
ity uktvāsyāḿ gatāyāḿ subala-mukha-suhŗt-svāgateșv ātta-modas
taiħ sākaḿ mantrayitvā kim api rahasi tāḿ pețikām udghațaya
nișkāŚyātaħ samastaḿ maņi-vasana-kulādy-arpayitvā dhanișțhā
pāņau tasyāḿ praviŚya svayam atha sakhibhir mudrayām āsa tāḿ saħ (10)
Despuīs de que VrajeŚvarī Śrī Yaśodā habló con los orfebres, Subala y alguno de los otros amigos más cercanos y más queridos de Śrī Kŗșņa llegaron. Śrī Kŗșņa estaba encantado de verlos. Despuīs de cierta discusión, Īl y sus amigos llevaron la caja un lugar solitario. Allí la abrieron, sacaron las joyas, las decoraciones y las ropas, y todo se lo dieron a Dhanișțhā. Despuīs Śrī Kŗșņa se adentró en la caja y, con la ayuda de sus amigos, cerró la tapa. (10)
dvi-tri-kșaņoparamataħ praņamantam etya
tatrābhimanyum abhivīkșya puro Yaśodā
pŗșțvā Śamāha Śŗņu bho bhavato gŗhiņyā
hetoħ kŗtādya maņi-maņđana pețikeyam (11)
Despuīs de poco tiempo, Śrī VrajeŚvarī volvió, y Abhimanyu entro y le ofreció respectos. Ella preguntó por su salud y bienestar, y despuīs le dijo, "Abhimanyu, yo he preparado esta caja, llena de ornamentos enjoyados, para tu esposa. (11)
asyām anarghya-maņi-kāṣcana-dāma-vāsaħ
kastūrikādy-atimanoharam asti vastu
nānyatra viŚvasimi tena vahaḿs tvam eva
gatvā gŗhaḿ nibhŗtam arpaya rādhikāyai(12)
"Esta caja está llena de muchos artículos encantadores, tales como joyas valiosas, collares de oro, ropas encantadoras y de almizcle. Tú debes llevarla a tu hogar, y personalmente dársela a Śrī Rādhikā en un lugar privado. No confío en cualquier persona para hacer esto excepto tú.”(12)
sandeșțavyam idaḿ mad-akși-sukhade Śrī-kīrttidā-kīrttide
rādhe preșita-pețikāntara-gatenātyujjvalaḿ jyotișā
tvad-gātrocita-maņđanena nitarāḿ tvad-vallabhena sphuțaḿ
tvaḿ Śŗńgāravatī sadā bhava ciraṣjīveti saubhāgyataħ (13)
"Tú debes Tambiīn darle este mensaje de mí parte: ¡` O Madakșisukhadā (quien da felicidad a mis ojos), O Kīrtidākīrtidā (tu que magnificas la fama de tu madre Kīrtidā)! O Rādhā, te estoy enviando esta caja resplandeciente, conteniendo ornamentación [ Śrī Śyāmasundara ] que es muy querida a Ti. Esta ornamentación corresponde a Tu cuerpo. Que Tu siempre estīs así adornada[1] [ es decir sumergido en ujjvala-rasa ]. Que tengas gran fortuna y vida por siempre.' " (13)
Śrutvaitat tvaritaḿ vrajeŚvarī! yathaivājṣā taveti bruvan
dhŗtvā mūrdhaņi pețikāḿ sva-bhavanaḿ prītyā ’bhimanyur yadā
gantuḿ prakramate sma tarhy abhisaran kŗșņas tam āruhya tad-
bhāryāḿ hanta! nija-priyāḿ smitam adhāt svaḿ kautukābdhau kiran (14)
“O Reina de Vraja, realizarī su orden indiscutiblemente," Abhimanyu contestó. Īl levantó inmediatamente la caja sobre su cabeza, y lleno de dicha, partió a su hogar.
Montado sobre la cabeza de Abhimanyu, Śrī Kŗșņa se ahogó en un ocīano de traviesa alegría. Īl sonrió suave y dulcemente al ser llevado para encontrarse con Su amada Śrī Radica-la esposa de Abhimanyu.” (14)
gopaħ so ’pi mudā hŗdāha tad ahaḿ dhanyaħ kŗtārtho ’smi yan
maṣjūșāntar ihāsti kāṣcana-maņi-rāŚīr mahādurlabhaħ
bhārād eva mayānumīyata itaħ krīņāmi koțir gavāḿ
yad govardhana-mallavan mama gŗhe lakșmīr bhavitrī parā (15)
El pensamiento del gopa Abhimanyu, "hoy soy bendecido y exitoso. Por el peso de esta caja, puedo decir que debe estar llena de joyas extremadamente raras. Las utilizarī para comprar millares de vacas, y entonces me volverī tan rico como Govardhana Malla. Nuestro hogar se convertirá en la misma residencia de Lakșmī, la suprema diosa de la fortuna." (15)
goșțhādhīŚa-purād vrajan sva-nīlayābhyāsāvadhi-sthānam
apy ārohat pulakollasat-tanur atiprīti-plutākși-dvayaħ
tādŗg bhāra-Śirā api kșaņam api glāniḿ sa naivānvabhūt
pūrņānanda-ghanaḿ vahan katham aho jānātu vartma-Śramam (16)
Pensando de esta manera, Abhimanyu comenzó su viaje de Nandagrāma, la morada de Śrī Nanda Mahārāja, el rey de las tierras de pastoreo. Īl caminó a casa en īxtasis. Su cuerpo entero fue llenado con felicidad, y lágrimas fluyeron de sus ojos debido a la dicha intensa.
Aunque Īl llevaba una carga tan pesada sobre su cabeza, Īl no sentía más fatiga que la equivalente a un instante. Quien por un momento sentiría la carga de llevar un objeto estando en tal placer entero? (16)
gatvā puraḿ sva-jananīḿ jațilām uvāca
mātaħ! Śubha-kșaņata eva gŗhād agaccham
paŚyādya kāṣcana-maņī-vasanādi-pūrņā
labdhā ’tibhāgya-bharataħ kila pețikeyam (17)
Tan pronto como llegara Abhimanyu a su casa, Īl le dijo a su madre, Jațilā, "Madre, hoy debí salir del hogar en un momento propicio. Tan solo ve! Por una cierta buena fortuna he recibido esta caja de oro, joyas y otros objetos de valor. (17)
datvā svayaḿ vrajapayaiva tava snușāyai
Śŗńgāra-hetava ihāpratima-prasādam
kurvāņayā sapadi tāḿ pratipādyam ekaḿ
proce ca tat kalaya sāpi Śŗņotv adūre (18)
"De su amabilidad incomparable, Śrī VrajeŚvarī ha enviado personalmente este regalo, para adornar solamente a tu nuera. Ella Tambiīn compuso un verso y me indicó, “Por favor escucha este verso, y entonces recítalo a Śrī Rādhā. (18)
sandeșțavyam idaḿ mad-akși-sukhade Śrī-kīrttidā-kīrttide
rādhe preșita-pețikāntara-gatenātyujjvala-jyotișā
tvad-gātrocita-maņđanena nitarāḿ tvad-vallabhena sphuțaḿ
tvaḿ Śŗńgāravatī sadā bhava ciraṣjīveti saubhāgyataħ (19)
¡" O Tú que das placer a mis ojos! ¡O Tú que aumentas la fama de tu madre Kīrtidā! O Rādhā, Te he enviado esta caja con estos ornamentos muy radiantes. Tú le tendrás mucho cariṣo a este ornamento, que idealmente es el más adecuado para Tú cuerpo. Que siempre Te decore. Que obtengas gran fortuna y vivas por siempre.' "(19)
hŗdāha tușțā jațilātibhadram
abhūd idaḿ sāmpratam eva dișțyā
vadhūr bhavișyaty ati-suprasannā
putre ’tra me labdhā nijopakārā (20)
Oyendo estas bendiciones, Jațilā se volvió muy contenta y pensó, "Por buena fortuna, hemos alcanzado gran auspiciosidad hoy. Mi Nuera estará excesivamente encantada con Abhimanyu cuando Ella reciba este regalo." (20)
smitvā ’tha sā spașțam uvāca sūno!
snușā tathāhaḿ bhavataħ svasā vā
na pārayișyaty atibhāram etad
itaħ samutthāpayituḿ kadāpi (21)
Jațilā sonrió algo, y dijo en voz alta, "O hijo, ni tu esposa, ni tu hermana, ni yo puedo levantar esta caja pesada.(21)
maṣjușikāḿ tattvam ito gŗhītvā
Śayyā-gŗhāntar-vŗșabhānu-putryāħ
vedyāḿ nidhāyaihi yathodghațaya
semāḿ priyaḿ maņđanam āŚu paŚyet (22)
"Tú mismo tendrás que llevarla al dormitorio de Vŗșabhānukumārī. Ella puede entonces abrirlo inmediatamente y contemplar estos muy queridos ornamentos y decoraciones." (22)
atrāntare sahacarīșv atiharșiņīșu
rādhā rahasya-mala-dhīr lalitām uvāca
adyāli! vāma-kuca-dor-nayanoru-cāru
kiḿ spandate mama vadety atha sā jagāda (23)
manye manoharam ihāsti maņīndra-bhūșā
jātaḿ svayaḿ vraja-payā hy ata eva dattam
tat-prāpti-rūpa-Śubha-sūcaka eva rādhe!
spando ’tisaubhaga-bharāvadhi-hetur eșaħ (24)
Abhimanyu entregó la caja en el dormitorio de Śrī Rādhā y entonces salió. Las amigas de Śrī Rādhā comenzaron a sentir una alegría incomparable. Śrī Rādhā, la encarnación de la pureza y de la inteligencia, preguntó en confidencia a Lalitā, "Mi amiga, ¿porquī es que hoy mi pecho izquierdo, brazo izquierdo, el ojo izquierdo y el muslo izquierdo están todos temblando con placer? En vista del tiempo y lugar, tales signos auspiciosos parecen inverosímiles. Por favor explícame esto." Lalitā contestó, "Śrī Rādhā, me parece que un ornamento hecho de las joyas más preciosas [es decir Śrī Kŗșņa, que viste con ornamentos hechos de joyas][2] está en esta caja, que despuīs de todo, fue enviada por Śrī VrajeŚvarī misma. Mi querida amiga, tu lado izquierdo y todos sus miembros tiemblan como un signo auspicioso de que Tu obtendrás ese ornamento, el último límite de toda la buena fortuna." (23 –24)
dŗșțvaiva man-manasi kaṣcana bhāvam eșā
maṣjūșikaiva lalite! vitanoti bāđham
udghāțayāmi tad imām adhunaiva vīkșe
saubhāgya-daḿ kim iha bhūșaņa-ratnam asti (25)
Śrī Rādhā contestó, "Oh, Lalitā, simplemente por ver esta caja, una alegría indescriptiblemente traviesa está emanando y desbordando dentro de mí. Ábrela rápidamente, y dījanos ver ese tesoro de ornamentos enjoyados que hay dentro." (25)
itthaḿ sakhīșu sakalāsu tadotsukāsu
tāḿ pețikām abhita eva samāsitāsu
drașțuḿ gatāsu nibiđatvam atha svayaḿ sā
dāmāny udasya rabhasād udaghāțayat tām (26)
Impaciente por ver el contenido secreto de la caja, las sakhīs de Śrī Rādhā se reunieron alrededor. Śrī Rādhā se quitó todos sus ornamentos, y despuīs abrió rápidamente la caja.(26)
yāvat kim etad iti tā ahaheti hocur
yāvad bhŗŚaḿ jahasur eva sva-hasta-tālam
yāvat trapā sahacarī pratibodham āpa
yāvat pramoda-laharī-Śatam ullalāsa (27)
yāvan nirāvaraņam ańgam anańga-nakro
jagrāsa yāvad atisambhramam āpa pușțim
tat-pūrvam eva sahasā tataħ utthitaħ sa
sarvāħ kalā-nidhir aho yugapac cucumba (28)
Tan pronto como Śrī Rādhā abriera la tapa, Sus amigas explotaron en risas y aplaudieron con sus manos. ¡"Aaah! ¿Que es esto?" gritaron. En ese mismo momento, la compaṣera de Śrī Rādhikā conocida como timidez se despertó y los centenares de ondas de dicha ondularon sobre sus miembros. Cupido como cocodrilo agarró el cuerpo sin ornamentos de Rādhikā, y Ella de vergūenza quedo perpleja. Asombrosamente, Kalānidhi Śrī Kŗșņa, la morada de todas las artes, en un momento saltó del interior de la caja besando simultáneamente la cara de cada una de las jóvenes muchachas. (27 –28)
dhanyaḿ bhūșaņa-vastu te gŗha-patir dhanyo yadānītavān
dhanyā goșțha-maheŚvarī sakhi! yayā snehād idaḿ preșitam
tvaḿ Śŗńgāravati bhaveti ca puna dhanyaiva sandeŚa-vāg
dhanyaḿ geham idaḿ yad etya nibhŗtaḿ maṣjūșikā khelati (29)
Lalitā dijo a Śrī Rādhā, "Sakhī, esta decoración y ropa ' son muy gloriosos. Tu marido, que la entregó, es glorioso. La casa de la cual esta caja ha venido a realizar pasatiempos es gloriosa.
GoșțhamaheŚvarī Śrī Yaśodā, que la envió con tanto amor y afecto, es gloriosa. Y su mensaje “ O Rādhā, que tú siempre seas adornada con esta decoración que te envío”, es Tambiīn glorioso." (29)
goșțheŚā nidideŚa te bahutara-snehāt tatas te patiħ
ŚvaŚrūr āli tad anvatīva rabhasād datvaiva maṣjūșikām
tvaḿ Śŗńgāravatī bhavet ayi guru-trayyā vacaħ-pālanaḿ
gāndharvve! kuru sarvatheti lalitā-vāņyātha sā tatrape (30)
Lalitā continuó, "O sakhī, GoșțheŚvarī Śrī Yaśodā le dijo cariṣosamente, que Seas maravillosamente adornada con este regalo. Por otra parte, Tu marido y suegra Tambiīn lo han aprobado. Gāndharvikā, Tu debes por lo tanto actuar con obediencia completa a la orden de estos tres superiores." Cuando Śrī Rādhā oyó las palabras de Lalitā, la timidez la abrumó. (30)
maṣjūșikāntar iha me bahu-ratna-bhūșā
āsan svayaḿ vraja-payā sakhi! yā vitīrņāħ
saḿrakșya tāħ kvacana dhūrtta iha pravișțaŚ
caurā ’yam asti tad idaḿ vada bho mad-āryām (31)
Śrī Rādhā contesto, "mi amiga, Śrī VrajeŚvarī debe haber puesto ciertamente una colección de ornamentos enjoyados para Mí en esta caja. Pero un ladrón astuto los ha robado y los ha ocultado en alguna parte, y entonces Īl se ha arrastrado a la caja misma. Ve rápidamente a decirle a mi suegra lo que ha sucedido." (31)
rādhābhisārinn abhimanyu-vāhana!
kșitiḿ satī-Śūnyatamāḿ cikīrșo!
prayaccha ratnābharaņāni Śīghraḿ
no ced ihāryām aham ānayāmi (32)
Lalitā le habló a Śrī Kŗșņa, "O Tu quien deseas un encuentro con Śrī Rādhā. O Tú quien utilizó a Abhimanyu como su portador. Montando la cabeza de Abhimanyu con el deseo de un encuentro con su propia esposa, Rādhā, Has revelado tu impaciencia para librar la tierra de todas las mujeres castas. Regresa todos los ornamentos enjoyados rápidamente, si no llamarī a la noble Jațilā." (32)
dhūrttā sakhī te lalite! svakŗtye
dakșāvahitthām adhunā lalambe
mām ānayat preșya patiḿ balād yā
maṣjūșikāntaħ kutukād vasantam (33)
"Escucha, Lalitā," respondió Śrī Kŗșņa, "esta amiga tuya, Śrī Rādhā, es astuta y experta en conseguir su propia manera. Entre en esta caja simplemente por curiosidad, y entonces ella envió a su marido para traerme aquí por la fuerza. Ahora ella está encubriendo esta verdad de ustedes." (33)
maṣjūșāyāħ saurabhaḿ vīkșa tasyā
vastūdasya prāpayaḿs tāḿ dhanișțhām
tatra prītyā prāviŚaḿ svaḿ sugandhī
karttuḿ daivād ānayan māḿ patis te (34)
Śrī Kŗșņa entonces viró a Śrī Rādhikā y Le dijo, "O Rādhā, quitī todo de la caja y se lo di a Dhanișțhā de modo que ella pudiera enviártelo cariṣosamente. Entonces subí en la caja solamente para saborear su fragancia y aromatizar Mi propio cuerpo. Justo entonces, Su marido vino inesperadamente y trajo la caja aquí conmigo adentro!" (34)
nyāyaḿ sakhyo nau kurudhvaḿ yad asyā
doșaħ syāc ced astu daņđyā mameyam
no ced yușmad-dor-bhujāńgogra-pāŚair
baddhaħ sthāsyāMi atratāmāḿs tri-rātram (35)
Entonces Kŗșņa se dirigió a las jóvenes muchachas, "Sakhīs, juzguen por favor este caso y den su veredicto. Si Śrī Rādhikā es culpable, la castigarī. Como siempre, si Soy culpable, entonces pasarī tres noches aquí, atado por la feroz soga de sus brazos que son como serpientes." (35)
yasyaivaḿ vibhavena tan-nava-yuva-dvandvaḿ sphurad yauvanaḿ
sakhyāly-akși-cakorikāħ Śara-tatiḿ kāmorasāħ svādanām
dhyānaḿ bhakta-tatiħ sadā kavi-kulaḿ svīyā vicitrā giraħ
kīrttiḿ kșmā bhuvaneșu sādhu saphalī-cakre numas tat-param (36)
Ofrecemos nuestras reverencias a esa eternamente jovial pareja de Vraja, Śrī Śrī RādhāKŗșņa, que se absorben constantemente en pasatiempos juguetones. Con su influencia majestuosa, los sakhīs han satisfecho totalmente el deseo de sus ojos como el pájaro cakora; Cupido ha hecho sus flechas completamente acertadas; los devotos han hecho su meditación totalmente fructuosa; la rasa ha hecho el disfrute completo; los poetas han hecho sus asombrosos versos acertados; y la fama y la gloria de este Vŗndāvana terrenal se ha difundido a travīs de los catorce mundos. (36)
El encuentro de Śrī Kŗșņa disfrazado de Abhimanyu.
El Segundo travieso pasatiempo juguetón.
prātaħ patańga-tanayā manayā padavyā
snānāya yāti kim iyaḿ vŗșabhānu-putrī
ity ākulaiva kuțilā vraja-rāja-veŚma
kŗșņaḿ vilokitum agān mișato ’timandā
(1)
Una vez, Śrī Rādhā, la joven hija de Vŗșabhānu Mahārāja, tomó un voto para baṣarse regularmente en el río de Yamunā temprano por la maṣana. Esto llenó a la poco inteligente Kuțilā de sospecha porque era el mes de Māgha, que es la parte más fría del invierno.
Una maṣana, cuando Śrī Rādhā se había ido para el río, Kuțilā se llenó de curiosidad por saber lo que ella realmente hacía. Kuțilā se excusó de ir a la casa de Nanda Mahārāja, el rey de Vraja, como ella está impaciente d descubrir si Śrī Rādhā realmente había tomado el camino que lleva al Yamunā, y para saber si Śrī Kŗșņa estaba en su hogar o no. Ella estaba Tambiīn impaciente de corazón por ver a Kŗșņa. Así Kuțilā salió para la residencia del rey de Vraja. (1)
snātuḿ sa cāpi nijamātur anujṣayaiva
tad yāmunaḿ tațam agāditi samvidānā
gantuḿ tadīya pada-lakșmadiŚ aicchad eșā
tatraiva yatra sa tayā suvilālasāti (2)
Kuțilā supo de algunos criados que la madre de Śrī Kŗșņa, Yaśodā, lo había enviado para baṣarse en el río. Su suspicacia redobló y ella se puso en camino, siguiendo sus únicas huellas a la orilla. Kuțilā deseó ir al lugar en donde Śrī Kŗșņa disfrutaba de pasatiempos hermosos con Śrī Rādhā. (2)
atrāntare sahacarī tulasī praviŚya
kuṣjaḿ vilokya lalitādi-sakhī-sametām
rādhāḿ priyeņa saha hāsa-vilās-līlā
lāvaņya-majjita-hŗdaḿ mumude ’vadac ca (3)
Tulasī, una de las queridas sirvientas de Śrī Rādhā, aviso a Kuțilā acercándose al kuṣja. Tulasī entró al kuṣja para encontrar a Śrī Rādhā rodeada por Lalitā y las otras sakhīs. Todas estaban sumergidas profundamente en encantadoras risas y juego con su querido. Rebosando con felicidad ilimitada, Tulasī dijo: (3)
bho bhoħ prasūna-dhanușo janușo ’tibhāgya
vikhyāpanāya yad imaḿ mahamātanudhve!
tat sāmprataḿ Śŗņuta sāmpratam enam eva
drașțuḿ vrajāllaghutaraḿ kuțilā sameti(4)
“O gopīs, escuchen por favor. Su celebración aquí de este encantador festival ha hecho hoy el nacimiento de Kāmadeva, el dios del amor, ilimitadamente exitoso. No obstante, hay algo que ustedes necesitan saber. Kuțilā viene de Vraja, solo para echar una ojeada de su festival maravilloso. Ella está casi aquí." (4)
sā kva kva hanta! kathayeti saŚańka-netraḿ
pratyāŚam ālibhir iyaḿ nijagāda pŗșțā
sațțīkarāțavim asau samayā vyaloki
tarhy eva samprati tu vo ’ntikam apy upāgāt (5)
¡Cuando las sakhīs oyeron esto, miraban aquí y allí con los ojos llenos de miedo, y gritaron, "Oh, no! ¿Dónde está ella, Tulasī? Dinos!". "Acabo de verla delante del bosque de Chațțīkarā (Śakațīkarā)," Tulasī contestó. "ella debe estar casi aquí." (5)
proce hariħ kșaņam udarkam ihaiva kuṣje
sthitvālayaħ kalayatāham ito jihānaħ
tāḿ vaṣcayan pratibhayā racitā ’bhimanyu
veŚaħ kutūhalam ito ’py adhikaḿ vidhāsye (6)
"Sakhīs," dijo Śrī Kŗșņa, "Tan solo quīdense aquí en el kuṣja. Irī a disfrazarme Yo mismo como Abhimanyu. Con mi brillante inteligencia Engaṣarī Kuțilā, y así aumentara más nuestro travieso diversión. Ustedes verán el final de este asunto, tan seguramente como ven el levantamiento del sol." (6)
ity uktvā rahasi praviŚya vipinādhīŚātta tat tat pŗthań
nepathyaħ pihita-sva-lakșma-nicayaħ kaņțha-svaraḿ taḿ Śrayan
nișkraMiāņusasāra tāḿ sŗtimayaḿ sā ’yāti dūrād yayā
nārthe hanta! vicakșaņaħ kva nu bhaven nana-kalā-kovidaħ (7)
Śrī Kŗșņa entró al otro kuṣja, adonde Vŗndādevī, la diosa del bosque, le dio las ropas y los ornamentos que se asemejaron exactamente a los de Abhimanyu. Īl se vistió con ellos, y cuidadosamente cubrió todas sus características que Lo distinguen. Adoptando la voz de Abhimanyu, Īl fijó la trayectoria en la cual Kuțilā se acercaba. ¡Ah! Puede una persona que es completamente perita en todas las variedades de artes fracasar siempre en lograr su meta deseada? Ciertamente no. (7)
kasmāt tvaḿ kuțile! vrajād bhramasi kiḿ vadhvā ihānveșaņā
yāyātā kva nu sārkajāpasu makara-snānaḿ mișaḿ kurvatī
atraivāsti gatā kvacit kva ramaņī-cauraħ sa cāpy āgataħ
snātuḿ bhrātar ato ’nvayāsmi gamitā kurve kim ājṣāpaya (8)
A poca distancia a lo largo del camino, Śrī Kŗșņa, disfrazado como Abhimanyu, se encontró con Kuțilā. Con la voz de Abhimanyu Īl preguntó, "O Kuțilā, ¿por quī está deambulando alrededor de esta parte de Vraja a esta hora?"
"Para buscar a tu esposa," contestó Kuțilā.
"¿Por quī ella vendría aquí?" Īl preguntó.
"Para baṣarse en el río Yamunā – o eso fue lo Ella dijo," Kuțilā contestó. "Pero eso solamente es un pretexto. Ella está en alguna parte cerca."
"¿Y dónde está ese ladrón de mujeres?" preguntó Śrī Kŗșņa disfrazado como Abhimanyu.
"Īl Tambiīn vino aquí baṣarse, y Īl está en alguna parte cerca Tambiīn. Cuando nuestra madre oyó hablar de ello me envió aquí para investigar. Dime, hermano, ¿quī debo hacer?" (8)
yady apy adya paricyuto mama vŗșo navyo hale yojanād
anveșțuḿ tam ihāgato ’smi tad api svalpaiva sā hŗd-vyathā
mad-dāreșv api lampațatvam iti yat sođhyuḿ kim etat kșame
gatvā kaḿsam itaħ phalaḿ tad-ucitaḿ dāsyāmi tasmai svasaħ ( 9)
"Hermana," contestó Śrī Kŗșņa, "vine aquí buscar a mi toro nuevo. Īl rompió y corrió lejos cuando lo unía al arado en el campo. Se ha preocupado mi corazón porque probablemente lo han robado, pero ese dolor no se compara a la angustia que estoy experimentando a causa de ese libertino robando a mi esposa. Eso, ningún hombre puede tolerar. Irī directo con el rey Kaḿsa en Mathurā. Īl castigará a ese ladrón de una manera que Īl se merezca. (9)
yuktiḿ kām api me Śŗņu prathamato nihnutya tișțhāMi ahaḿ
kuṣje ’smin paritas tvayā ’tra rabhasād anvișyatāḿ rādhikā
sā kŗșņena vināsti ced iha mișeņānīyatāḿ so ’pi ced
āste ’lakșitam eva tatra naya māḿ vīkșyaiva taḿ dūrataħ (10)
"Por favor escucha mi plan. Me Ocultarī en este kuṣja mientras que tu buscas rápidamente a Rādhikā. Si la encuentras sola, tráela aquí con algún pretexto, pero si la encuentras con Kŗșņa, observarLos desde una distancia y despuīs llīvame allí secretamente." (10)
bhrāmaḿ bhrāmaḿ phaņi-hrada-tațād vīkșya vīkșyaiva kuṣjā
nantaħ prodyat-kuțilā-madhurā keŚi-tīrthopakaņțhe
pușpodyāne ’mala-parimalāḿ kīrttidā-kīrttivallīḿ
prāpālīnāḿ tatibhir abhitaħ sevyamānāḿ Śanaiħ sā (11)
Cuando Kuțilā, cuya naturaleza es excesivamente torcida (kuțila), oyó estas instrucciones, ella comenzó a buscar en todos los kuṣjas de Kāliyāhrada a KeŚīghāța. Cerca de KeŚīghāța, en un jardín de flores ella encontró a Śrī Rādhā, quien está dotada con fragancia pura, y quien es la vid de la flor de la fama de su madre Kīrtidā. Ella estaba rodeada de Sus sakhīs, quienes Le servían atentamente. (11)
kiḿ snātum eși kuțile! na hi tat kim arthaḿ
yușmac-caritram avagantum ihānvagaccham
jṣātaḿ tad āŚu lalite! vada tad bravīmi
kinvā ’tra vakti nikhilaḿ hari-gandha eva (12)
Lalitā vio a Kuțilā venir, y preguntó,
"Ah, Kuțilā, ¿has venido a tomar un baṣo?"
"No," contestó Kuțilā.
"Entonces ¿por quī has venido?" Lalitā preguntó.
"He venido a aprender sobre su carácter moral," contestó
Kuțilā.
"Muy bien," dijo Lalitā. "entonces tú debes aprender."
"Ya he entendido todo, Lalitā."
¿"Entendido? ¿Quī has entendido? Por favor dímelo."
"La fragancia de Hari dice todo. ¿Quī más puedo decir?" (12)
siḿhasya gandham api vetsi sa ced ihāsti
nihnutya kutracana, tad bibhimo ’ti mugdhāħ
tūrņaḿ palāya tad ito gŗham eva yāmaħ
snehaḿ vyadhās tvam amalaḿ yad ihaivam āgāħ (13)
Lalitā consideró la palabra hari con el significado "león" y contestó, "Kuțilā, si tú puedes oler a león aquí, se debe ocultar en alguna parte. Somos simples muchachas jóvenes, blandas, y por lo tanto estamos asustadas. ¡Regresaremos a casa! Nos has mostrado tal afecto puro viniendo aquí a advertirnos." (13)
yāsyanti gehamayi dharma-ratā bhavatyaħ
kīrttiḿ vaneșu viracaya kula-dvayasya
kintv agrato ya iha rājati nīpa-kuṣjas
tad-dvāram udghațayatāsmi didŗkșur etam (14)
¡Llena de cólera, Kuțilā exclamó sarcásticamente, "O castas muchachas! ¿Y ustedes proclaman el buen nombre de sus familias de bosque en bosque mientras van? Abran la puerta de ese kadamba-kuṣja y dījenme mirar adentro!" (14)
etat kayā ’pi vana-devatayā sva-veŚma
ruddhā gataḿ Śara-Śalāka-kavāțikābhyām
kā nāma sāhasavatī parakīya geha
dvāraḿ vinudya bata doșam aŚeșam icchet (15)
Lalitā dijo, "Un dios del bosque ha cerrado la entrada de su casa con una puerta de carrizos. Īl ha ido a otra parte, y no es apropiado abrir la puerta en su arboleda de kadamba. ¿Quī mujer se atrevería a cometer el pecado de intentar abrir la puerta de la casa de otra persona? "(15)
satyaḿ bravīși lalite! kulajā ’si mugdhā
naivāviŚaħ para-gŗhaḿ janușo ’pi madhye
kintu praveŚayasi bhoħ sva-gŗhaḿ paraḿ yat
tac-chāstra-pāțhana-kŗte tvam ihāvatīrņā (16)
ity uktvāruņitekșaņā drutam iyaḿ gatvā kuțirāntikaḿ
bhitvā pușpa-kavāțikām atijavād antaħ praviŚya sphuțam
dŗșțvā kausuma-talpam atra ca harer mālyaḿ tathā rādhikā
hāraṣ ca truțitaḿ para-gŗhya rabhasād agārād bahiħ (17)
Kuțilā dijo a Lalitā, "Lo que tú dices es verdad. Es un hecho que eres una muchacha simple y pura, y nunca has entrado en la casa de alguien más en tu vida. Sin embargo, tú sabes muy bien invitar a otros a tu casa. Existe una escritura que da directrices que debe seguir una joven e inocente muchacha para invitar a otra similar muchacha a su propio hogar. Y tú has venido a este mundo como el acarya y maestro de esa escritura.
Entonces, con los ojos enrojecidos de cólera, Kuțilā tempestuosamente se dirigió a la puerta de flores del kuṣja, que había sido bloqueada con los carrizos, y pateándola la abrió. Allí en una cama de flores vio a la izquierda una guirnalda de flores de Śrī Hari, y una gargantilla de perlas rota que pertenece a Śrī Rādhā. Levantándolos de forma arrebatada, ella volvió afuera. (16 –17)
māgha-snānam idaḿ yathā vidhi-kŗtaḿ puņyaḿ tathopārjitaḿ
putaḿ yena kula-dvayaḿ ravi-sutā-tīre raviŚ cārcitaħ
tad yūyaḿ lalite! yiyāsatha gŗhaḿ kiḿvātra rātrin-divaḿ
dharmaḿ karttum abhīpsatheti vada me Śrotraḿ samutkaņțhate (18)
Sosteniīndolos levantados ante Lalitā, Kuțilā dijo, "Sus votos de baṣarse en el sagrado río Yamunā durante el frío invierno resultará en muchos mīritos religiosos. Tales austeridades les permitirán purificar las familias de sus padres y de sus suegros. Veo que en la orilla del río Tambiīn están adorando al semidiós del Sol correctamente. Dime, ¿Desean volver a sus hogares, o permanecer aquí día y noche ganando mīritos piadosos? Mis oídos están muy impacientes por oír su respuesta." (18)
kiḿ kupyasīha kuțile! na mamaișa hāro
bhrātus tavaiva Śapathaḿ karavai prasīda
ity uktavaty amala-candramukhī sakampa
Śīrașaḿ sa-huḿkŗti kațu-bhrutayā tatarje (19)
Cuando la inmaculada, de rostro como de luna Śrī Rādhā escucho las burlas de Kuțilā, dijo, "Kuțilā, ¿porque te has enojado innecesariamente? Juro por tu hermano que este collar no es mío. Por favor cálmate."
Entonces Śrī Rādhā frunció el ceṣo airadamente, sacudió su cabeza, y regaṣó en voz alta a Kuțilā". (19)
netaħ prayāsyata gŗhaḿ yadi na prayāta
rājyaḿ kurudhvam iha tāvad ahaḿ tu yāmi
tāḿ mātaraḿ bhagavatīm api hāra-mālye
sandarŚya yușmad uciteșța-vidhau yatișye (20)
"Si Tu no deseas ir a casa, entonces no," dijo Kuțilā. "Permanece en este bosque, y gobierna Tu reino. Pero regresarī a casa para mostrarle a mi madre y a Bhagavatī Paurņamāsī esta gargantilla y la guirnalda. Verī que Seas castigada apropiadamente." (20)
kāmaḿ prayāhi kuțile! kațu kiḿ bravīși
hāraḿ pradarŚaya gŗhaḿ gŗham eva sarvāħ
nāsmākam eșa yad ato na bibhemi kiṣcan
mithyā-pravādam api no na kadā dadāsi (21)
"Eres libre de irte, Kuțilā," dijo Śrī Rādhā, "¿Pero quī beneficio tienen tus palabras ásperas? Puedes ir de casa en casa mostrando a todos esta gargantilla. No estoy en lo más mínimo posible asustada porque no es Mía. No hagas acusaciones falsas en contra mía." (21)
sā kruddhā drutam eva goșțha-gamanaḿ svasya pradarŚyaiva tā
yatrāste harir ājagāma Śanakais tatraiva nihnutya sā
bhrātar mālyam agha-dvișaħ kalaya bho vadhvāŚ ca hāraḿ mayā
prāptaḿ saurata-talpa-gaḿ rahasi tā dŗșțāħ sa nālokitaħ (22)
Kuțilā fingió conmoción de regresar a su hogar, pero ella se apresuró realmente a donde Śrī Hari, disfrazado como Abhimanyu, esperaba. ¡"Mi hermano querido," ella susurró, "Mira lo quī he encontrado! Esta guirnalda pertenece a Śrī Kŗșņa, el enemigo de Agha, y esta gargantilla de perlas rota pertenece a tu esposa. Los encontrī en su cama. Rādhikā y las demás estaban allí en aquel lugar secreto, pero no vi a ese ladrón de mujeres por ningún lugar." (22)
bhadraḿ bhadraḿ babhūva mathurāḿ gacchāmi tūrņaḿ bhaginy
etāvād dvayam eva lambanam abhūd vijṣāpane rājani
kintu svīya-gŗhasya vaktum ucito na syāt kalańko mahāḿs
tasmin vŗșņi-sadasy ataŚ caturimāmnātavya eko mayā (23)
Śrī Kŗșņa dijo, "hermana querida, has hecho muy bien. Ahora date prisa en ir a Mathurā. Darme la guirnalda y el collar roto. Yo se los mostrarī al rey y le solicitarī. Īl ciertamente Me creerá. Tendrī que utilizar una cierta astucia de modo que nuestra infamia no sea divulgada ante la reunión de Yadus. (23)
govarddhanaḿ priya-sakhaḿ prativācyam etac
candrāvalīm api bhavad-gŗhiņīḿ nikuṣje
ānīya dūșayati nanda-sutas tad etad
vastu-dvayaḿ kalaya tan-mithunasya labdham (24)
"Realmente, no me acercarī al rey mismo. En su lugar, le solicitarī a mi amigo querido Govardhana Malla ir. Dirī, ` mi querido amigo, el hijo de Nanda llamó a su esposa, Candrāvalī, para tocarla y la contaminó. Mira, īste es su collar quebrado y su guirnalda de flores. (24)
itthaḿ lampațatāḿ vraje pratigŗhaḿ dŗșțveva tasyādhikāḿ
tvām ājṣāpayam adya tattvam adhunā vijṣāpya rājṣi drutam
pattīnāḿ Śatam aŚvavāra daŚakaḿ preșyaiva nandīŚvarān
nandaḿ sātmajam ānayan madhu-purīḿ taḿ tat phalaḿ prāpaya (25)
"Escucha, mi amigo, Kŗșņa ha realizado este acto licencioso con su esposa hoy, y Īl lo realizará maṣana con todos nuestras esposas! Le impulso a ir con el rey Kaḿsa para pedirle que envíe un ciento de soldados a Nandagrāma para arrestar a Nanda y su hijo, y los lleve a Mathurā para su castigo.” (25)
ity uktvaiva mayā punaħ sva-bhavanaḿ pūrvāhna evaișyate
madhyāhne khalu rājakīya-purușā yāsyanti te tu vrajam
tvaḿ gatvā gŗha eva mātŗ-sahitā tișțheriti procivān
kŗșņo dakșiņā-diń-mukho ’vrajad atho sā tāŚ ca veŚmāyayuħ (26)
"Eso es lo que le dirī a Govardhana Malla. Entonces volverī al hogar antes del mediodía, porque las fuerzas reales deben llegar a Vraja alrededor de mediodía. Ahora, tu ve a casa y permanece con tu madre." Śrī Kŗșņa, disfrazado como Abhimanyu, partió al camino del sur hacia Mathurā, mientras que Kuțilā se fue a su casa. Los gopīs Tambiīn regresaron a su respectivas residencias. (26)
kŗșņo vilambya ghațikā-trayato ’tha tādŗg
veŚaħ svayaḿ sa jațilā-gŗham āsasāda
bhoħ kvāsi māta rayi bho kuțile! sametya
jānīhi vŗttam iti te prati kiṣcid ūce (27)
Śrī Kŗșņa partió hace una hora o más. ¡Entonces, aún en su disfraz, Īl fue a la casa de Jațilā y le dijo en voz alta, "madre! ¡Kuțilā! ¿Dónde está usted?
Vega por favor a oír lo que tengo que decir." (27)
vijṣāpitaħ sa nŗpatiħ prajighāya yad yad
drag aŚvavāra-daŚakaḿ tad ihaiti dūre
kintv atra lampața-varo dhŗta-mat-svarūpo
mad-geham eti tad-alakșita āgato ’smi (28)
Cuando se acercaron Jațilā y Kuțilā, Śrī Kŗșņa dijo, "El rey Kaḿsa ha contado todo, y diez soldados de caballería están en camino. Pero ese licencioso engaṣador se ha disfrazado como yo, y ahora de esta manera Īl se dirige a mi misma casa. Me ocultarī adentro. (28)
bahir-dvāraḿ ruddhā bhagini! saha mātrā drutam itaħ
samāruhyaivāțțaḿ kalaya taruņī-lampața-patham
tam eșyantaḿ tarjanty atikațu-girā tișțha suciraḿ
vadhūḿ rundhan vartte tala-sadana evāham adhunā (29)
"Mi hermana querida, debes trabar la puerta exterior, y entonces rápidamente ir hasta el balcón con mi madre. Mantīn un puesto de observación para ese joven libertino. Cuando Īl venga, hay que atacarLo con penetrantes y cortantes palabras. Mientras tanto, esperarī con tu cuṣada en el sótano de la casa." (29)
athāyāntaḿ dŗșțvā tvaritam abhimanyuḿ kațu-rațanty
are dharma-dhvaḿsin vraja-kula-bhuvāḿ kiḿ nu yatase
praveșțuḿ mad bhrātūr bhavana-mayi loșțrālibhir itaħ
Śiro bhindantī te bata capala dāsye pratiphalam (30)
Śrī Kŗșņa fue al sótano en compaṣía de Śrī Rādhikā. Más tarde, Abhimanyu llegó a la casa. Tan pronto como Kuțilā lo vio comenzó a gritar, "¡O Tú que destruyes la piedad de las muchachas castas de Vraja! ¡Cuánto atrevimiento Tienes al intentar entrar en la casa de mi hermano! Escucha, O voluble, si ¡Entras aquí, yo romperá Tu cabeza con esta piedra! Esta será una recompensa justa para Ti. (30)
tavānyāyāḿ Śrutvā kupita-manasaħ kaḿsa-nŗpater
bhațā āyānty addhā sa-pitŗkam api tvāḿ sukhayitum
yadā kārāgāre nŗpati-nagare sthāsyasi ciraḿ
niruddhas tarhi tvac-capalataratā yāsyati Śamam (31)
"El rey Kaḿsa se enfureció al oír hablar de Tu comportamiento travieso, y Īl ha enviado a sus protectores reales para hacerTe y a tu padre “felices”. Llegarán en cualquier momento. Van a llevarTe a La ciudad de Mathurā y Te lanzarán a la cárcel para el resto de Tu vida. Eso contendrá lo voluble que Eres." (31)
iti Śrutvā jalpaḿ vikalam abhimanyuħ katham aho
svasāraḿ me preto ’lagad ahaha kacit kațuraħ
tadānetuḿ yāmi tvaritam iha tan-māntrika-janān
iti grāmopāntaḿ vitata-bahu-cintaħ sa gatavān (32)
Cuando Abhimanyu oyó todas estas palabras confusas de su hermana, Īl se perturbó absolutamente, y el pensó, "Oh, mi hermana esta poseída por un fantasma temible. Es mejor a un exorcista." Īl por lo tanto fue a buscar al doctor experto en el canto de mantras el cantar que vive en las cercanías de la aldea. (32)
evaḿ hari sa jațilā gŗha eva tasyā
vadhvā sahāramata citra-caritra-ratnaħ
yatnaħ ka eva phalavattvam agān na tasya
kimvā phalaḿ para-vadhū-ramaņād ŗte ’sya (33)
De esta manera, esa joya asombrosa y maravillosa conocida como Śrī Hari se ocupa en todas las clases de pasatiempos con la nuera de Jațilā en la casa de Jațilā. Īl no tiene ninguna otra ocupación que divertirse continuamente con las esposas de otros. Sus esfuerzos siempre dan frutos. (33)
El encuentro de Śrī Kŗșņa Disfrazado como una Doctora.El tercer pasatiempo juguetón travieso.
athaikadā sā jațilā vivikte
cintāturā kiṣcid uvāca putrīḿ
na rakșituḿ hā prabhavāmi kŗșņād
vadhūḿ tataħ kiḿ karavāņy upāyam (1)
El amor profundo de Śrī Rādhā por Śrī Kŗșņa era evidente por sus numerosos síntomas. Cuando Jațilā se enteró de eso, ella se volvió cada vez más ansiosa. Un día ella llamó a su hija Kuțilā y le habló en privado. "Escucha, mi hija querida, yo no puede proteger a Rādhā contra īse Kŗșņa. ¿Quī haremos? (1)
tvaḿ putri! tasmād gŗha eva rundhi
vadhūḿ bahir yāti kadāpi neyam
yathā yathāyāti harir na gehaḿ
tathā tathā hā bhava sāvadhānā (2)
O Kuțilā, tengo una solución. De alguna manera, debemos evitar que Rādhā salga de la casa por alguna razón, y al mismo tiempo, por cualesquier medio, debemos evitar que ese Kŗșņa entre en nuestro hogar. Tu debes estar completamente alerta." (2)
mātar bhavatyā na vadhūr niroddhuḿ
Śakyā yataħ pratyaham eva yatnāt
vrajeŚvarī bhojayituḿ sva-putraḿ
pākārtham etāḿ nayati sva-geham (3)
Al escuchar las palabras de su madre, Kuțilā respondió, "madre, no es posible vigilar los movimientos de su nuera. Cómo podemos evitar que salga de la casa, cuando cada día sin falta, VrajeŚvarī Śrī Yaśodā la invita para cocinarLe a su hijo?" (3)
putri! tvam adya vraja tāḿ vadaitan
nātaħ paraḿ kvāpi vadhūħ sva-gehāt
prayāty atas tvaḿ suta-bhojanārthaḿ
pāke niyuktāḿ kuru rohiņīḿ tām (4)
"Hija," Jațilā contestó, "ve con VrajeŚvarī, y dile que a partir de hoy, mi nuera no saldrá de nuestra casa para ir a dondequiera. Dile a VrajeŚvarī que ella pueda ocupar a Rohiņī para que le cocine a Su hijo." (4)
mātas tayā vakșyata eva tasyai
durvāsasā ko ’pi varo vitīrņaħ
tvad-dhasta-pakkaudana-bhoktur āyuħ
nirvighnam astv ity adhikā prasiddhiħ (5)
Kuțilā replicó, "pero madre, VrajeŚvarī seguramente dirá, `A Śrī Rādhā le ha sido concedido un favor tan extraordinario por Durvāsā Muni que no puede ser descrito en palabras. Cualquiera en Vraja-maņđala sabe que debido a este favor, los que comen de lo que cocina Śrī Rādhā tienen una larga vida y todos sus obstáculos son destruidos.' (5)
ekaħ suto me bahu-dușța-dānavādy-
arișțavattve ’pi kuŚaly-abhūd yataħ
tatas tvayā sādhita-modanādikaḿ
nityaḿ sutaḿ bhojayituḿ prayatsyate (6)
"VrajeŚvarī entonces dirá, ` Kŗșņa es mi ħnico hijo. Comer el alimento cocinado por Rādhā le permite permanecer fuerte y libre de los obstáculos creados por los demonios traviesos. Esa es la razón por la que intento asegurarme de que diario Èl coma el alimento cocinado por su mano."¿Cuando ella lo diga, cómo debo contestarle?" (6)
putri! tvayā vācyam idaḿ para-Śvaħ
Śvo vā sa āgatya muniħ pradadyāt
rādhā spŗŚed yaḿ sa cirāyur astv
ity evaḿ varaḿ ced ayi tarhi kiḿ syāt (7)
"Oh hija," dijo Jațilā, "tu debes decirle a VrajeŚvarī, ` y que pasa si los mejores sabios vienen maṣana, o al día siguiente, y bendicen a Rādhā a tener el don de aquien ella toque tenga vida larga? Entonces ¿que sucedería? ¡Dimelo! (7)
kiḿ sparŚayantī nija-putram etām
ākārayișyasy ayi nīti-vijṣe!
kulāńganā yat para-veŚma gatvā
nityaḿ paced ity api kiḿ nu nītiħ (8)
"`O VrajeŚvarī, quien es erudito en ītica, entonces ¿llamaría a Rādhā para que fuese a su hogar y tendría que tocar a su hijo? Y otro cosa: que clase de código moral indica que puede cualquier muchacha bien educada ¿diariamente ir a la casa de otro hombre a cocinarLe?(8)
vadhvāħ kalańkaħ pratideŚam eșa
bhūyān abhūd yat kim u sahyam etat
sneho yathā te nija-putra evaḿ
sneho mamāpy asti nija snūșāyām (9)
“La mala reputación de mi nuera se ha extendido a travīs de Vraja. ¿Cómo puedo tolerar eso? No tengo tanto afecto para mi nuera como usted tiene para su hijo?“(9)
tathāpi te prauđhir iyaḿ bhavec ced
dhanișțhayā preșitayaiva nityam
vadhu-kŗtaḿ modaka-lađđukādi
tri-sandhyam evānaya putra-hetoħ (10)
"Tu debes entonces decir, ` ahora que usted ha oído mis razones no debe enviar a mi nuera a su casa. Si usted continua resuelta en alimentar a su hijo con el alimento que Rādhā ha cocinado, entonces envíe a Dhanișțhā a mi casa tres veces al día para traer el modaka, lađđu y otros dulces que ella ha hecho para Īl.' (10)
ity evam ukte ’pi yadi vrajeŚā
kupyet tadā tan-nagarīḿ vihāya
kŗtvaiva deŚāntara eva vāsaḿ
vadhum avișyāmi tadīya-putrāt (11)
evaḿ nirodhe sati tau vișaņņau
parasparādarŚana-dāva-tāpitau
babhūvatur hanta! yathā tathā svayaḿ
sarasvatī varņayituḿ kșameta kim (12)
“Explicale todo a VrajeŚvarī. Si ella se enfurece, nosotros saldremos de su ciudad y nos mudaremos a otra parte. Hare cualquier cosa para salvar a mi nuera de ese hijo licencioso suyo.”
Despues de esta discusión, Jațilā y Kuțilā confinaron a Śrī Rādhā en su casa para frustrar cualquier ocasión de reunión con Śrī Kŗșņa. Ay!, ni Sarasvatī, la diosa del discurso y de la erudición, podría describir el dolor de la joven pareja, que se consumía por el fuego del bosque de no poderse ver. (11-12)
saroja-patrair vidhu-gandha-sāra-
pańka-praliptai racitāpi Śayyā
rādhāńga-saḿsparŚanataħ kșaņena
hā hanta hā murmuratāḿ prapede (13)
Para extinguir el fuego ardiente de Śrī Rādhā por la separación de Śrī Kŗșņa, las sakhīs Les hicieron una cama refrescada por pītalos de loto untados con una pasta de alcanfor y sándalo. Sin embargo, cuando Śrī Rādhā tocó esa cama, los pītalos se marchitaron y se secaron inmediatamente con el calor de su cuerpo febril. (13)
ninded vidhiḿ pakșma-kŗtaḿ bhŗŚaḿ yā
vāṣched apakșmottama-mīna-janma
nandātmajālokamŗte kathaḿ sā
yāmāșțakaḿ yāpayituḿ kșameta (14)
nāvekșate nāpi Śŗņoti kiṣcid
acetanā sīdati pușpa-talpe
dhanișțhayāthaitya tathāvidhā sā
vrajeŚvarī-preșitayā vyaloki (15)
¿Cómo Śrī Rādhā podría pasar las veinticuatro horas sin ver a Śrī Nanda-nandana-nandana? Ella no puede tolerar incluso los momentos cuando sus párpados centellean y su visión de Īl se obstruye. Ella condena a Brahmā, el creador, por crear los párpados, y ruega para nacer como un pescado que tiene ojos que nunca se cierran. Śrī Rādhā calló inconsciente en la cama de flores, incapaz de ver u oír cualquier cosa. Cuando, por la orden de VrajeŚvarī, Dhanișțhā llegó allí, ella vio la condición quemante de Śrī Rādhā por la separación de Śrī Kŗșņa. (14-15)
adya prabhāte lalite papāca
Śrī-rohiņī kŗșņa-kŗte yad annam
tat prāŚya so ’gāda vipinaḿ vrajeŚā
māḿ prāhiņod atra vișaņņa-cetāħ (16)
“O Lalitā,” Dhanișțhā dijo, “Esta maṣana Śrī Rādhā no vino a cocinar a Śrī
Kŗșņa, Así que Śrī Rohiņī Le cocinó a Īl en su lugar. Despues de desayunar, Īl llevó a pastar a las vacas. VrajeŚvarī pudo ver que Kŗșņa no comió con el mismo gusto que Īl generalmente lo hace, de tal manera que su corazón extremadamente se entristeció y me envió aquí. (16)
sāyaḿ rajanyām api yat tathā Śvaħ
sa bhokșyate tasya kŗte ’ham āgām
iyan tu saḿjṣā-rahitaiva paktuḿ
kathaḿ kșametādya karomi hā kim (17)
"He venido a conseguir modaka y otras preparaciones para que Śrī Kŗșņa coma esta noche y tambien maṣana por la maṣana antes de que Īl lleve a las vacas a pastar. Pero, oh!, ¿Cómo puede Śrī Rādhā hacer los dulces en esta condición inconsciente? Oh querida, que hare ahora?" (17)
kŗșņaħ puras te kalayeti tad-vāk
tāḿ bhagna-mūrcchām akarod yadaiva
tadā dhanișțhā sahasā vrajeŚā-
sandișțam āha sma saroruhākșīm (18)
kațāha mātrānaya rūpa-maṣjari!
pralipya cullīm iha vahnim arpaya
yathā vrajeŚādiŚad evam eva tat
kŗșņasya bhakșyaḿ kila sādhayāMi aham (19)
Incapaz de ver otra solución, Dhanișțhā se acerco a Śrī Rādhā y con voz alta hablo en Su oído: “O Rādhā tan solo mira; Śrī Kŗșņa está parado ante Ti”. Tan pronto como estas palabras entraron en Sus oídos, la de ojos de loto, Śrī Rādhā, recupero su conciencia. Dhanișțhā le menciono que VrajeŚvarī le había enviado para preparar modaka y otros dulces para Kŗșņa.
Aunque Śrī Rādhā estaba ardiendo en el fuego de la separación de Kŗșņa, tan pronto como Ella escucho la petición de VrajeŚvarī de labios de Dhanișțhā, una abundante energía de pronto entro en Su cuerpo. “Rūpa Maṣjarī,” Dijo, “rápidamente prepara la estufa y enciende el fuego. Trae el pequeṣo pan, y Hare todas las preparaciones que VrajeŚvarī desea para Śrī Kŗșņa. (18–19)
karomi yāvat sakhi! nityam etac
catur-guņaḿ kurva iti bruvāņā
cullī-tațe divya-catușkikāyāḿ
rādhopaveŚaḿ sahasā cakāra (20)
“Sakhī, hoy Hare cuatro veces la cantidad de modaka y otras delicias que usualmente hago. No te preocupes en lo mas mínimo por Mi salud”. Con estas palabras, Śrī Rādhā se sentó apropiadamente frente a la estufa. (20)
yat-sparŚanāt pańkaja-patra-Śayyā
yayau kșaņān murmuratāḿ tadeva
pakvānna-karmaņy analārcișaiva
rādhā-vapuħ Śītalatāḿ prapede (21)
Que asombroso! Un momento antes la cama de petalos de Śrī Rādhā se marchito y seco con Su toque ardiente, pero ahora, cuando Ella hace dulces para su amado, las flamas de la estufa enfrían su cuerpo. (21)
premottamo ’tarkya-vicitra-dhāmā
yato janaḿ tāpayate ŚaŚāńkaħ
vahniħ punaħ Śītalayaty atas taḿ
tad-āŚrayaḿ vā kim u ko ’pi vetti (22)
La más elevada morada de prema posee un asombrosa e inconcebible poder, en la cual la refrescante luna puede radiar un calor abrasador y el fuego pude refrescar. Como pude alguien que ha tomado el refugio de tal prema siempre ser entendido?
jagāda kiṣcil lalitā dhanișțhe!
vidyud-ghanāvagraha eșa bhūyān
samaḿ kim eșyaty adhunā sakhīnām
ānanda-Śasyāni vināŚam īyuħ (23)
Śrī Lalitā entonce dijo: “O Dhanișțhā, una lluvia abundante no caeria de las nubes llenas de relampagos? La fresca nube de lluvia [Śrī Kŗșņa] incrustada con la enredadera de relámpagos [Śrī Rādhā], no saldria mas? Si esta nube de lluvia no aparece, no habría muestra de rasa, y la coseha de bienaventuranza estatica de las sakhīs se marchitaría y totalmente seria destruida.” (23)
bravīși satyaḿ lalite vayasyaiħ
saha svayaḿ sīdati so ’pi kŗșņaħ
vŗndāvana-sthāħ Śuka-keki-bhŗńga
mŗgādayo’py ākulatām avāpuħ (24)
“Lo que dice es verdad,” Dhanișțhā contesto. “Śrī Kŗșņa and Sus sakhās
Estan sufriendo el mismo dolor que las sakhīs of Śrī Rādhā. Que mas puedo decir? Aun el venado, los pavoreales, los pericos, los abejorres y las otras criaturas de Vŗndāvana estan afligidas por esta gran congoja.” (24)
tataŚ ca rādhā lalitādi karņe
kāṣcit kathāḿ procya yayau gŗhaḿ sā
sāyaḿ viŚākhā jațilām upetyā-
līkaḿ rurodādhidharaḿ luņțhantī (25)
hā kiḿ viŚākhe! kim u rodiși tvaḿ
rādhāḿ dadaḿŚāhir alakșya-rūpaħ
kathaḿ kva vā koli-tale tadīya-
ratne gŗhīte nija-ratna-buddhayā (26)
Cuando Śrī Rādhā termino de hacer los dulces, Se los dio a Dhanișțhā. Dhanișțhā susurro algo a lo oídos de Śrī Rādhā, Lalitā y las otras sakhīs, y entonces regreso a la casa de Nanda Mahārāja. Esa tarde ViŚākhā fue con Jațilā y en su presencia, hizo una muestra de lamento por dolor y rodando por el suelo. Viīndola en tal estado, Jațilā preguntó, “ViŚākhā, porque estas llorando?”
“Śrī Rādhā ha sido mordida por una serpiente negra. Ella no la vio,”
ViŚākhā contestó con lágrimas. Notablemente perturbada, Jațilā respondió,
“Donde sucedió? Como la mordió?”
“La serpiente estaba oculta bajo un árbol badrī,” sollozando ViŚākhā.
“Śrī Rādhā malentendió la joya sobre su cabeza como la suya propia. Cuando Ella alcanzo la joya, la serpiente mordió su mano.” (25–26)
hā mūrdhni ko ’yaḿ mama vajra-pāta
iti bruvāņā tvarayā yayau sā
vilokya rādhāḿ bhuvi vepamānāḿ
tatāđa soccaiħ svam uraħ karābhyām (27)
“Oh, no! Estoy condenada!” Jațilā se lamento. “A rayo a golpeado mi cabeza.” Sollozando, corrio hacia la recamara de Śrī Rādhā donde Rādhā yace temblando en el suelo. Cuando Jațilā vio a su nuera en ese estado, ella lamantandose en voz alta y golpeando su pecho con ambas manos en angustia. (27)
gavāḿ gŗhād ānaya putri! tāvat
sva-bhrātaraḿ Śīghram itaħ prayātu
sa māntrikān ānayatu prakŗșțāḿs
te me vadhuḿ nirvișayan tu mantraiħ (28)
Jațilā llamo a Kuțilā, “Rapidamente, mi hija, corre al establo. Dile a tu hermano que traiga a una persona que conozca del arte de remover el veneno de serpiente a travīs de mantras. El puede remover el veneno de mi nuera.” (28)
ity evam uktvā jaratī jagāda
snușe tanuħ samprati kīdŗŚī te
sandahyamānāḿ vișa-vahninenam
avaimi vaktuḿ prabhavāmi nārye (29)
mantraiħ karābhyāḿ mama māntrikāŚ
ced ekāḿ padasyāńgulikām apīha
spŗŚet tadāsūn sahasā tyajāmi
kulāńganāyā niyamo mamaișaħ (30)
Jațilā entonces pregunto a Śrī Rādhā, “Nuera, que estas sintiendo ahora?”
“O Suegra,” Śrī Rādhā contesto, “todolo que se es que Mi cuerpo esta ardiendo con el veneno. No se mas que eso y no puedo decir nada mas. Pero, cualquier hombre erudito que sepa mantras toca uno de Mis dedos, inmediatamente dejare este cuerpo. Soy una casta esposa y Mi voto de castidad es firme.” (29–30)
snușe! kim evaḿ vadasīha bhakșayed
abhakșyam aspŗŚyam api spŗŚen naraħ
mantraușadhādau na hi dūșaņam bhaved
āpad-gatasyeti vidāḿ Śruti-smŗtī (31)
“Mi querida nuera, no hables asi. En una emergencia, una persona virtuosa podría comer algo que ordinariamente esta prohibido o tocar algo que el normalmente no tocaria. Cuando el peligro amenaza, no hay falta en usar mantras u otros remedios. Esta es la prescripción de aquellos eruditos en las escrituras.” (31)
ājṣāḿ tavemāḿ na hi pālayāmi
praņān pura-sthe kalaya tyajāmi
Śrutveti vadhvā vacanaḿ sa-cintāḿ
jagāda kācit prativāsinī tām (32)
yaħ kāliyāghādi-bhujańga-marddī
dŗșțyaiva tāħ pīta-vișodakā gāħ
ajīvayat taḿ harim ānayārye!
sa te vadhūḿ nirvișayed vilokya (33)
Śrī Rādhā contesto, “Por favor Escuchame. Yo abandonare Mi vida ahora, ante tus ojos. Soy incapaz de obedecer sus ordenes en cualcuel circunstancia.” Cuando Jațilā escucho esto de su nuera, se lleno de excesiva ansiedad. En ese momento un vecino llego y le advirtió, “Estimada noble dama, usted deberia llamar a Śrī Hari. El fue quien subyugo a las ponderosas serpientes Kāliya and Agha. Y con la mirada regreso a la vida a las vacas que habían muerto por beber el agua envenenada de Kāliya-hrada. El puede remover el veneno solo con mirar a su nuera.” (32–33)
rādhābravīd yat parivāda-pīđāḿ
vișānalād apy adhikām avaimi
tam eva yā darŚayituḿ yatante
tā vairīņīr eva cireņa vedmi (34)
Oyendo esto por casualidad, Śrī Rādhā dijo, “El dolor causado por las falsas acusaciones que yo he sufrido respecto a ese Kŗșņa is mas doloroso que este ardiente veneno. Quienquiera que trate de traerlo cerca de Mi es mi enemigo de por vida.” (34)
tarhi snușe ’haḿ sa-sutā prayāmi
tāḿ paurņamāsīḿ drutam ānayāmi
tan-mantra-tantrāgama-Śāstra-vijṣā
sā susthayișyaty alam anya-yuktyā (35)
“Escucha,” Jațilā dijo a Śrī Rādhā, “junto con Kuțilā iremos a ver rapidamente a Paurņamāsī. Ella esta bien versada en las escrituras tantrica y āgama, y conoce excelentes mantras para curar modidas de serpientes. Ella vendrá y Te curara. Ahora, Tu no debes objetar esto.” (35)
proce viŚākhā tad alaḿ vilambair
vișaḿ mayāruddham avaihi sūtraiħ
yamārddha-paryantam ataħ parantu
Śiro ‘dhirūđhaḿ tad asādhyam eva (36)
ViŚākhā dijo, “Noble dama, esta es una excelente idea. Por favor no te demores! Rapidamente ve. Atare una cuerda alrededor de la cintura de Rādhā’s para evitar que se propague el veneno a travīs de Su cuerpo, pero este solo es efectivo por una hora y media. Una vez que el veneno alcance Su cabeza nada la salvara.” (36)
sā paurņamāsyāħ sthalam abhyupetya
natvā ’khilaḿ vŗttam avedayat tām
papraccha gārgīm atha paurņamāșī
tvaḿ sarpa-mantrān pitur adhyagīșțhāħ (37)
kiḿ putri! sākhyan na hi vedmi kiṣca
kanīyasī me bhaginī tu vetti
kva sā kim ākhyā kila kin nivāsā
kāŚī-purāt sā ŚvaŚurasya gehāt (38)
pitur gŗhaḿ vŗșņi-pūre gatā ’bhūt
tato ’pi mām atra didŗkșamānā
pūrvve dyur evāgamad asti nāmnā
vidyāvalir mad-gŗha-madhya eva (39)
Jațilā inmediatamente fue con Paurņamāsī, ofrecio sus respetos, y le dijo a ella lo que había sucedido. Paurņamāsī voltio hacia la hija de Gargācārya, Gārgī, y le pregunto, “O Mi hija, tu haz aprendido el arte de recitar serpiente-mantras de tu padre?”
“No, no lo hecho,” Gārgī contesto, “pero Mi hermana menor lo ha hecho.”
“Cual es el nombre de tu hermana menor?” pregunto Paurņamāsī. “Donde vive ella, y donde esta ella ahora?”
“Su nombre es Vidyāvali,” contesto Gārgī. “Ella vive con la familia de su esposo en KāŚīpura. Por el momento ella esta visitando la casa de sus padres en Mathurā, y me visito ayer. Justamente esta en mi casa ahora.” (37–39)
jaraty athoce bahu-viklavāŚru-
siktānanā gārgi! natā’sMi ahaḿ tvām
tām ānayāsmad bhavanaḿ sa-putrāḿ
kŗīņīhi māḿ svīya-kŗpāmŗtena (40)
Cuando la vieja Jațilā escucho esto, volvio su rostro con lagrimas hacia Gārgī y ansiosamente le dijo, “O Gārgī, caigo a tus pies. Por favor ven a nuestra casa con tu hermana, y comprame a mi y a mi hijo con la caridad de tu nectárea misericordia.” (40)
gārgi! tvam ādau sva-gŗhaḿ prayāhi
tataħ sa-kanyā jațilā prayātu
prasādya tām ānayatāḿ tataħ sā
rādhāḿ dhruvaḿ nirvișayișyate drāk (41)
“Gārgī,” le dijo a Paurņamāsī, “Primero, ve a tucasa, y Jațilā y Kuțilā iran despuīs. Si son capaces de complacer a Vidyāvali y llevarLa a su casa, Rādhikā inmediatamente sera liberada del efecto del veneno.” (41)
pūrvvaḿ dhanișțhā-vacasaiva gārgī
strī-veŚinaḿ kŗșņam agāra-madhye
asthāpayat tarhi tu sā jaratyā
sahaiva tat-pārŚva-gatā jagāda (42)
Por la manana de ese dia, Dhanișțhā hablo con Gārgī para que vista a Śrī Kŗșņa bellamente como una mujer. Gārgī habiendolo hecho y llevadoLo a El a su casa, no vio la necesidad de ir ante Jațilā. En común acuerdo, ellas fueron a su casa, donde Gārgī vistió a Śrī Kŗșņa, quien estaba disfrazado de una bella mujer. (42)
vidyāvale! bho bhagini! vraje ’smin
yā nitya-rājad-guņa-rūpa-kīrttiħ
tvayā Śrutā Śrī-vŗșabhānu-putrī
tasyā vipattim arhatī batādya (43)
kenāpi dașțā maņi-dhāriņā sā
sarpeņa hālāhala-pūritā ’bhūt
ŚvaŚrur amușyāħ sa-sutā prapannā
tvāḿ tat tvam etad bhavanaḿ jihīthāħ (44)
“Hermana Vidyāvali, Tu haz eschuchado del nombre de Śrī Vŗșabhānu-nandinī. Ella es famosa a travīs de Vraja y Ella esta dotada con todas las buenas cualidades. Hoy una gran calamidad ha caído sobre Ella. Fue mordida por una serpiente enjoyada y ahora Su cuerpo esta lleno con su veneno. Es por lo que Su suegra y cunada, Kuțilā, han venido a verte. Tu debes ir con ellas a su casa de una vez.” (43–44)
vidyāvaliħ prāha bhaginy ayi tvaḿ
vijṣāpya vijṣeva giraḿ tanoși
kulāńganā vipra-vadhūr ahaḿ kiḿ
bhavan-mate jāńgalikī bhavāmi (45)
“Oh! hermana,” contesto Vidyāvali, “Tu eres erudita, y mas aun hablas como una persona ignorante. Ay!, ay!, Soy una castay pura mujer, y tambien la esposa de un brāhmaņa, pero de acuerdo contigo, Soy entendida en el incivilizado arte de encantar serpientes. (45)
pituħ kulaḿ vŗșņi-pūre ’sti patyuħ
kulan tu kāŚyāḿ prathitaḿ nŗ-loke
kalańka-pańkena nimajjayantī
māḿ tvaḿ kathaḿ snihyasi tan na budhye (46)
“Por favor escuchaMe/ La familia de mi padre es renombrada en Mathurā, y la familia ilustrosa de mi esposo es preeminente en KāŚī. Quien en este mundo no ha escuchado de esas dos familias? No puedo entender como tu puedes lanzar a tal nobles linajes al lodo de la infamia. Es como tu muestras tu afecto?” (46)
jaraty avocet tava pāda-padme
natā ’smi saṣjīvya vadhūḿ madīyām
māḿ tvaḿ sa-putrāḿ nija-pāda-dhūli-
krītāḿ vidhehīty atha kiḿ bravīmi (47)
La vieja Jațilā entonces se dirigio a Vidyāvali, diciendo, “Ofrezco mis respetos a Tus pies. Si restauras la salud de mi nuera Tu me compraras y a mi hijo con el polvo de tus pies de loto. Que mas puedo decir? ” (47)
vidyāvaliħ prākhyad ayi vraja-sthe
jānāsi na brahma-kulasya rītim
gŗhaḿ gŗhaḿ gopya iva bhramanti
na vipra-vadhvaħ su-mahābhijātyāt (48)
provāca gārgī Śŗņu bho Śruti-smŗti-
proktaḿ nișiddhaḿ vihitaṣ ca yad bhavet
jṣātvāpi tat sarvam idaḿ bravīși
na te ’sti dŗșțiħ kila pāramarthikī (49)
“Anciana de Vraja,” contesto Vidyāvali, “no estas conciente de la tradicion de nuestra familia brāhmaņa. Las esposas de los brāhmaņas no van de casa en casa como las vaqueras, debido a la nobleza de su exaltado linaje familiar.”
Mientras tanto Gārgī le hablo a Vidyāvali, “Hermana, Estas bien versada en los estandares y prohibiciones dadas en los Śrutis y Smŗtis, mas aun Tú antepones opiniones acerca de la castidad y la familia. Esto muestra que Tú no tienes una visión trascendental. (48–49)
vraje sthitāħ kīrtti-dayānvitā yā
gopyas tathā ye vŗșabhānu-tulyāħ
gopā na teșāḿ tvam avaiși tattvaḿ
nāpy ābhijātyaḿ na ca vișņu-bhaktim (50)
“Y escúchame, las gopīs de Vraja están dotadas con cualidades altamente respetables, tal como la fama y compasión, y los gopas son iguales a Vŗșabhānu Mahārāja. Tú no entiendes algo de su verdadera naturaleza, Su linaje familiar y su devoción por el Señor Vișņu. (50)
kāśyāṃ sthitā viṣṇu-bahirmukhā ye
viprā bhavatyāḥ śvaśurādayas tān
jānāmi no vācaya māṃ taveyaṃ
kāśyāṃ sthiter buddhir abhūt kaṭhorā (51)
“Conozco todo acerca de aquellos brāhmaṇas de Kāśī, especialmente Tu familia por parte de tu esposo. Todos están contra el Senor Viṣṇu. No me digan mas de ellos. Desde que te fuiste a Kāśīpura, tu enfoque se volvio tan duro como los de ellos.” (51)
mā kupya śāntiṃ bhaja tāvad ārye
bhaginy ahaṃ te hanta tavāśritā ’smi
yathā bravīṣy evam ahaṃ karomi
kintv atra śańkā mama kācid asti (52)
“Buena hermana, por favor no te enojes conmigo,” declaro Vidyāvali. “Tranquilizate. Completamente depend de ti. Yo deberia de hacer todo lo que tú me pidas, pero a este respect tengo una gran aprension. (52)
pure śrutā kācana kiṃ vadantī
nandasya putro ’jani ko ’pi vīraḥ
sa svaira-caryyo bata lampaṭatvān
na brahma-jāter api bhītim eti (53)
“En Mathurā he escuchado un rumor de que Nanda Mahārāja tiene un poderoso hijo, quien es obstinado y licensioso, y quien no respeta aun a los brāhmaṇas. (53)
atretya nārīṣv iva mayy api drāk
sa lobha-dṛṣṭi yadi vartmani syāt
sadyas tadāsūn visṛjāmi naiva
kula-dvayaṃ hanta! kalańkayāmi (54)
“Si, Cuando iba por el camino, El de pronto me miro con la misma mirada lujuriosa que El lanza sobre todas las mujeres de Vraja, Yo inmediatamente abandone mi vida. Ay, yo no puedo dejar que caiga en desgracia a mis dos aristocraticas familias.” (54)
na tatra śańkā tava kāpi yasmād
ahaṃ svayaṃ tvat-sahitā prayāmi
ity eva gārgyā vacanāc calantī
vidyāvalir vartmani kiñcid ūce (55)
“Mi querida herman,” dijo Gārgī, “no hay necesidad de preocuparse, viajare yo misma Contigo.” Vidyāvali entonce accedio, y Ella y Gārgī se pusieron en camino para la casa de Jaṭilā junto con las demás. En el camino Vidyāvali hablo con Jaṭilā: (55)
mantrauṣadhābhyāṃ garalasya nāśas
tatrāsti mantro mama kaṇṭha eva
yac cauṣadhaṃ tat tv ahi-valliparṇaṃ
mantraṃ japantyā rada-piṣṭam eva (56)
tat te vadhūḥ sā mama bhakṣayet kiṃ
na vetti pṛṣṭā jaṭilā jagāda
sā me snuṣā brāhmaṇa-jāti-bhaktā
tad bhakṣayed eva kim atra citram (57)
provāca gārgī na kilauṣadhādāv
abhakṣya-bhakṣyasya bhaved vicāraḥ
tatrāpi bhūdeva-kulasya śeṣaṃ
rājā ’pi bhuńkte kim utānya-jātiḥ (58)
“Por favor excuchame. El veneno de la serpiente sera removido por mantras y medicamentos. Los mantras están en mi garganta y el medicamento esta la tāmbūla que yo masticare, la cual estara santificada por mantras en mi garganta. Buena mujer, tu nuera accedera a tomar el medicamento?”
“Mi nuera es muy obediente a los brāhmaṇas,” contesto
Jaṭilā. “Por supuesto que Ella comera tu tāmbūla masticada. No hay duda de ello.”
“Cuando se trata de medicina,” menciono Gārgī, “No hay consideración al respecto de que es comestible y que no lo es. Aun un gran emperador que gobierna a otros reyes toma los remanentes de los brāhmaṇas, que decir de aquellos de las demas castas.” (56–58)
praviṣṭavatyāḥ sva-gṛhaṃ tataḥ sā
vidyāvaleḥ pāda-yugaṃ sa-putrā
adhāvayat tat-salilaṃ sva-vadhvāś
cikṣepa mūrddhākṣi-mukhorasi drāk (59)
Vidyāvali pronto llego a la casa de Jaṭilā. Cuando Ella entro, Jaṭilā y Abhimanyu banaron Sus pies. Entonces Jaṭilā fue con Śrī Rādhā y espacio el agua del bano sobre Su cabeza, ojos, boca y pecho. (59)
proce snuṣe! kāpi mahānubhāvā
gargasya putryāgamad atra bhāgyāt
sā susthayiṣyaty acireṇa vijñā
mantrais tvad-ańgāni muhuḥ spṛśantī (60)
kiñcāhi-vallī-dala-vīṭikāñ ca
sañcarvavya dantaiḥ paṭhitaiḥ sva-mantraiḥ
nidhāsyate tan-mukha eva tatra
ghṛṇā na kāryā śapatho mamātra (61)
Jaṭilā le dijo a Śrī Rādhā, “O nuera, por alguna gran fortuna, Esta noble alma, la hija de Gargācārya justamente ha llegado. Es experta en la ciencia de remover veneno. Tocara todos Tus miembros mientras canta mantras, y muy pronto Te volveras saludable. Una cosa mas, sera preparada por Ella para colocar en Tu boca tāmbūla masticada que ha sido santificada por mantras. Por favor no Objetes al respecto.” (60–61)
vidyāvalis tan-nilayaṃ praviṣṭā
vilokya rādhāṃ vasanāvṛtāńgīm
vadhvāḥ padān mastakataś ca vastram
udañcayādau jaratīty avocat (62)
bhujańga-mantrair abhimantrya pāṇiṃ
sañcālayāMi ańghrita urddhva-gātre
yad yāvad ańgaṃ viṣam āruroha
jñātvaiva tan nirviṣayāmi mantraiḥ (63)
Cuando Vidyāvali entro en el cuarto de Śrī Rādhā, Ella vio que el cuerpo de Rādhā estaba cubierto con ropa desde cabeza a los pies. Ella le dijo a Jaṭilā, “Vieja mujer, remueve la ropa que cubre el cuerpo de tu nuera. Necesito mover Mis manos sobre Su cuerpo, comenzando desde Sus pies, mientras canta un mantra para curar la mordedura de serpiente. Mis manos detectaran que partes de Su cuerpo a alcanzado el veneno, y cuandoMis manos lleguen a esos lugares, Repetire mantras que removeran el veneno.” (62–63)
tataś calan pāṇir agād amuṣyā
vakṣaḥ-sthalaṃ norddham ataḥ paraṃ yat
tad ghaṭṭayām āsa muhuḥ karābhyām
asyā uro gāruđa-mantra-pāṭhaiḥ (64)
Jaṭilā removio la ropa, y Vidyāvali comenzo a mover Sus manos sobre Śrī Rādhā. Comenzo con Sus pies, gradualmente se movio hacia arriba de Su cuerpo.Cuando alcanzo los pechos de Śrī Rādhā, Ella no avanzo mas, pero mantuvo ambas manos sobre ellos cuando Ella canto la invocacion a Gāruđa una y otra vez. (64)
vidyāvaliḥ prākhyad aho kim etad
viṣaṃ na śāMiet karavai kim atra
vṛddhā ’bravīt svāsyata auṣadhaṃ tadāsye
snuṣāyāḥ kṣipa bhojayāmum (65)
Vidyāvali viro hacia a Jaṭilā y dijo, “Vieja mujer, algo esta mal! El veneno no esta saliendo. Que debería hacer ahora?” Jaṭilā contesto, “Amablemente toma algo de la medicina masticada de suboca y ponla en la Tuya, y ve lo que pasa.” (65)
muhur muhuḥ prākṣipam auṣadhaṃ tadāsye
amuṣyāḥ kṛta-mantra-pāṭhā
tathāpi vaivarṇavatī vadhus te
prakampate niḥśvasiti pragāđham (66)
sarvā bahir yāta-gṛhaṃ kavāṭenāvṛtya
sarpasya japāmi mantram
muhūrtta-mātreṇa tam eva sarpam
āhūya tenāpi sahālapāmi (67)
cintā na kāryā tila-mātry api drāk
sañjīvayiṣyāmi vadhūṃ tvadīyām
ekāgra-cittā ghaṭikā-trayānte
mantraṃ prajapyākhilam īkṣayāmi (68)
“Pondre esa medicina purificada en Su boca,” Vidyāvali dijo, “pero Ella continua temblando y respirando profundamente. Ella esta aun amarilla con el veneno. Deberia de cambiar el tratamiento. Todos ustedes salgan del cuarto. Pondre el seguro a la puerta y recitare un mantra citar a la serpiente que mordió a su nuera. La serpiente llegere en un momento y hablara conmigo. No se preocupen en lo mas minimo; Yo revivire muy pronto a su nuera. Despues estare recitando este mantra con la mente enfocada por tres horas Les mostrare los resultados.” (66–68)
gārgī-girā tā yayur anya-gehaṃ
muhūrttataś cāyayur apy athātra
vidyāvaler vācam aheś ca gopyo
gṛhāntare bhoḥ śṛṇutety athocuḥ (69)
Por la advertencia de Gārgī todos fueron al otro cuerto, y despues ellas regresaron al patio externo del cuerto de Śrī Rādhā. Las gopīs, quienes teniean conociemiento de la verdadera identidad de Vidyāvali, hablaron dentro del alcance del oído Jaṭilā and Kuṭilā, “Acerquense,” ellas dijeron, “escuchemos la conversacion entre Vidyāvali y la serpiente.” (69)
svara-dvayenaiva jagāda kṛṣṇo
yat tat tu sakhyaḥ sahasā ’vajagmuḥ
yāḥ kautukānanda-samudrayor drāg
āvartta-magnāḥ su-bhṛśaṃ virejuḥ (70)
bho sarpa-rājātra kutas tvam āgāḥ
kailāsataḥ kasya nideśa-kṛt tvam?
candrārddha-mauleḥ sa ca kīdṛśo ’bhūd
bhuńkṣvābhimanyuṃ jaṭilā-sutaṃ drāk (71)
Śrī Kṛṣṇa fingio dos diferentes voces: la de Vidyāvali y la de la serpiente. Las sakhīs, quienes entendieron todo, estaban inmersas en alegria, atrapadas en un remolino en el océano de festiva bienaventuranza y reluciente en estasis. Con la voz de Vidyāvali, Śrī Kṛṣṇa pregunto, “O rey de las serpientes, de donde haz venido. ?”
Con la voz de la serpiente, El contesto, “Desde Kailāśa.”
“Cual es la razon por la que haz venido?”
“Candrārdhamauli[3] Śiva me ordeno venir aqui.”
“Cual fue su instruccion?”
“Morder al hijo de Jaṭilā, Abhimanyu.” (70–71)
aghaḥ kim etasya, na kiñca kintu
tan-mātur evāsty aparādha-yugmam
sā kiṃ na daṣṭā, garalānalād apy
apatya-śokāgnir atīva-tīvraḥ (72)
tayā ’nubhūto bhavatu pragāđham
ity etad arthaṃ na hi daśyate sā
tyaktvā ’bhimanyuṃ katham asya jāyā
daṣṭā ’tra sādhavya-vara-pradānāt (73)
durvāsasāsau prathamaṃ na tasmād
daṣṭaḥ sa daṣṭavya iha prabhāte
putrasya vadhvāś ca yathā ’tiśoke
jājjvalyate sā nikhilaṃ svam āyuḥ (74)
“Cual es el crimen de Abhimanyu?” Vidyāvali pregunto.
“El no ha cometido alguna ofensa,” contesto la serpiente. “Pero su madre ha cometido dos.”
“Entonces porque no muerdes a la madre de Abhimanyu?”
“Por que Jaṭilā experimentaria un gran ardor cuando ella llore por su hijo que ella experimentaría el fuego de Mi veneno,”
contesto la serpiente. “Esa es la razon por la que no la mordi.”
“Entonces por que tu mordiste a la esposa de Abhimanyu en lugar de el?”
inquirio Vidyāvali.
La serpiente explico: “Durvāsā, el major de los sabios, ha dado la bendicion de saubhāgyavatī a Śrī Rādhā, la joya cúspide de las castas damas. Por que el le ha dado a Ella esa bendicion – ser una mujer cuyo esposo esta vivo–Abhimanyu no puede morir mientras que Ella permanezca viva. la bendición de Durvāsā yla castidad de Śrī Rādhā son extremedadamente muy poderosas. Eso es por lo que no puedo matar a Abhimanyu sin primero mmorder a
Śrī Rādhā y matarla. Hoy mordia Śrī Rādhā, y manana Mordere a Abhimanyu. El resto de la vida de Jaṭilā estaria llena de temor sufriendo cuando ella se lamente por su hijo y su nuera.” (72–74)
kiṃ hanta tasyāḥ aparādha-yugmaṃ
durvāsasi śrīla-hara-svarūpe
kaṭākṣa eko’sty aparan tu śambhor
ya iṣṭadevo harir asya cāṃśe (75)
nandātmaje ’līka mahāpravādas
tad-bhojane bādha-karaḥ sva-vadhvāḥ
nirodhatas tan-nija-kanyayā sā
sārddhaṃ vraje roditu sarva-kālam (76)
Vidyāvali entonces pidio, “Por favor diMe, cuales son los dos crimenes de la vieja Jaṭilā?”
La serpiente contesto, “La primera ofensa de Jaṭilā fue difamar al sabio Durvāsā, quien es una manifestacion del Senor Śiva mismo. La segunada ofensa fue acusar falsamente al hijo de Nanda Mahārāja, quien es la fuente de
Śrī Hari, la deidad adorable dell Senor Śiva. Por confinar en su cuarto a Su nuera, Jaṭilā ha creado un obstaculo para que Nanda-nandana Śrī Kṛṣṇa obtenga Sus alimentos. Debido a estas dos ofensas, Jaṭilā and su hija Kuṭilā lloraran en lamentacion por Śrī Rādhā and Abhimanyu por el resto de sus vidas aqui en Vrajamaṇđala.”
(75–76)
hā putra! hā prāṇa-same snuṣe kiṃ
śṛṇomi hā hanta! cirāyuṣaus tam
vidyāvale! tvac-caraṇau prapannā
prasādayāmuṃ bhujagādhirājam (77)
vadhūṃ na rotsyāmi kadāpi seyaṃ
prayātu nandasya puraṃ yatheṣṭam
sambhojayitvaiva hariṃ prakāmaṃ
paktā punar mad-gṛham etu nityam (78)
Cuando la vieja Jaṭilā escucho esto, ella mendigo con llanto profundo. Lloro con dolor, “Ay, ay, O Mi hijo, O nuera, quienes son mi aire vital! Yo nunca escucharía a ti recibir la bendición, ‘Podrias tu vivir por mucho tiempo?” Ella entonces imploro a Vidyāvali: “O Vidyāvali, yo me rindo a Tus pies. Por favor de algun modo satisface a este rey de las serpientes. De ahora en adelante, yo nunca evitare que mi nuera diariamente vaya a casa de Nanda Mahārāja para cocinarle a Śrī Kṛṣṇa. Ella es libre de ir de acuerdo con Su deseo. Ella regresara a casa cuando termine de completar todos Sus deberes ahí. (77–78)
durvāsasaṃ taṃ śataśo namāmi
mune ’parādhaṃ mama hā kṣamasva
jarāturāyā atimanda-buddher
ājanma-bātulatayā sthitāyāḥ (79)
“O Durvāsā, el major de los sabios! Te ofrezco mis reverencias a tus pies cientos y cientos de veces. Yo te oro que por favor olvides mi ofensa. Yo estoy vieja, débil de mente y loca desde nacimiento. (79)
kanyā mameyaṃ tu sadā kubuddhir
vadhūḥ suśīlāṃ prasabhaṃ dunoti
śrutveti mātur vacanaṃ dharaṇyāṃ
nipatya soce kuṭilā ’pi natvā (80)
kṣamasva sarpendra-kṛpāṃ kuruṣva
mad-bhrātaraṃ mā daśa naiva rotsye
vadhūṃ na cāpi pravadāmi jātu
tatrālibhir yatra bhavet tad-icchā (81)
“La mente de mi hija Kuṭilā ha sido siempre malevola y retorsida. El carácter de Śrī Rādhā y su disposicion son virtuosos, pero Mi hija le ha causado tanto sufrimiento sin razón.” Escuchando las palabras de su madre, Kuṭilā cayó al suelo para ofrecer respetos a la serpiente. “O rey de las serpientes, por favor perdóname. Por favor se amable y no muerdas a mi hermano. Yo jamas hare alguna acusacion en contra de Rādhā, y jamas evitare que Ella salga de la casa. Desde ahora Ella puede ir a cualquier lugar que Desee con sus sakhīs.” (80–81)
sarpo ’vadad bhoḥ śṛṇutāśu gopyaḥ
sādhvy eva rādhā śapatho ’tra śambhoḥ
tvañ cāpi kṛtvā śapathaṃ sva-sūnor
mūrddhṇo vadātrāstu mama pratītiḥ (82)
El rey de las serpientes dijo, " O gopīs, escuchen cuidadosamente mis palabras. Yo juro por el Señor Śambhu que Śrī Rādhā es una esposa virtuosa y casta. O Jaṭilā, confiaré en ti solamente si acepta esto como un hecho y juras
sobre la cabeza de tu hijo." (82)
tvad-ukta itthaṃ śapathaḥ kṛto ’yaṃ
vadhūṃ na rotsyāmi kadāpy ahīndra!
snuṣā ca putraś ca cirāya jīvatv
imaṃ varaṃ me kṛpayā prayaccha (83)
Al oír esto, Jaṭilā puso su mano en la cabeza de su hijo e hizo el juramento. Ella entonces dijo, "rey de las serpientes, tengo fe completa en sus palabras. Yo nunca confinaré de nuevo a mi nuera dentro de la casa. Concedeme por favor tu misericordia sobre mí bendiciendo a mi hijo y nuera con una larga vida." (83)
bāđhaṃ prasanno ’smi jaraty ayi tvaṃ
durvāsasaṃ pūjaya bhojayasva
rādhāńgataḥ svaṃ garalaṃ gṛhītvā
vrajāmi kailāsam ito ’dhunaiva (84)
kṛṣṇa-pravādaṃ yadi te snuṣāyai
dadāsi dehy atra na me ’sti kopaḥ
ruṇatsi tāṃ cet sahasāgatas te
vadhūñ ca putrañ ca ruṣā daśāmi (85)
La serpiente entonces dijo, "que asi sea. Estoy satisfecho totalmente con usted, vieja señora. Usted debe también adorar al sabio Durvāsā y ofrecerlo buen alimento. Ahora retiraré el veneno del cuerpo de Śrī Rādhā y regresare a Kailāśa. si usted lo desea, puede acusar falsamente su nuera de tener cierta relación con Śrī Kṛṣṇa; No estaré enojado con usted por eso. Pero a partir de este día adelante, si usted Le prohibe de ir aquí y alla, Me enfureceré e inmediatamente morderé a su hijo y a su nuera, quienes moriran." (84 –85)
provāca vidyāvalir ātta-modā
bho gopikā dhatta-mudaṃ mahiṣṭhām
viṣaṃ gṛhītvānta radhād ahīndro
nirāmayābhūd vṛṣabhānu-putrī (86)
Después de eso, la voz de Vidyāvali exclamó alegremente, " O gopīs, ahora ustedes pueden ser supremamente dichosas. La serpiente ha quitado el veneno y ha desaparecido, y Vṛṣabhānu-nandinī esta totalmente Aliviada."(86)
udghāṭayām āsa yadā kavāṭaṃ
tadaiva sarvā viviśur gṛhāntaḥ
papracchur etām ayi! kīdṛśī tvaṃ
susthā ’smi tāpo mama nāsti ko ’pi (87)
Abrieron la puerta y entraron en el cuarto. " Rādhā," preguntaron, "cómo te sientes ahora?"
"Me siento bien," ella contesto. "no siento más ninguna sensación ardiente." (87)
vidyāvaler ańghri-yugaṃ praṇemur
dhanyaiva vidyā tava dhanya-kīrtte
sañjīvya rādhām ayi puṇya-vīthīṃ
dhanyām avindas tava dhanyam āyuḥ (88)
Cada una se inclino respetuosamente a los pies de Vidyāvali y hablo, "O
¡Vidyāvali, todas las glorias a usted! Usted ha ganado créditos piadosos ilimitados al restaurar la vida de Śrī Rādhā, y Su vida se ha convertido totalmente auspiciosa." (88)
lalāga karṇe kuṭilā jaratyaḥ
sā prāha kanye kim idaṃ bravīṣi
ekena hāreṇa kim adya sarvālańkāram
asyā adhunaiva dāsye (89)
Kuṭilā susurró al oído de Jaṭilā', "madre, dale la gargantilla de Śrī Rādhā a Vidyāvali como recompensa."
"Que dices, Kuṭilā?" Jaṭilā respondió. ¿"Por qué solamente la gargantilla?
Le daré toda joyería de Śrī Rādhā." (89)
snuṣe! prasīda sva-kareṇa sarvālańkāram
etāṃ paridhāpaya tvam
vrajeśvarī tvaj-jananī ca śīghraṃ
dāsyaty anekābharaṇāni tubhyam (90)
"Nuera," Jaṭilā dijo, "con el corazón feliz adorna a Vidyāvali con todos Tus ornamentos. Tu madre Vrajeśvarī Śrī Yaśodā muy pronto Te dara muchos nuevos." (90)
vidyāvale! mac-chapatho na neti
mā brūhyato maunavatī tava tvam
tatas tu rādhā paridhāpayantī
bhūṣāmbarādi-svagataṃ jagāda (91)
"Vidyāvali, mi nuera le adornará personalmente con estas decoraciones. Aceptarlas por favor para mi beneficio; no dejas que no Puedes aceptar estos regalos." Śrī Rādhā procedió a utilizar Sus ropas, ornamentos, etc. para adornar a Śrī Kṛṣṇa, que estaba disfrazado como Vidyāvali. Cuando Ella lo hizo, comentó: (91)
yo māṃ sakhīnāṃ purato ’pi naiva
śaśāka sambhoktum ayaṃ priyo me
śvaśrvā nanānduś ca samakṣam eva
māṃ nirvivādaṃ sama-bhuńkta bāđham (92)
“Mi querido y Yo no podemos disfrutar delante de Mis sakhīs, aunque sean cercanas a Mí como Mi propia alma; mas aun Hoy El lo ha hecho libremente para contento de Su corazón, delante de Mi suegra y cuñada! (92)
vāmiañ ca karttum mama nāvakāśo
‘bhūvaṃ paraṃ kevala-dakṣiṇaiva
kintv adya vāñchā januṣo ’py apūri
tac-carvitaṃ bhuktam aho muhur yat (93)
"Hoy no tuve ninguna oportunidad de exhibir Mi naturaleza contraria (vāmia-bhāva); Solo podria permanecer en un humor sumiso (dakṣiṇabhāva). Pero que asi sea. Hoy, el deseo que he llevado nacimiento tras nacimiento se ha cumplido, porque hoy, he degustado en varias ocasiones la tāmbūla masticada por Mi querido. (93)
pāde nipatyaiva madīya-kāntam
ānīya sākṣāt samabhojayan mām
vadhūṃ tad asyāś caraṇe nanānduḥ
śvaśrvāś ca me bhaktir avicyutā ’stu (94)
"Por un tiempo prolongado He considerado a mi suegra y cuñada ser mis enemigos, pero hoy ellas han traído al amado de mi vida a nuestra misma casa. Se han agachado y han adorado Sus pies, y se han vuelto la causa de Su reunión y el goce abiertamente conMigo. Debido a esto, ruego para tener firme devoción a sus pies. (94)
sambhoga-paścād api tan-nideśāc
chṛńgāvayāmi priyam agrato ’pi
asyā aye dhanya vidhe numas tvāṃ
vṛttaṃ tavaitat kva nu varṇayāmi (95)
"Hoy Nos hemos encontrado el uno con el otro, y ahora estoy adornando a Mi amado Prāṇa-vallabha directamente delante de Mi suegra; ¡y por su orden también! ¡Oh Providencia, eres bendita! Le ofrezco mi homenaje y canto sus glorias. Donde y a quién podría yo narrar posiblemente este incidente que fue orquestrado por Usted?" (95)
vidyāvalīḥ prāha bhaginy ataḥ kim
ārye! tvad-ājñāṃ karavai vadaitat
yā vo gṛhaṃ śīghram ataḥ paran tu
rātrir niśīthād api hy adhikā ’bhūt (96)
"Noble Jaṭilā," dijo Vidyāvali, "ya es mas de media noche. Por favor dinos lo que quieras que hagamos. Si Tu no tienes más instrucciones, mi hermna y yo regresaremos rápidamente a casa." (96)
jaraty avādīd ayi gārgi! vidyāvalis
tathā tvañ ca haṭhād iyatyām
rātrau kathaṃ yāsy atha āḥ sukhena
mamaiva gehe svapitaṃ kathaṃ na? (97)
La vieja Jaṭilā dijo, "Gārgī y Vidyāvali, ¿cómo pueden volver a su hogar en mitad de la noche? Porqué no felizmente descanzan en nuestra casa esta noche?" (97)
jagāda gārgī jaṭile! tvad-uktam
avaśyam etat karavāva bāđham
na yāti cittād viṣa-śeṣa-gandhasambhāvanā
me khala-sarpa-jāteḥ (98)
Gārgī contesto, "Obedeceré ciertamente tus palabras, porque un rastro de ese engañoso veneno de serpiente todavía permanece en nuestros corazones y no no ha sido disipado totalmente. Cuando alguien ha sido mordido por esta serpiente negra, su fiebre puede parecer que ha bajado al principio, pero hay posibilidad que pueda elevarse otra vez. Es necesario que el paciente permanezca cerca de quién es erudito en mantras. " (98)
provāca bāđhaṃ jaṭilā sa-kanyā
tad adya vadhvā saha puṣpa-talpe
ekatra vidyāvalir iddha-mantrā
sukhaṃ balabhyāṃ svapitu prakāmam (99)
Kuṭilā y Jaṭilā dijeron, "Que asi sea. Dejen que Vidyāvali, quien Es la erudita en mantras, descanse felizmente junto con Śrī Rādhā en la cama de flores adentro
del cuarto en la azotea." (99)
iddaṃ vilāsa-rasikau rata-sindhū cāru
hillola-khelana-kalāḥ kila tena tuṣṭau
premābdhi-kautuka-mahiṣṭha-tarańga-rańge
sakhyaḥ sukhena nanṛtur na virāmam āpuḥ (100)
Śrī Rādhā y Śrī Kṛṣṇa son muy expertos en realizar pasatiempos divinos. Las actividades juguetonas, ingeniosas, artísticas que Ellos manifiestan son olas magníficas en el océano del amoroso amor puro, espiritual. Las sakhīs también bailan incesantemente en esta arena en las ondas del dichoso océano del prema. (100)
La reunión de Śrī Kṛṣṇa Disfrazado como un
Cantante Femenino.
El cuarto pasatiempo travieso juguetón.
rādhā kadācid atimānavatī babhūva
tāṃ na prasādayitum aiṣṭa hariḥ praṣahya
sāmādibhir bahu-vidhair vitatair upāyaiḥ
kaundyā sahātha kim api pratatāna mantram (1)
Un día, Śrī Rādhā estaba en nmersa profunda māna (humor esquivo). Aunque Śrī Kṛṣṇa Le trajo regalos, la elogió e intentó pacificarla en cada manera posible, nada de lo que él hizo tenía algun efecto. Finalmente El fue a ver a Kundalatā, para consultarle en privado sobre qué hacer. (1)
bhūṣāmbarādi paridhāya vidhāya nārīveśaṃ
vikasvara pika-svara-mañju-kaṇṭhaḥ
sārddhaṃ tayā mṛdu-raṇan-maṇi-nūpurābhyāṃ
padbhyāṃ jagāma jaṭilā-nilayaṃ nilīya (2)
Después de discutir la situación con Kundalatā, El se disfrazó asimismo como una joven hermosa. Él se puso la ropa y joyería de una muchacha joven, y asumio una voz tan dulce y encantadora que dejo al canto melodioso del cuco en vergüenza. De esta manera, Acompanado de Kundalatā se dirigio a la casa Jaṭilā, sus enjoyadas campanitas tobilleras tintineaban suavemente al caminar. (2)
ārād vilokya sahasā sahasā sahāliḥ
saundarya-vismita-manā avadan mṛgākṣī
ehy ehi kundalatike! vada vṛttam āśu
kiṃ hetukaṃ gamanam etad abhūd akasmāt (3)
Śrī Rādhā estaba en la compañía de sus sakhīs. Por un momento Śrī Rādhā fijó su Mirada como de sierva sobre esta extraordinario atractiva mujer joven que se acerca en la distancia con Kundalatā, su mente se encantó totalmente. Sonriendo, Ella se dirigió a Kundalatā: "ven, ven, Kundalatā. Dinos ahora porqué nos retribuyes con la sorpresa de tu visita. (3)
keyaṃ kutaḥ kim abhidhānavatīti pṛṣṭā
śrī-rādhayāvadad imāṃ prati kundavallī
nāmnā kalāvalir iyaṃ mathurā-pradeśād
atrāgatā śruta-bhavad-guṇa-nāma-kīrttiḥ (4)
gānair girāṃ gurum api prabhaved vijetuṃ
kim vācyam etad avagacchata gāpayitvā
kasmād aśikṣad iyatīm ayi! gāna-vidyāṃ
sākṣāt purandara-guroḥ kva nu tat-prasańgaḥ (5)
¿"y quién es esta hermosa joven mujer que la acompana? De donde Ella viene, y cuál es Su nombre?"
“Rādhā,” contesto Kundalatā, "Su nombre es Kalāvali. Oyo de su nombre, fama y cualidades, ella ha venido de Mathurā para encontrarse contigo. Su maestría en el canto sobrepasa el del guru de Indra, Bṛhaspati. ¿Qué más puedo decir? Usted lo entenderá si la oye cantar."
"Mi amiga Kundalatā," Śrī Rādhā entonces pidió, "de quién aprendió Kalāvali tal habilidad?"
"de Bṛhaspati mismo," contesto Kundalatā.
"y cómo ella consiguió la ocasión de encontrarse con el?" (4 –5)
satraṃ yad āńgirasam atra varāńgi! vṛṣṇipuryāṃ
vyatanyata nu māthura vipra-varyaiḥ
tarhy eva so ’mara-purāt sahasaitya māsaṃ
vāsaṃ vidhāya paramādṛta ānananda (6)
"Rādhā la de bellos miembros," contesto Kundalatā, "una vez, cuando los brāhmaṇas de Mathurā estaban desarrollando un gran sacrificio, Bṛhaspati llego de la morada de los semidioses y permanecío en Mathurā por un mes. Él recibió un gran honor en ese lugar, y esto lo satisfizo inmensamente. (6)
madhye satāṃ sa hi kadācid agāyad evaṃ
gītaṃ yad etad adadhād iyam āli! sadyaḥ
medhāvatī tad aparedyu raho jagau tat
tena svareṇa bata tair api tāla-tānaiḥ (7)
"Sakhī Rādhā, un día al respecto de la reunion, Bṛhaspati realizó un recital de una canción celestial. Esta canción es extremadamente difícil de cantar, pero Kalāvali es tan astuta que, asombrosamente, Ella inmediatamente la memorizo, y al día siguiente La cantó precisamente con el mismo ritmo complejo y sutil melodía que él había utilizado. (7)
śrutvā bṛhaspatir aho mama gītam ārāt
kā gāyatīti bahu-vismayavān avādīt
martyo ’py aśikṣad ayi mat-sakṛd-uktito yad
durgaṃ dyu-gānam api vipra! tad-ānayaitām (8)
"Cuando Bṛhaspati la oyó cantar, perdido en el asombro le pregunto a uno de los brāhmaṇas de Mathurā, ¿Quién es esta joven mujer que está cantando esta intrincada canción celestial? ¡Estoy asombrado! Ella es una residente de este mundo mortal, sin embargo ella ha aprendido esta canción después de haberla escuchado solamente una vez. Traermela por favor.' (8)
viprādeśam avāpya gīṣpati-puro yātām imāṃ so ’bravīt
tvām dyāpayitā ’smi dhīmati! parāṃ gāndharva-vidyām aham
medhā te ’nupamā pikāli-vijayī kaṇṭho yadā dṛśyate
naivādṛń manu-jeṣu labdha-januṣāṃ no kinnarīṇām api (9)
"Por la orden de Bṛhaspati, el brāhmaṇa condujo a Kalāvali ante él. ` La más inteligente de las muchachas jóvenes, ' dijo Bṛhaspati, ` su genio es inigualable y Su voz derrota al canto de los cucos. Que ¡maravilloso! Por lo tanto le intruiré en el conocimiento mas elevado de los Gandharvas. Esa inteligencia tan fina y voz dulce no pueden ser encontrados en el reino de los seres humanos o aún de los Kinnaras.” (9)
adhāpya māsam iha varṣam api svayaṃ svarnītām
apāṭhayad imam iyam āśvinānte
prāpyāvanīṃ madhu-purīm agamad vraje hyaḥ
sāyaṃ tathādya tu tavāgrataḥ āgatā ’bhūt (10)
“Bṛhaspati ensenó a esta muchacha durante su mes de estancia en Mathurā. Despues él la llevó consigo cuando regresó a los planetas celestiales y le enseño allí por otro año. Ella volvió al planeta tierra al final del mes de Āśvina, y vino a Mathurā tan solo ayer. Hoy en la oscuridad, ella ha venido ante usted aquí en Vraja." (10)
tad gīyatāṃ kim api bhāvini kaṃ nu rāgaṃ
gāyāni mālava-hima-praṇaya-pradoṣe
kaṃ vā svaraṃ su-mukhi! ṣađ-jam atha śrutiṃ vā
kāṃ tasya vacmi catasṛṣv iti cādiśa tvam (11)
Al oír la historia de Kundalatā, Śrī Rādhā dijo: "Oh Bhāvini (hermosa
Señora), por favor, canta algo para mí. "
"Vṛndāvaneśvarī," le contesto a Kalāvali, "que rāga te gustaría
oirMe cantar?
Śrī Rādhā contesto, "Es el crepúsculo, así que puedes cantar una mālava rāga."
"Sumukhi (bella cara), ¿en qué melodía debo cantar?"
"Por favor, canta en ṣađaja" contesto Śrī Rādhā.
Kalāvali entonces preguntó, "Rādhā, en cuál de los cuatro diferentes śrutis de
Esa melodía cantaré? "(11)
kaṇṭhe śrutir na tava vāta-kaphādidoṣā
śuddhā bhaviṣyati kadāpi vinaiva vīṇām
tad-rāga-tāla-gamaka-svara-jāti-tānagrāma-
śriyā madhuram ātanu gītam ekam (12)
"O hermosa sin igual," contesto Śrī Rādhā, "si alguien tiene un desorden corporal en el cuál kapha o vāta en la garganta esta fuera de balance, es imposible cantar puramente. De la misma manera, no es posible cantar notas puras sin el trasfondo de una vīṇā. No obstante, quisiera oírle cantar una canción dulce llena de las varias cualidades de la música por ejemplo la escala (rāga), ciclos rítmicos (tāla), notas musicales (svara), ornamentos (gamaka), la clase particular rāga (jāti), variaciones improvisadas (tāna) y el sistema Vedico de la melodía (grāma)." (12)
rādhe! vinaiva bhavatīm iha gāna-vidyāṃ
jānanti kāḥ kalayatā ’militāḥ śrutīs tāḥ
procyettham ātanuta keky-ali-vṛnda-ninditānā-
nanā-tanana-rīti surīti-gānam (13)
"Rādhā," dijo Kalāvali, "quién en este universo es un experto en música ¿y canta como usted? Puedo cantar solamente melodías simples. Escuche por favor."
Diciendo esto, Kalāvali comenzó a cantar, " Tā nā na nā ta na na ṛ ," con esa hermosa voz ella puso en vergüenza a los pavoreales y abejorros. (13)
ādau priyāli-vitater nayanāśru-nadyaḥ
sasrus tataḥ sthagitatāṃ yayur eva madhye
antya-kṣaṇe tu kara-kopalatām avāpya
petuṣ ṭhanaṭ-ṭhanad iti kṣiti-pṛṣṭha eva (14)
Cuando las queridas sakhīs de Śrī Rādhā del oyeron el dulce canto, ríos de lagrimas fluyerón de sus ojos. Coforme pogresó la canción, su éxtasis y el encanto se volvieron sus lagrimas incluso pararon de fluir. Entonces, al terminar la canción, esas lagrimas repiquetearon a la tierra como una ducha de pequeñas piedras. (14)
tasyāḥ kaṭhoratara-mānajuṣas tu cittahīropalaṃ
dravam avāpa yadaiva sadyaḥ
sāścaryam ākhad ayi hanta! kalāvale tvadgānaṃ
sudhāṃ sura-purasya tiraskaroti (15)
El corazón de Śrī Rādhā se había vuelto tan duro como un diamante debido a Su māna, pero ahora se ha derretido, y ésto la sorprendio. "Devī, Kalāvali," Ella dijo," su canción es tan dulce que sobrepasa el dulzor del néctar de los semidioses. (15)
tvādṛg jano yadi mamāstika eva tiṣṭhed
bhāgyāj janus tad akhilaṃ saphalī-karomi
nandātmajo yadi punaḥ śṛṇuyād guṇan te
kaṇṭhād bahir na hi karoti tadā kadāpi (16)
"Si solamente alguien con sus habilidades permanecería siempre conmigo. Oh,
entonces sería tan afortunada. Entonces unicamente mi vida entera se volveria exitosa. Pero escucha, Devī, si el hijo de Nanda Mahārāja Te oye cantar, ciertamente Te usará siempre como Su ornamento alrededor de Su cuello." (16)
abruta kundalatikā na vadaitad etāṃ
sādhvīṃ tvam eva nija-kaṇṭha-taṭīṃ nayainām
naivānyathā kuru tatas tu parārddha-niṣkaṃ
ditsuḥ sukhena parirabdhūm iyeṣa rādhā (17)
karṇe lalāga lalitā ’tha vimṛśya subhrū
rūce bravīṣi vara-varṇini satyam etat
sammānanaṃ samucitaṃ na hi niṣka-dānāt
syāt tena sarva-vasanābharaṇāni dāsye (18)
“Rādhā,” Kundalatā dijo, "entre las mujeres, Kalāvali es el gran epitome de la virtud, así que ni hablale como esto. Usted debe abrazarla simplemente; no hacer algo mas." Śrī Rādhā entonces se adelanto para abrazar a Kalāvali y para presentarse con un precioso collar, pero Lalitā susurró al oído de Śrī Rādhā, “Rādhā, ¿quien es ésta persona que Estás a punto de abrazar? No es ningún Otro que ése travieso y amante engañoso tuyo en el disfraz de una mujer encantadora."
"Mi querida amiga Lalitā," Śrī Rādhā contesto en voz alta, Tu me haz dado una advertencia supremamente valiosa. De hecho, después de una consideración cuidadosa tú estás hablando la verdad. Iba a expresar Mi aprecio por presentarle un collar, pero eso no le demostraría el respecto apropiado. Por lo tanto le presentaré toda clase clases de ornamentos enjoyados y ropa fina." (17 –18)
tad rūpa-mañjari! mad-agrata eva yūyaṃ
citrāmbarāṇi paridhāpayata prayatnaiḥ
udghātya samprati-purātana-kañcukaṃ drāń
navyaṃ samarpayata tuńga-kuca-dvaye ’syāḥ (19)
Śrī Rādhā entonces viro hacia Rūpa Mañjarī y le dijo, " O Rūpa Mañjarī, cuidadosamente viste a Kalāvali ante Mí con un equipo nuevo y brillante y de
muchos colores. QuitaLe su vieja blusa, y cúbrele rápidamente con una nueva." (19)
kaundy abravīt sumukhi! nodghaṭayāńgam asyāḥ
sańkocam āpsyati paraṃ bhavad agra eṣā
tad dehi yad yad ayi ditsasi sarvam eta
gatvā sva-dhāma paridhāsyati na tv ihaiva (20)
Kundalatā habló puntualmente. "Rādhā la de hermoso rostro," ella dijo, "Por favor no te lleves las ropas de esta hermosa joven muchacha, Ella se sentirá tímida y desconcertada delante de Ti. Tan solo presentaLe lo que Tu deseas darle, y deja que se lo lleve a su hogar para que se lo pruebe allí." (20)
na strī-sadasy api bhiyaṃ kurute hriyañ ca
strīti prasiddhir adhikā sakhi! sarvadeśe
ānanda-vartmani kathaṃ na yiyāsasi tvaṃ
sańkoca-kaṇṭakam ihārpayasi svayaṃ kim (21)
“Sakhī Kalāvali,” respondio Śrī Rādhā, "cada uno sabe que las mujeres nunca se sienten tímidas o temerosas cuando hay solamente otras mujeres alrededor. Dime, si no es que estas creando de la timidez un obstáculo espinoso, en esta ocasión muy feliz?" (21)
rādhe! na mālya-vasanābharaṇādi kiñcid
ańgī-karomi kim u gāyaka kanyakāham?
tvañ cet prasīdasi sakṛt parirambham ekaṃ
dehy ehi māṃ na dhana-gṛdhnu mavehi mugdhe (22)
“Oh, Rādhā,” Kalāvali anadio, "no aceptaré ninguna de las guirnaldas, ropas u ornamentos. Muchacha ingenua, no soy la hija de un cantante. Si Usted está complacida conmigo, entonces solamente dame la riqueza de tu abraso. No penses que estoy codiciando algún otro tesoro." (22)
vāMiaṃ kim atra kuruṣe paridhehi sādhu
no ced balād api vayaṃ paridhāpayāmaḥ
ekā tvam atra śataśo vayam ity atas te
svātantryam astu katham ity avadhehi mugdhe (23)
“Oh, sakhī,” Śrī Rādhikā entonces contesto, ¿"por qué eres tan contraria? ¿Por qué rechazas Mi oferta? Por favor ponte esta ropa fina y ornamentos enjoyados. Si Tu no estas dispuesta voluntariamente, Te vestiré Yo misma por la fuerza. Mira, Tu estás sola, y Yo tengo centenares de sakhīs conmigo. Muchacha tonta, Te advierto a que no actúes tan independientemente ante Mí.
Te estoy diciendo que, debes tener cuidado!" (23)
dve skandhayor dadhatur añcalam agrato ’syāḥ
pṛṣṭhe vyamocayata kañcuka-bandham ekā
vakṣaḥ-sthalād apatatāṃ subṛhat-kadambapuṣpe
tadā sapadi karttita-kiñcid aṃśo (24)
Habiendo dicho esto, Śrī Rādhā ordenó a las sakhīs vestir a Kalāvali con la blusa nueva. Dos sakhīs delante de Kalāvali agarró firmemente el velo sobre Sus hombros, mientras que otra sakhī fue detrás de ella para desatar Su blusa. Cuando la blusa se aflojó, dos muy grandes flores kadamba, cada una algo aplanadas en un lado, escurrieron cayendo a la tierra. (24)
kiṃ hanta kiṃ patitam etad ayīti pṛṣṭā
dāsyo ’khilā jahasur eva sa-hasta-tālam
labdhāvaguṇṭhana-paṭī yadi jihrati sma
pṛṣṭhī-cakāra tam atho vṛṣabhānuputrī (25)
"Aja!" grito Śrī Rādhā. "qué ha caído de su blusa?!" Rūpa Mañjarī y el resto de sirvientas aplaudieron sus manos con alegria, y entonces con timidez cubrieron sus sonrientes rostros como de luna con sus velos. Vṛṣabhānu-nandinī Śrī Rādhā le dio la espalda a Śrī Kṛṣṇa y se sento. (25)
ālī-kulasya sudurāvara eva vaktre
vastrāvṛto ’py ajani sa-svana eva hāsaḥ
rādhāpy adhān nibhṛtam asvanam eva hāsyaṃ
kṛṣṇaś ca kundalatikā ca jahāsa paścāt (26)
Cuando las sakhīs vieron lo qué Śrī Kṛṣṇa había hecho, ellas intentaron suprimir su regocijo sosteniendo sus velos sobre sus bocas. Incapaz de controlarse, sin embargo, estallaron en ruidosas carcajadas de risa. Sin pronunciar una palabra, Śrī Rādhā también se les unio, y finalmente, también Śrī Kṛṣṇa y Kundalatā. (26)
mūrtto hāsya-raso muhūrttam abhavat svādyas tataḥ procire
sakhyo hanta! bṛhat-kadamba-kusume dhanye yuvāṃ bhū-tale
dhūrtte prāpita-kaitave api punar niṣkaitave antato
bhūtvā hāsya-rasāmṛtābdhim anu ye sarvā nidhattaḥ sma naḥ (27)
Entonces, la forma personificada de la transcendental melosidad de la risa (hāsya-rasa) se manifestó por un momento entre ellas, para el disfrute supremo de todos. Las sakhīs comenzaron a dirigirse a las dos flores kadamba, diciendo, "Oh muy grandes flores kadamba, de cada uno de las caras de esta tierra, son ustedes verdaderamente bendecidas. Ustedes generalmente no se comportan con duplicidad, pero ahora ustedes se ha vuelto asi por su asociación con esta persona astuta. Como flores de un árbol, ustedes carecen de astucia. Pero ahora que ustedes están en las manos de este enganador, ustedes estan demostrando tal descaro que han asumido la forma de los pechos de una joven muchacha. Estamos todas ahogandonos en un océano de néctar de risa debido a ustedes." (27)
bho bhoḥ kundalate! kva te sahacarī lajjā na sā dṛśyate
pātālasya tale mamajja salile sā kundavallyā saha
tucchāyaiva bhavāmi hanta vigata-cchāyātra vaḥ kiṃ bruve
tad yuṣmad-vadaneṣu nṛtyatu girāṃ devī yatheṣṭaṃ muhuḥ (28)
Las sakhīs preguntaron a Kundalatā, " Oh Kundalatā, a donde se ha ido tu timida compañera?”
"Ambas, ella y Kundalatā se han ahogado en las profundidades del agua de Pātāla-loka," dijo Kundalatā. "Tu no puedes ahora verla."
"si Kundalatā y su timida sakhī se han ahogado y se han alejado, entonces quién eres tu?" preguntaron.
"Oh, soy solamente su sombra."
"pero si ha partido Kundalatā, cómo podemos ver su sombra?"
Las sakhīs insistierón.
"No tengo nada que decir," dijo Kundalatā. "Que la diosa de la oratoria dance sobre su lengua." (28)
premā gīṣpati-śiṣyayā saha sadā sat-sańga ājanmato
mithyā-vāṇ na hi jihvayā paricitā sādhvīḥ sva-dharmaṃ muhuḥ
adhyāpyātanu karma kārayasi te khyātir vraje bhūyasī
nādyā ’bhūt tava vāñchitaṃ yadiyatī kāpi vyathā sahyatām (29)
Lalitā entonces hablo. "Kundalatā, tu amor para el discipulo de Bṛhaspati y tu buena asociación con Ella ha estado aumentando constantemente desde tu niñez. No hay rastro de una declaración falsa sobre su idioma. Tus glorias se oyen repetidas veces a través de Vraja, y se proclama que Instruyes a las muchachas castas en sus propias actividades honestas. Así Realizas grandes hechos en representación de Kāmadeva. Desafortunadamente, tu deseo no fue satisfecho hoy, y por lo tanto tú tienes que tolerar un gran dolor. (29)
ānītā vividha-prayatna-racitā vidyā ’tidūrād guror
vikretuṃ sudhiyā tvayā ’dya rabhasād ālī-sadasyāpaṇe
vikrītā na hi sābhavat punar aho hāsyāspadī-bhūtatāṃ
prāptā drag aśu bhakṣaṇaḥ sa hi yadāyātaṃ bhavadbhyām iha (30)
“Sakhī Kundalatā, cuan supremamente inteligente eres. Hoy te has vuelto orgullosa al venir a nuestra asamblea de tan lejos y con grande esfuerzo intentaste vender este conocimiento que haz recibidó de Tu gurú.
Pero ay!, tu no has podido hacerlo, y en su lugar te has vuelto rápidamente en un reservorio de risa. Quizás Tu viniste en un tiempo desfavorable." (30)
atrāpaṇe drutam imāṃ lalite ’dya vidyāṃ
vikrīya vāñchitam ahaṃ yadi sādhayiṣye
tat kañcukīṃ vitarasīha na ced dadāmi
tubhyaṃ sva-kañcukam ahaṃ kriyatāṃ paṇo ’yam (31)
Śrī Kṛṣṇa respondió, " Lalitā, yo puedo vender fácilmente este conocimiento en
el mercado de las sakhīs y satisfacer Mis deseos. Ahora darme esa blusa, o yo la vestire con ella." (31)
śuṣkaṃ prasūn a mayi korakatāṃ na gacchet
prāṇe gate na khalu ceṣṭata eva dehaḥ
dambhī kathaṃ vidita-tattva upaiti pūjāṃ
svāmin! mṛṣā pratibhayā na malaṃ prayāhi (32)
Cuando Lalitā oyó esto, ella dijo, "¡O rey de picaruelos! Puede la flor volverse un brote fresco? Puede un cuerpo funcionar después que sus aires vitales lo han dejado? Quién continuará adorando a una orgullosa y engañosa persona una vez que se haya revelado su engano? O Svāmī, no tome parte en este acontecimiento vergonzoso ejercitando Sus talentos en la mentira." (32)
kṛṣṇaḥ sva-vakṣasi puna kusuma-dvayaṃ tad
dhṛtvā jagāma jaṭilā-gṛham eva sadyaḥ
soccaiḥ svaraṃ bhuvi nipatya tathā ruroda
yenākulaiva jaṭilā muhur āpa khedam (33)
Śrī Kṛṣṇa tomó las dos flores kadamba. Poniendolas sobre su pecho simulando pechos falsos, él fue a los cuartos de Jaṭilā'. Allí Él se cayó a la tierra, lamentándose en voz alta. Esto apenó a Jaṭilā y ella en varias ocasiones expreso su preocupación. (33)
kā tvaṃ, rodiṣi kiṃ kuto ’si, kim abhūt te vipriyaṃ putri tat
sarvaṃ brūhi vimṛjya locana-jala-klinnaṃ mukhāmbhoruham
hā hā hanta bhavāmi bhāgya-rahitā dhiń me janur dhik tanuṃ
dhiń māṃ dhig dhig iti pravṛddha-davathuḥ prace ’rddham arddhaṃ vacaḥ (34)
¿"Quién eres Tu, Mi hija? ¿De dónde Has venido? Porqué Estás llorando? ¿Alguien Te ha dañado? Limpia las lagrimas de Tu rostro de loto y dimme todo."
Temblando, Kalāvali contó su triste historia con una voz titubeante. "O noble señora. ¡Ay, ay, cuan desafortunada soy! Que verguenza sobre Mi cuerpo. Que verguenza sobre mi nacimiento. Cientos de cientos de maldiciones han caído sobre mi cabeza. (34)
vāso me vṛṣabhānu-bhūpa-nagare śrī-kīrttidāyāḥ svasuḥ
kanyāhaṃ saha rādhayā sama sadā saṃprītir ābālyataḥ
āyātā ’smi cirād ahaṃ nija-gṛhāt tāṃ draṣṭum utkaṇṭhayā
sā māṃ naiva vilokate na vadati premnā na cālińgati (35)
"Yo resido en la ciudad del rey Vṛṣabhānu, y soy la hija de la hermana de Kīrtidā'. He tenido una relación cercana, cariñosa con Rādhā desde Mi ninez. Vine desde Mi Hogar, con impaciencia mirando hacia delante para encontrarLa otra vez después de un tiempo largo. Ay de mi, Rādhā desde hace cuanto que no me mira qué hablar de abrazarme con amor y afecto. (35)
māṃ dṛṣṭvā smayate na naiva kuśala-praśnaṃ karoty ādarāt
tat prāṇair mama kiṃ prayojanam imāṃs tyakṣyāMi ahaṃ tvat-puraḥ
ārye! tvaṃ vimṛśāvadhāraya kadā ko me ’parādho ’bhavat
tāṃ tvaṃ pṛccha muhuḥ pradāya śapathaṃ sā me kathaṃ kupyati (36)
"Cuando ella me vio, ella no me sonreiría dulcemente, ni una vez. Ni sera atenta de inquirir sobre mi bienestar.
¿Cuál es el uso de permanecer viva? Abandonaré mi vida ahora ante Ti. Noble señora, intenta por favor recordar si usted sabe alguna ofensa que haya cometido encontra de Śrī Rādhā. Y por favor preguntarle repetidas veces porqué ella está enojada conmigo." (36)
vatse! samāśvasihi ko ’pi na te ’parādho
gacchāmi sarvam adhunaiva samādadhāmi
taṃ snehayāmi bhavatīṃ parirambhayāmi
saṃlāpayāmi rajanīṃ saha śāyayāmi (37)
Sobre el discurso lamentable de Kalāvali, Jaṭilā dijo, "O hija, calma y no te asustes. No has cometido alguna ofensa. Voy a resolver esto ahora. Arreglaré que muy pronto Rādhā Te de todo su amor y afecto. Veré que Ella Te abrace y hable. Y sin mas, esta misma noche descansaran juntos en la misma cama." (37)
ity uktvā sahasā snuṣālayam agād dṛṣṭvālipālīḥ puraḥ
prāvocal lalite! kim īdṛg abhavad vadhvāḥ sva-bhāvo ’dhunā
tasyās tāta-purād iyaṃ sva-bhaginīṃ tāṃ draṣṭum utkaṇṭhayaiv
āgāt sā katham atra sa-praṇayam āśvenāṃ na sambhāṣate (38)
Con estas palabras, Jaṭilā estalló en los cuartos de su nuera. Viendo a las sakhīs ahi, ella dio vuelta a Lalitā y dijo, " Lalitā, ¿porqué mi nuera esta en un humor contrario hoy? Su propia cunada ha venido de la ciudad de su padre, impaciente por verla, pero ella se ha mostrado descuidada. Porqué ella no le hablará amablemente?" (38)
paśyaiṣā nayanāśru-sikta-sicayā khinnā ’smad antarmahā
kāruṇyaṃ janayaty ataḥ su-carite! sād-guṇya-pūrṇe snuṣe
enāṃ sādhu pariṣvajasva kuśalaṃ pṛccha priyaṃ kiñcana
bruhyasyā hṛdaya-vyathāpasaratu prīṇīhi māṃ prīṇaya (39)
Jaṭilā entonces se dirigió ā Śrī Rādhā, " O muchacha de buena conducta (Sucaritā), O mi Hija, Estas llena de buenas calidades. MI querida nuera, tan solo ve. Las ropas de esta muchacha infeliz son mojadas de sus lagrimas. Mi corazón se llena de profunda compasión por ella. Remueve el dolor de Su corazón: abrazala apropiadamente, preguntale acerca de su bienestar, y hablale cariñosamente. Hazla feliz como ella lo era antes, y entonces también estaré satisfecha." (39)
ārye! yāhi gṛhaṃ yathā ’’diśasi tat kurve sukhenādhunā
śeṣvai tāvati bālikā-jana-vṛthā-vāde svayaṃ māpata
bālālyaḥ sadṛśo ’lpa-buddhi-vayaso ’bhīkṣa-prasākrudhas
tāsu tvādṛg apāra-buddhir atulā pramāṇikī kiṃ patet (40)
"Suegra," contestó Śrī Rādhā, " ciertamente seguiré tus instrucciones, asi que regresa a tus cuartos y descanza felizmente. No te beneficia estar implicada en pequeñas peleas de jóvenes muchachas. Todas las jóvenes sakhīs son iguales; su edad es corta y así lo es su inteligencia. Ellas de balancean entre la pelea y el afecto mutuo de un momento al siguiente. Su inteligencia, por otra parte, es sin igual, y tu ees altamente autoritaria. Es apropiado para ti llegar a estar implicada en estas peleas infantiles?" (40)
uttiṣṭha mā vada paraṃ mama mūrdhna eva
datto mayā śapatha śmāśru-gale gṛhāṇa
ātma-svasāram anayā saha bhuńkṣva śeṣva
mā bhindhi me guru-janasya nideśam etat (41)
“O nuera, No digas nada más," Jaṭilā dijo. "Levantate y abraza a tu hermana inmediatamente. Junto y coman juntas y después tomen un descanso juntas. Soy su anciana venerable, así que no desobedezcan mi orden." (41)
ārye! sa-prauđhi mām ādiśāsi yadi tato vacmi satyaṃ yad eṣā
prāvocat kundavallīṃ kaṭutaram adhikaṃ duḥsahaṃ tena kopāt
nāsyāḥ vaktraṃ viloke yadi punar adhunā seyam asyāṃ prasīdet
tarhy evāhaṃ prasannā diśasi yad akhilaṃ tat karoMi eva bāđham (42)
“O suegra,” contestó Śrī Rādhā, "usted me ha instruido firmemente y solemnemente; pero antes de que obedezca su orden, por favor escuche una cosa. Esta muchacha le ha hablado ásperamente a Kundalatā, y es por eso qué Yo me siento tan indignada que incluso no deseo mirarla. Si ella hace las paces con Kundalatā, entonces también estaré satisfecha; y ciertamente hare pues lo que usted me ha dicho." (42)
ārye! vakti mṛṣā snuṣā tava na mām eṣā kaṭu-vyāharan
nāpy asyai kupitā ’smi tāṃ prati tataḥ provāca rādhā sphuṭam
kiṃ mithyā vadasīha kupyasi na ced asyai prasīdasy alaṃ
kaṇṭha-grāham iyaṃ tvayādya rabhasād ālińgyatām agrataḥ (43)
“O noble señora," Kundalatā dijo, "su nuera está mintiendo. Kalāvali no me ha hablado ásperamente, y no me siento enojada con ella."
Śrī Rādhā dijo audazmente a Kundalatā, delante de "¿Cómo puedes mentir frente a Mi Suegra? Si No estás enojada con Kalāvali, y si estas realmente feliz con ella, entonces ahora abrazala para que todos nosotros lo veamos." (43)
tūṣṇīṃ sthitāṃ sapadi kundalatāṃ vilokya
prāha sma sapratibham eva tadā mṛgākṣī
ārye! parāmṛśa ciraṃ katarābravīn nau
mithyeti tāṃ paribhavasya vidhehi pātrīm (44)
Al escuchar las palabras de Śrī Rādhā, Kundalatā guardó silencio. Cuando la de ojos de gama Śrī Rādhā vio esto, Ella inmediatamente habló de manera experta con las siguientes palabras: "Suegra, por favor usted decida cuál de nosotras está mintiendo, y entonces reprochelé. (44)
etāṃ yad atra na pariṣvajate sa-harṣaṃ
tat kopa-lińgam iha kaḥ khalu saṃśayaḥ syāt
vṛddhā ’vadan mama vadhūr iha vakti satyam
antaḥ prasīdati na kundalatā yad asyām! (45)
"Seguramente algo debe haber inoportunamente si Kundalatā no se encanta al abrazar a esta joven y bonita muchacha. Debe estar enojada con ella. Quién podía dudar eso?"
“Mi nuera está hablando con la verdad," la vieja mujer mencionó. “Kundalatā, ¿porqué no perdonas a Kalāvali y Te complaces con Ella? (45)
yena prasīdasi tad eva karomi kaundi
mānyā ’smi te ’dya racitā ’ñjali rasmi tubhyam
vīkṣyaiva man-mukham imāṃ parirabdhum esi
nātaḥ paraṃ vada ha hā śapatho mamātra (46)
“O Kundalatā, haré cualquier cosa para hacerle feliz con Kalāvali. Ahora escuchame. Soy tu adorable superior, pero te estoy pitiendo con las manos juntas que abraces a esta muchacha ante mis ojos. No hay mas que hablar. ¡Ah! Con este fin tomo un juramento." (46)
āryā dadāti śapathaṃ na vibheṣyato ’pi
kā dhīr iyaṃ tava tad ehi pariṣvajasva
ity ālayaś ca jaṭilā-kuṭile ca dhṛtvaiv
ālińgayan bata mitho hari-kundavalyau (47)
Cuando Kundalatā no hizo ningún movimiento por abrazar a Kalāvali, las sakhīs hablaron en voz alta, “O Kundalatā, ¿Tu no estas preocupada por el juramento de esta buena mujer? ¡Apenas ve! ¿Qué clase de inteligencia tienes? Solo abraza a Kalāvali ahora." Diciendo esto, Jaṭilā, Kuṭilā y todos las sakhīs sostuvieron a Kundalatā y la forzaron para abrazar a Śrī Hari en su disfraz como Kalāvali. (47)
vṛddhā tadā kila na bheda-bhaviṣyad ārād
ālī-tater hasa-raso na virāmam aiṣyat
tāś cela-ruddha-vadanās tad api prahāsaṃ
niḥśabdam eva vidadhuś ca dadhuś ca modam (48)
Si la vieja Jaṭilā no hubiera estado presente, las sakhīs no habrían sido capaces de detenerse de zambullirse en hāsya-rasa. Tal como fue, cubrieron sus rostros con sus velos y ahogadas en silenciosa risa bienaventurada. (48)
vṛddhā vadhūm atha jagāda nija-svasāraṃ
brūhi priyaṃ parirabhasva ca nirvivādam
ity ātmāpāṇi-vidhṛtau drutam eva rādhākṛṣnau
mitho ’tiparirambham avāpayat tau (49)
Después de eso, la anciana dijo a Śrī Rādhā, "Nuera, ahora tu debes hablar cariñosamente con tu hermana y abrazala con gusto." Jaṭilā repentinamente tomó a Śrī Kṛṣṇa de la mano y a Śrī Rādhā con la otra, y las condujo a la trampa de un apretado abrazo. (49)
harṣāśru-bindu-nikaraṃ nudataṃ pratisvacelena
bhoḥ sukhayatañ ca mitho bhaginyau
sambhujya kiñcana sukhena kṛtaika-talpasvāpe
dṛđha-praṇayato nayataṃ tri-yāmām (50)
"O hermanas," ella dijo Rādhā y Kṛṣṇa "Veo que Tu estás llorando de la dicha de su abrazo. Ahora comparte esta felicidad mutua usando sus ropas para limpiar las lagrimas cada uno del otro. Después, vayan y gocen felices la comida juntas, y después pasen muy cariñosamente la noche juntas." (50)
vṛddhā jagāma śayituṃ nija-geham ārāt
kṛṣṇaḥ pragalbhataratāṃ dadhad ākhyad ālīḥ
vidyāṃ vigītata-matāṃ gamitām api drāg
vikrīya vāñchitam avindam ato jitāḥ stha (51)
Habiendo dicho esto, la anciana partió hacia sus habitaciones para descansar. Śrī Kṛṣṇa entonces le habló a las sakhīs más audaz y arrogantemente que antes: "miren sakhīs, pienso que este conocimiento mío es despreciable, pero lo he vendido rápidamente y he logrado así el resultado que deseé: victoria sobre todo." (51)
bhrātar vadhūr yad iha bhoḥ samabhoji tasmād
adyaiva vāñchitam alambhi jayaś ca bhūyān
setur yadi truṭita eva tad-ārddha-bhuktā
naivāstv iyaṃ bhavatu pūrṇa-manorathaiva (52)
"O rey de todos los galanes," Lalitā dijo, "Tu has alcanzado de hecho tu resultado deseado gozando de Kundalatā, quien es tu propia cunada, y de esta manera has conseguido así la más grande victoria. Ahora que las reglas de conducta social se han quebrantado, ¿por qué tienes a Kundalatā a medio-driafrute solamente?
Porqué no satisfaces todos sus deseos internos?" (52)
bhrātrāpi śuddha-manasā bhaginī sutāpi
pitrā ’tra kiṃ na parirabhyata eva loke
yuṣmākam ānakha-śikhaṃ smara-bhāva eva
tīvras tad-ātma-samam eva jagac ca vettha (53)
Kundalatā dijo, "Lalitā, ¿no puede un hermano abrazar a su hermana con un
corazón puro, o un padre a su hija? Su cuerpo entero está ardiendo de la cabeza alos pies con un intenso deseo amoroso, así que tu piensas que cualquiera en el mundo se quema con ése mismo deseo." (53)
ity uktavaty atiruṣeva nivedya kundavallī
bahir-bhavanam eva yadādhyatiṣṭhat
tasyāḥ prasādana-kṛte niraguś ca sakhyas
tatraika eva kusumesur apād yuvānau (54)
Diciendo esto, Kundalatā salió del cuarto, llena de cólera. Todas las sakhīs la siguieron para intentar pacificarla. El único que se quedo en el interior fue cupido el arquero de flores, quien se ocupó en proteger a la joven pareja, ā del Śrī Śrī Rādhā-Kṛṣṇa. (54)
subhrū-vibhańga-kuṭilāsya-saroja-sīdhumādyan
madhu-vrata-vilāsa-susaurabhāni
samprāpya jāla-vivareṣu jughūrnur eva
preṣṭhālayaḥ pratipadaṃ pramadormi-puñjaiḥ (55)
iti śrila-viśvanātha-cakravarti-pāda-viracitaḥ
śrī-śrī-camatkāra-candrikāḥ sampūrṇaḥ
De afuera, las queridas sakhīs Śrī Rādhā miraron adentro a través de las enrejadas ventanas e inhalaron la hermosa fragancia de los pasatiempos amorosos de Madhusūdana Śrī Kṛṣṇa. Él mismo esta intoxicado por beber la miel del ceño de loto de Śrī Rādhā, el cuál estaba decorado con las cejas arqueadas. Las sakhīs ellas mismas caen profundo y más profundo en las olas de un océano de dicha. (55)
Así termina el bhāvānuvāda del Śrī Camatkāra-candrikā de Śrīla Viśvanātha Cakravartī ṭhākura por Śrīla Bhaktivedānta Nārāyaṇa Gosvāmī Mahārāja.
[1] La palabra usada aquí es Śŗńgāravatī, que puede significar tanto "ser adornado" como "ocupado en amor amoroso". Las palabras en corchetes en este verso (13) son insertadas por Śrī Śrīmad Bhaktivedānta Nārāyaņa Gosvāmī Mahārāja
[2] El texto dentro de los corchetes es insertado por Śrī Śrīmad Bhaktivedānta
Nārāyaņa Gosvāmī Mahārāja.
[3] “Aquel que porta una media luna sobre su cabeza.”